Tios Antik Kenti’nde Roma devrine ilişkin nekropol alanı gün ışığına kavuşuyor

AA ZONGULDAK (AA) - Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde yer alan antik kentte, Kültür ve Turizm ile Güç ve Olağan Kaynaklar bakanlıklarının işbirliğiyle Türkiye Petrolleri Anonim İştiraki (TPAO) ve TP-OTC'nin takviyeleriyle 3 yıl evvel "sosyal sorumluluk projesi" olarak başlatılan hafriyat çalışmalarında, Roma periyoduna ilişkin nekropol alanı gün yüzüne çıkarılıyor. Bartın Üniversitesi Sanat Tarihi Kısım Lideri Prof. Dr. Şahin Yıldırım'ın başkanlığında yürütülen ve birinci 2 yıl Karadeniz Ereğli Müze Müdürlüğü ile gerçekleştirilen çalışmalar, 44 kişilik grup tarafından yapılıyor. Çalışmalarda 96 lahit mezar, 23 oda mezar, 7 sanduka mezar, 60 çatkı kiremit mezar bulunurken, 1317 envanterlik eser tespit edildi. Titizlikle sürdürülen çalışmalarda elde edilen bulgular ve eserler, bölgenin tarihine ışık tutmaya devam ediyor. "Devasa bir nekropol alanıyla karşılaştık" Prof. Dr. Şahin Yıldırım, AA muhabirine, Tios Antik Kenti'nin bölge için kıymetli bir yere sahip olduğunu söyledi. Kazı grubunun özveriyle ağır çalıştığını vurgulayan Yıldırım, "Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanlığının işbirliğiyle Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO) ve TP-OTC'nin dayanaklarıyla toplumsal sorumluluk projesi olarak yürütülen çalışmalar, 3 yıldır devam etmektedir. Kendilerine dayanaklarından ötürü çok teşekkür ediyoruz." dedi. Yıldırım, Karadeniz'de bugüne gelebilmiş, üzerinde çağdaş yerleşim bulunmayan tek antik kent olan Tios'ta, bölgede daha evvel hiçbir antik kentte rastlanmayan nekropol alanıyla karşılaştıklarını anlatarak, şöyle devam etti: "Tios kentinin doğu nekropolisi olarak da isimlendireceğimiz bu alanda yapılan birinci çalışmalarda milattan evvel 5. yüzyılın sonlarından milattan sonra 5. yüzyıla kadar uzanan devasa bir nekropol alanıyla karşılaştık. Bu kentteki nekropolün ana hüviyeti milattan sonra 1. ve 3. yüzyıllara, yani Roma periyoduna tarihlendirilmekte. Bu alanın planlı bir mezarlık alanı olarak inşa edildiğini görüyoruz. Söz manası olarak nekropolis 'ölüler şehri' demek. Buradaki mezarlığın da tıpkı bir kent üzere caddelerden, sokaklardan, teraslardan oluşan bir dokuyla meydana getirildiğini gördük." Yıldırım, yaklaşık 500 metre uzunluğunda caddeyi ortaya çıkardıklarını, caddenin sağında ve solunda lahitler bulunduğunu ve yamaçlarda, sırt kısımlarında ise kentte o periyot daha yüksek gelir düzeyine sahip insanlara ilişkin olduğu düşünülen oda mezarlarıyla karşılaştıklarını, bilhassa milattan sonra 2. ve 3. yüzyıla tarihlendirilen lahit alanlarında çok sayıda bulguya rastladıklarını lisana getirdi. "Binin üzerinde yapıtı envantere kazandırdık" Yıldırım, binin üzerinde yapıtı envantere kazandırdıklarını, bunların Karadeniz Ereğli Müze Müdürlüğünde bulunduğunu belirtti. Roma devriyle ilgili birçok değerli bilgiye ulaştıklarını lisana getiren Yıldırım, "İmparator Marcus Aurelius periyodunda bu kentte yaşayanların kıymetli bir kısmının Roma İmparatorluk vatandaşı olma hakkı kazandığını gösteren bulgular, mezar taşları, yazıtlar ele geçti. Roma askerlerine ilişkin olduğunu düşündüğümüz mezarlarla karşılaştık." dedi. Yıldırım, antik kentin değerine değinerek, "Karadeniz'de şu ana kadar rastgele bir antik kentte bu türlü bir nekropol alanıyla karşılaşılmamıştı. Bu alan Türkiye ve Karadeniz arkeolojisi için epey kıymetli bir yere sahip. Bu nekropol alanı, olduğu üzere korunmuş, kendi dokusunu çok değerli bir halde koruyabilmiş ve günümüze kadar getirebilmiş." diye konuştu. Karadeniz'deki kentlerin hiçbirinde Roma devrinde sur sisteminin olmadığını, bu nedenle kentlerin ani formda yağmalandığını ve ele geçirildiğini anlatarak, "Nekropollerin de yağmalandığını burada görmüş olduk. Gotlar'ın akınları sırasında mezarların kıymetli bir kısmının açıldığını, değerli eşyaların bir kısmının alındığını ve sonrasında Gotlar'ın ayrılması sonucunda Romalıların ölülerinin mezarlarını tekrar düzenleyerek yeni baştan nekropol olarak devam ettirdiklerini gördük. Bu bizim için değerli bir bilgiydi." sözlerini kullandı. Kazılar sırasında mezarlarda insan iskeletleri bulunduğunu lisana getiren Yıldırım, "İlk yapılan antropolojik araştırmalara nazaran mezarlarda iskeletleri bulunan bireylerin birbirleriyle aile bağının olabileceği öngörülmektedir. Kimi oda mezarlarda bulunan yazıtlardaki isimler de buraya gömülmüş insanların birbirleriyle akraba olduklarını göstermektedir." dedi. Yıldırım, milattan sonra 6. yüzyılda oda mezarlarının bir kısmının Bizanslılar tarafından yine kullanıldığını, üst gelir düzeyindeki Romalı ailelere ilişkin mezarlar, mezar taşları ve yazıtlarla karşılaştıklarını kelamlarına ekledi.
Muhabir: Gökhan Yılmaz