Türkiye yapay zeka alanına “damga”sını vurmaya hazırlanıyor

AA ANKARA (AA) - AA muhabirinin edindiği bilgilere nazaran, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi'nin 2024-2025 devrini kapsayan aksiyon planı teknolojik gelişmeler ve ulusal muhtaçlıklar doğrultusunda güncellendi. 11'inci Kalkınma Planı ile 2021 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı doğrultusunda, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca hazırlanan evrak, Türkiye'nin 2025 yılına kadar yapay zeka alanında yürüteceği çalışmalar için yol haritası niteliği taşıyor. Eylemler kapsamında, "TechVisa Programı"yla yapay zeka alanındaki yetenekli bireylerin Türkiye'ye çekilmesine yönelik düzenekler hayata geçirilecek. Türk diasporasında yapay zeka alanında çalışan akademisyenler ve uzmanlar da Türkiye'nin yapay zeka ekosistemiyle buluşturulacak. Yerli geliştirilecek üretken yapay zeka modellerine (LLM, LAM) ait teknik ve etik standartları belirlemek üzere uzman komite kurulacak. Türkçe büyük lisan modeli geliştirilecek ve tüm ekosistemin katkısını almak maksadıyla Türkçe Büyük Lisan Modeli Topluluğu oluşturulacak. Bu modellerin geliştirilmesinde Türk cumhuriyetlerinden data temin edilmesi ve modelin bu ülkelerde kullanımı için işbirliği düzenekleri geliştirilecek. Kendi büyük lisan modelini geliştiren ülkeler yahut bu husustaki global firmalarla bilgi ve deneyim paylaşımına yönelik işbirlikleri de artırılacak. Global teknoloji firmalarının yapay zeka alanındaki AR-GE faaliyetlerini Türkiye'de yürütmelerine yönelik özel bir sistem kurgulanacak. "Güvenilir Yapay Zeka Damgası" oluşturulacak Üretken yapay zeka modellerinin geliştirilmesi emeliyle bu alanda Türkiye'yi global oyuncu haline getirecek işlemci altyapısına yönelik muhtaçlık tahlili yapılacak, kapasite geliştirilecek. Yapay zeka uygulamaları kontrol ve yasal ahengi için belgelendirme düzeneği doğrultusunda "Güvenilir Yapay Zeka Damgası" oluşturulacak. "Yapay Zeka Uygulamaları Tüzel Kıymetlendirme Rehberi" hazırlanacak. "Yapay Zeka Bedel ve Prensipler Tesir Tahlili Çerçevesi" oluşturulacak. Emniyetli yapay zekanın kontrolü için gereken araçlar geliştirilmesi sağlanacak. Türkiye'nin siber uzaydaki varlıklarına karşı yöneltilen bilhassa yapay zeka ile güçlendirilmiş yeni kuşak siber tehditlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tesirlerinin azaltılması kapsamındaki işlerin tek elden yürütülmesi maksadıyla gerekli siyaset ve mevzuat geliştirme çalışmaları yürütülecek. Yapay zeka tarafından oluşturulan içeriğin fikri mülkiyet haklarının açıklığa kavuşturulmasına yönelik rehber hazırlanacak ve yapay zeka eserlerinin patentlenebilmesine ait standartlaştırma çalışmaları yapılacak. Yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesini, kullanılmasını ve yapay zeka içeren sistemlerin piyasaya arzını düzenleyen milletlerarası normlarla uyumlu ulusal düzenleme yapılacak. Kurumsal Yapay Zeka ve İleri Analitik Proje İdare Rehberi oluşturulacak. Destekler artırılacak Yapay zeka alanındaki uzman iş gücünün artırılması maksadıyla Memleketler arası Lider/Genç Araştırmacılar ve Sanayi Doktora Programı takviye ölçüleri ve bu programlardan yararlanan araştırmacı sayısı artırılacak. Devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü tahsil için kontenjanlar çoğaltılacak. Yapay zeka alanında çalışan araştırmacılar "Yurt İçi ve Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programları"yla desteklenecek. Yapay zeka alanında yükseköğretim öğrenci ve işçi değişim faaliyetlerine dayanak verilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu bilgilere ait envanter çıkarılarak "Merkezi Kamu Data Alanı" kurulacak. Yapay zeka eserlerinin risk odaklı kıymetlendirilmesine imkan tanıyan "Yapay Zeka Risk İdaresi Sistemi Belgelendirme Programı" hayata geçirilecek. "Yapay Zeka Tesir Tahlili - Dal Raporları" isimli sektörel raporlar hazırlanacak. Yapay zeka alanındaki memleketler arası çalışmaların takibi, bu husustaki çalışmalara faal iştirakin sağlanması ve katkı verilmesi emeliyle "Uluslararası Yapay Zeka Çalışmaları Takip ve Uyum Komitesi" kurulacak. Türkiye'de yapay zeka alanda faaliyet gösteren ulusal ve memleketler arası firmalara ve eserlere yönelik envanter oluşturulacak. Yurt içinde yapılan AR-GE çalışmaları sonucunda ortaya çıkan yapay zeka eser ve tahlillerinin KOBİ'ler tarafından kullanılmasını teşvik edecek takviye programı uygulamaya konulacak. "Türkiye Yapay Zeka Portalı" kurulacak "Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı"na çıkılacak. Kamu yönetimlerinin gereksinimleri bölüm uzmanlığı ile eşleştirmek üzere yeni "Kamu Yapay Zeka Ekosistem Çağrıları" açılacak. TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zeka Enstitüsü idaresinde "Türkiye Yapay Zeka Portalı" kurulacak ve idame ettirilecek. Enstitünün tematik alan yapılanmasıyla uyumlu "yapay zeka enstitüsü birlikte geliştirme laboratuvarları" kurulacak. Yapay Zeka Enstitüsü kurumsal kapasitesi tüm ekosistemi destekleyecek halde geliştirilecek ve Enstitü bünyesinde "Temel Yapay Zeka Araştırma Grubu" oluşturulacak. Mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programları ile yapay zeka nedeniyle istihdam imkanları daralacak işsizlere ve mevcut durumda çalışan bireylere yönelik eğitimler düzenlenecek. Yapay zekanın mesleklerin dönüşümü ve iş gücüne tesirinin kıymetlendirilmesi hedefiyle kurum bünyesinde çalışma grubu oluşturulacak. Girişim sermayesi fonlarıyla işbirlikleri geliştirilecek ve dallara has tematik kümelerin ve mükemmeliyet merkezlerinin kurulması teşvik edilecek. "Öğrenme analitiği platformu" oluşturulacak Yapay zeka alanı haricindeki bilim alanlarında eğitim programlarının müfredatına, data bilimi ve yapay zeka bahislerinin dahil edilmesi konusunda uyum yürütülecek. Orta ve uzun vadeli iş gücü tahlil ve projeksiyonları dikkate alınarak bu alanda ön lisans, lisans ve lisansüstü seviyede programlar açılacak. Sertifika eğitimi veren özel eğitim kurumları için yapay alanında eğitim programı standartları belirlenecek ve uygulanacak. Ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler hazırlanacak ve bu kapsamda ölçme kıymetlendirme altyapısı kurulacak. İlgili derslerin müfredatları algoritmik düşünme, yapay zeka teknolojileri ve etik prensipler ekseninde güzelleştirilecek, öğretim programları çerçevesinde dijital içerikler hazırlanacak. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına ve ortaöğretime yönelik yapay zeka öğretim programı hazırlanacak. Öğretmenlerin bu alanda hizmet içi eğitimlerle farkındalıkları ve kapasiteleri artırılacak. Öğrenmenin geliştirilmesi için ekosistemin güzelleştirilmesine yönelik "öğrenme analitiği platformu" oluşturulacak. Yapay zeka ekosisteminin geliştirilmesi hedefiyle yerli üretken yapay zeka uygulamalarına yönelik ulusal yarışlar düzenlenecek. Toplumun genç bölümlerine yapay zeka şuuru aşılamak ve bu hususta farkındalığı artırmak hedefiyle "Yapay Zeka Okuryazarlığı Seferberliği" başlatılacak. Mevcut iş gücünün dönüşümü için özelleştirilmiş "Yapay Zeka Eğitim Modeli" tasarlanacak.
Muhabir: Zeynep Duyar