Uzmanlar, İsrail’in Lübnan hücumlarını genişletmesinin Ürdün’ü de etkilemesinden telaşlı

AA

AMMAN (AA) - İsrail'in 7 Ekim 2023'ta Gazze Şeridi'ne başlattığı, binlerce can kaybı ve yaralanmanın yanı sıra yıkıma yol açan atakları devam ederken işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te de Filistinlilere yönelik gözaltı, baskın ve taarruzlarda artış yaşanıyor.

Gazze ve Batı Şeria'nın yanı sıra Hizbullah'la 8 Ekim 2023'ten beri denetimli çatışmalara devam eden İsrail ordusu, 23 Eylül'de Lübnan'ın güney kentlerinin yanı sıra Bekaa ve Baalbek bölgelerine yüzlerce hava saldırısı düzenledi.

Sınırı aşan ve süratle tırmanan saldırılar kapsamında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, İsrail ordusunun 27 Eylül'de Beyrut'a düzenlediği hava ataklarında öldürüldü.

Hizbullah’ın kullandığı irtibat aygıtlarının patlatıldığı 17 Eylül'den beri 104'ü çocuk ve 194'ü bayan olmak üzere toplam 1273 kişinin öldüğü taarruzlar ayrıyeten ülke içerisinde yüz binlerce kişiyi yerinden etti.

Ülkenin güney kısımlarından başşehir Beyrut ve kuzeye göç dalgası devam ederken, Suriye'ye 10 binlerce kişinin göç ettiği belirtiliyor.

Ürdün'ün haritadaki yeri ülke için risk oluşturuyor

El-Hüseyin bin Talal Devlet Üniversitesi Medya ve Stratejik Araştırmalar Bölümü Başkanı İsa Şelebi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "İsrail'in Lübnan'a karşı savaşının genişlemesi, Ürdün'ü direkt ve tahminen de Gazze Şeridi'ndeki mevcut akınlar ile 2006'daki Lübnan'a karşı savaştan daha çok etkileyecektir." dedi.

Daha evvel benzeri bir durumun yaşandığına işaret eden Şelebi, Ürdün'ün 2006 savaşında Lübnan'dan göç dalgası beklediğini, çok sayıda kişinin geldiğini ve savaştan sonra tekrar Lübnan'a döndüklerini hatırlattı.

Şelebi, bunun Lübnan'dan Ürdün'e ikinci göç dalgası olduğunu daha evvel de Lübnan iç savaşı (1975-1990) sırasında bir göç dalgasının yaşandığını söz etti.

Ürdünlü akademisyen, bu durumun kısıtlı imkanlar ve kaynaklar nedeniyle ülke üzerinde önemli bir baskıya neden olduğunu söyledi.

"Bu sefer sorun göç değil"

Ancak bu sefer Ürdün'ün Lübnan'daki mümkün bir savaşla ilgili telaşlarının "göç" üzerinde yoğunlaşmadığına dikkati çeken Şelebi, savaşın Orta Doğu'da çatışmanın yayılmasına yol açabileceğini, bunun Irak, İran, Suriye, Lübnan ve Filistin'den Hizbullah yanlılarının Ürdün sonundan ülkeye girebileceği manasına geldiğini kaydetti.

Şelebi, "Bu durum, tüm tarafların insansız hava aracı (İHA), füze üzere sahip olduğu tüm silahları kullanmasına yol açacak. Ürdün'ün coğrafik pozisyon olarak ortada yer alması önemli bir tehlike oluşturuyor. Bu ülke semalarının çatışma alanı olacağı manasına geliyor. Bu da ülkeye durduk yere siyasi, güvenlik, askeri ve toplumsal yük ve külfet yükleyecek." sözlerini kullandı.

Sıcak dosyalar

İsrail'in beklenen senaryosunu büyük bir askeri darbeyle hayata geçirmesi durumunda Lübnan'ın da buna karşılık vereceği, Hizbullah'la ortak olan ikinci tarafların da devreye gireceği manasına geldiğini söz eden Şelebi, bu durumda ülkesi için kaygıların artacağını vurguladı.

Bunun Kızıldeniz ve Akdeniz'de seyrüsefer, petrol akışı, güvenliği, fiyatları ve halkın ömrü üzerinde tesiri olacağını aktaran Şelebi, bir yanda ABD ve müttefiki İsrail ile bir yanda İran ve destelediği taraflar ortasında direkt çatışma olasılıkları bulunduğuna dikkati çekti.

Şelebi ayrıyeten, İsrail askerleri ve gaspçı İsraillilerin, Batı Şeria'daki günlük olarak işlediği cürümler, İsrail'in birden fazla cephede çatışmalara dahil olması ve bu çatışmaların bölgesel savaş ihtimallerini katlamasının Ürdün'ü etkileyebilecek sorunlardan olduğuna işaret etti.

Savaşın genişlemesi tüm bölgeyi etkileyecek

Ürdünlü bayan muharrir ve siyasi analist Revan Süleyman el-Hayyari, "Lübnan'a yönelik savaşın genişletilmesinin tüm bölge üzerinde tesirleri olacak." dedi.

Lübnan'ın İsrail ve İran çatışması için direkt bir çizgi oluşturduğunu söyleyen Hayyari, "Hassan Nasrallah'a düzenlenen suikasta askeri bir karşılık verilmesi beklendiğinden, rastgele bir askeri tansiyonun bölgede krizlerin alevlenmesine yol açabileceğini" belirtti.

"Bölgedeki varlık ve nüfuz uğraşı askeri tırmanışa hakikat gidiyor. Bölgede net bir projesi olan İsrail, askeri gücüyle Hizbullah'ın hudutlarındaki nüfuzunu kırmaya çalışıyor ve bu sayede Tahran'a bildiriler veriyor." sözlerini kullanan Hayyari, "savaşın genişlemesi kaos çemberini genişleteceğini, güvenlik ve siyaset açısından daha karmaşık bir ortam yaratacağını" kelamlarına ekledi.

Hayyari, "Lübnan'daki çatışmanın tırmanması, bölge ülkelerinin bir yandan iç istikrarlarını, öbür yandan milletlerarası ve bölgesel çıkarlarını müdafaaları istikametindeki baskıyı artıracak." diye konuştu.

Ekonomik etkiler

Hayyari'ye nazaran bölgedeki mevcut çatışmaların yalnızca güvenlik ve siyaset üzerinde yansımaları olmayacak, birebir vakitte ekonomik ve ticari açıdan da direkt ve dolaylı tesirleri olacak.

Ürdünlü siyasi analist çatışma ülkelerindeki karışıklığın radikal oluşumlar ve uyuşturucu kaçakçılığı üzere bölge ülkelerini tehdit eden ögelerin da gelişmesine neden olacağını düşünüyor.

Ürdün'ün genişleyen çatışmanın tesirlerinden kaçınmak için gelecekteki tedbirlerine değinen Hayyari, "Amman, direkt çatışmaya sürüklenmeyi ve bölgesel çatışmalara girmeyi önlemek için temkinli ve istikrarlı bir dış siyaset benimsiyor." diye konuştu.

Hayyari ayrıyeten Ürdün'ün "7 Ekim olaylarının patlak vermesinden bu yana siyasi ve diplomatik eforlar yoluyla diplomatik tahlillere ve tansiyonu yatıştırmaya yönelik memleketler arası uğraşları desteklemeye odaklandığını" belirtti.

Muhabir: Laith Al-jnaidi,Halime Afra Aksoy,Ekrem Biçeroğlu