Uzmanlar enflasyon bilgilerini kıymetlendirdi

AA İSTANBUL (AA) - Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), temmuzda aylık bazda yüzde 3,23, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,94 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 61,78, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 41,37 olarak gerçekleşti. AA Finans analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, enflasyon için dışsal ögelerin üst taraflı tesiri bariz azaldığını belirterek, "Kurların ölçülü seyrinin devamı, fiyatlar, yönetilen fiyatlar ve emtia fiyatlarında öteki bir şokun gözlenmemesi durumunda enflasyon aylık eğilimi, eylülden itibaren tekrar yavaşlamaya geçebilir." sözlerini kullandı. Önlerindeki periyotta enflasyonun seyri açısından, başta petrol olmak üzere global çapta emtia fiyatlarının ne tarafta seyredeceğinin ana belirleyicilerden biri olmaya devam edeceğine işaret eden Bürümcekçi, şunları kaydetti: "CRB tüm emtialar endeksinin temmuz ayında bariz gerilemesi ile dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 6,9 ve son bir yıllık periyotta ise yüzde 2 civarındaki artışın yavaşlaması, dış kaynaklı enflasyonist baskıların üst istikametli tesirinin zayıfladığı manasına gelmektedir. Buna ek olarak, güçlü aykırı dolarizasyon eğilimi ve yabancı portföy girişinin devamı ile temmuz ayında kur sepeti ortalama artışının yüzde 1,4 ile hudutlu kalması, döviz kurlarının dezenflasyon gayesine yardımcı olmaya devam ettiğini göstermektedir." Bürümcekçi, öbür taraftan, iç talebin daha bariz güç kaybettiğine yönelik işaretlerin üreticilerin maliyet artışlarını tüketiciye yansıtmakta zorlanmaya başlayacağını aktardı. Fiyatlama davranışlarında bozulma ve hizmet enflasyonundaki katılığın sürdüğüne dikkati çeken Bürümcekçi, ağustos başında doğal gaz fiyatlarında mesken aboneleri için yapılan artışın TÜFE üzerindeki direkt ve dolaylı tesirlerinin toplam 1 puan civarında olmasının beklendiğini vurguladı. Parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki gecikmeli tesirleri ve TL’de gerçek pahalanma eğiliminin devamı ile enflasyon ana eğiliminin eylülden itibaren tekrar yavaşlama eğilimine geçmesinin beklenebileceğini söyleyen Bürümcekçi, enflasyonun 2024 sonunda yüzde 45 düzeyine gerileyebileceğini kaydetti. Bürümcekçi, para siyasetindeki sıkılaşmanın dezenflasyon patikasına dönüşte katkılarının devamının beklendiğini tabir etti. "Yıl sonu gayesi için sonraki aylarda enflasyonun beklentilerin altında olması gerekiyor" Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Yılmaz da piyasa beklentilerinin altında gerçekleşen bir aylık enflasyonun beklentileri yönetmek açısından değerli olduğunu bildirdi. Beklentileri yönetme sürecine değinen Yılmaz, "Merkez Bankası'nın haziran ayından itibaren açıklamaya başladığı sektörel enflasyon beklentilerine baktığımızda bilhassa gerçek kesimin enflasyon beklentisi ve hane halklarının enflasyon beklentisinin hala piyasa iştirakçileri anketinin çok üzerinde olduğunu görüyoruz. Burada hane halkları ve gerçek bölümün enflasyon beklentilerinin üstte olmasının sebeplerinin başında, bu aylık enflasyonun ana eğilimindeki düşüşün şimdi bu iki küme tarafından net olarak hissedilmemesi geliyor." sözlerini kullandı. Yılmaz, hane halklarının beklentilerine ait olarak, fiyat artışlarının sepetin yüzde 60'a denk gelen konut, ulaştırma ve besinden oluştuğunu ve bu fiyatların uzun mühlet TÜFE ortalamasının üzerinde olduğu için hane halkı enflasyon beklentisinin piyasa iştirakçileri beklentisinin üzerinde gerçekleştiğini anlattı. Reel dal beklentilerinde de istenilen düşüşü görmediklerini belirten Yılmaz, şu öngörüleri paylaştı: "Uzunca bir müddetten bu yana gerçek dalın enflasyon beklentisi yüzde 55-56 bandında sabit seyrediyor. Bu durumda fiyatlamayı yapan gerçek kesimin artırım yapmaya devam etmesi manasına geliyor. Bu bakımdan temmuz ayında yönetilen-yönlendirilen fiyatlar düzeyiyle birlikte süreksiz olarak enflasyonda üst taraflı bir hareket görmüş olsak da ağustos, eylül enflasyonuyla bir arada daha besbelli bir enflasyon düşüş sürecine gireceğimizi değerlendiriyorum. Burada değerli noktalardan bir tanesi, bu yılın sonundaki Merkez Bankası'nın enflasyon amacı olan yüzde 38'in üst sonu yüzde 42'ye yakınsayacak bir yıl sonu enflasyonuna gidebilmek için temmuzdan sonraki aylarda ağustos, eylül, ekim aylarında enflasyonunun kesinlikle beklentilerin altında olması gerekiyor. Bu süreci yönetmek için kurun artış oranının makul düzeylerde kalacağı bağlantısının daha güçlü yapılması gerekiyor. Bununla birlikte sıkılaştırma programından taviz verilmeyeceği ve prematüre bir faiz indirimi yapılmayacağının da Merkez Bankası tarafından sık vurgulanması gerekiyor." Pariterium Danışmanlık Kurucusu Dr. İsmet Demirkol ise bundan sonraki süreçte yıl sonu yüzde 42'lik enflasyon amacına ulaşılması için aylık bazda enflasyonun yüzde 1,60 ila 1,70 düzeylerine gerilemesi gerektiği söyledi. Yurt dışı gelişmelerin tesirine değinen Demirkol, "Küresel risklerin artması, Orta Doğu'daki jeopolitik risklerin yükselmesi ve Türkiye'nin ihracat pazarı olan Avro Bölgesi'nin bir ölçü daralması sebebiyle ihracat kompozisyonundaki negatif tepkinin artması Türkiye'nin döviz girişini etkileyecektir. Turizm geliri dışında ekonomik manada döviz girişi yaratılarak dolar/TL’nin dengelenmesi gerekiyor ki önümüzdeki aylarda enflasyon artışı bir ölçü frenlenebilsin." tabirlerini kullandı.
Muhabir: Serap Doğan