Ayrıca protokolün bütününde, vatandaş veya hemşeri sözcüğünün kullanılmadığı dikkati çekmektedir. Hukuki yapıya sık sık atıfta bulunulmakla birlikte, bu tip bir takdim, “yerelde yabancı veya ülkenin vatandaşı ya da Avrupa vatandaşı olmaktan kaynaklanan hak ve borç farklılığından ziyade ortaklığı”[1] konusuna Avrupa Konseyince odaklanıldığı şeklinde bir yoruma bizi yaklaştırabilecektir. Yukarıda yer alan hedefleri yapabilir kılacak şekilde Avrupa Konseyi’nde geliştirilen çalışmalar, yönetişim ve demokratik devlet konularında tasarlanmış kurumsal iyi çerçeve örnekler sunmaktadır. Avrupa Konseyi, Bakanlar Komitesi Tavsiye Kararı Rec (2004) 15 ile elektronik yönetişim(e-governance), Tavsiye Kararı Rec (2004) 11 ile yasal, operasyonel  ve teknik standartlar için e-oylama (on legal, operational and technical standards for e-voting) ve e-demokrasi(e-democracy) Rec(2009)1 çalışmalarında bütünleşik çalışmalarını sürdürmektedir.

Bu çalışmalar bir bütün olarak değerlendirildiğinde; kamusal, özel ve sivil aktörlerin birlikte hareket etmesi(yönetişim) yanında,  demokrasi pratiklerine “teknolojik gelişmeler” yoluyla yeni hareket alanları eklenmektedir. E-yönetişim ve e-demokrasi başlıklarıyla tanımlanan, bir madalyonun iki yüzü gibi değerlendirilebilen bu çalışmalar insan haklarının en önemli olmazsa olmaz unsuru olan “kamusal hayatta görünürlüğü” sağlamayı hedeflemektedir. “Demokratik-Yönetişim”i geliştirecek e-yönetişim çalışmaları kaynağını ya da enerjisini “toplumsal işbirliğinden” almaktadır. Yerleşiklerin birlikteliğini ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik hizmet değerlendirmeleri için modern iletişim ağlarını kullanması, bilgiyi yaygınlaştırması ve karar mekanizmalarına etkide bulunarak yönetim ve siyaseti gerek yerel gerekse merkezi boyutta şekillendirmesi için kurulan bağlantılar(network) bu nedenle önem taşımaktadır[2].

Uluslar arası anlaşmaların temel yaklaşımında aktif katılım, çözümde ortaklık, dayanışma ile demokrasinin çalıştırılması ve  ilgi gruplarıyla bağlantısı, küresel ilişkiler ağında yine Avrupa Konseyinin çeşitli sözleşmelerinde eylem boyutu da yer almaktadır. Uluslar arası anlaşmaların hedeflediği bütünleşik eylem planlarının uygulanmasının toplum kalkınmasına getirdiği kazanımlar ya da hedeflenen çıktılar ise ;

• Merkezi ve yerel yönetimlerin siyasi kararlılığı ve idari kolaylaştırıcılığı,
• İzlenebilirliği sağlayacak etkin katılımı öngören yenilikçi ve yaratıcı stratejilerin oluşturulması ,
• Sosyal ve ekonomik kalkınma ile diğer sektörlerin de yer aldığı bütünleşik yönetim ile eylem planlarının oluşturulması ve sürdürülmesi,
• Farkındalık yaratarak toplumsal duyarlılığın arttırılması,
• Kurum ve kuruluşlar arası iletişimin gelişmesi, hemşehrilerin bilinçlendirilmesi, bilgilendirilmesi ve dialogların geliştirilmesi için bilgi paylaşımı,
• Yerel yönetim birimleri ve yerel hizmet birimlerinin katılımcı mekanizmalarla güçlendirilmesi, yerel, bölgesel ve sınıraşan işbirliği,
• Kamu, sivil –akademik-özel sektör ilişki ağlarının güçlendirilmesi ve güven eşiğinin yükseltilmesi ve bu amaçla kurulan karma örgütlenmeler,
• Genç, Çocuk,  Engelli ve Kıdemli hemşehri(yaşlı) kavramları ve bu grupların beklentileriyle toplumun tanıştırılması,
• Toplumun sağlıklı sürdürülebilmesi için insan unsurunun taşıdığı tüm sosyal ve kültürel özellikleriyle önemsenmesi, verimli, huzurlu bir yaşantıya hazırlanması ve iyi yönetim için toplumsal ortaklıkların kurulması,
• Yerelde yönetime katılımın(kadın ve erkek) toplumsal dinamiklerinin geliştirilmesi, olarak düşünülmektedir.

[1] Zerrin Toprak(2008); “Willingness of Foreign Retired Residents to Participate in Local Public Life and Strategic Approaches to Relationship Networks Within the Local Community; Example of Antalya, Turkey” European Journal of Economic and Political Studies(EJEPS), 1(2),  s. 24-64.

[2] Zerrin Toprak(2010); “E -Yönetişim& E- Devlet”, Yönetişim: Kuram, Boyutlar, Uygulama, Edit: M. Akif Çukurçayır, H.Tuğba Eroğlu, Hülya Eşki Uğuz, Konya, s. 73-106