Vardar Makedonya Cumhuriyeti

Gelen son haberlere göre Makedonya ve Yunanistan uzun süredir devam eden isim anlaşmazlığına çözüm bulmak üzere. Yunanistan, ihtilâf nedeniyle Makedonya’nın Avrupa Birliği’ne (AB) katılım müzakerelerini engelliyor Makedonların NATO dışında kalması için çabalıyordu.

Makedonya’nın birliğe üyeliği önündeki engeller arasında en önemlisi Yunanistan ile yaşanan isim anlaşmazlığı oldu.

Atina’da hükümet yetkilileri Üsküp (Makedonya Cumhuriyeti) isminin Makedonya’daki Rum bölgesine açıkça meydan okumak şeklinde algılıyorlardı. Yunanistan Makedonya’nın uluslararası örgütlere katılımını bu sorun çözülünceye kadar engellemeye devam edeceğini bildirmişti.

Makedonya ismi AB’ye üye bütün ülkelerce tanınırken Yunanistan bu konuda ayak diremeye devam ediyor. Dolayısıyla Makedonya’nın NATO ve AB üyelikleri uzun süredir çıkmazda bulunuyor.

Diplomatik kaynaklardan gelen son haberlere göre Yunanistan, Makedonya’nın bir ülke değil de bir bölge ismi olarak anılmasını ve coğrafi çağırışımlar içermesini olumlu karşılıyor.

Bu nedenle Yunan basınına göre “Vardar Makedonya Cumhuriyeti” ismi bu anlaşmazlıkta “mucize çözüm” olabilir. Bu teklifin Yunanistan’ın “Makedonya’nın içinde coğrafi çağırışımlar bulunan bir isim” talebini karşıladığı belirtiliyor.

Vardar Makedonya Cumhuriyeti’nin en uzun nehri olma özelliğini taşıyor. Nehir yatağı ülkenin üçte ikisini kaplıyor.

Bununla birlikte Üsküp’ün yeni ismi kullanıp kullanmayacağını zaman gösterecek.

Bugüne kadar Üsküp “Makedonya” isminin iç gerekçelerle kullanıldığını öne sürerek Makedonya ismini tanıyan ülkelerin “Makedonya” ismini telaffuz etmeye devam edebilecekleri doğrultusunda ısrarlarını sürdürüyor.

Keza Makedonlara “Makedonlar” mı yoksa “Vardar Makedonları” mı denmesi sorusunun da henüz cevabı yok.

İkili kullanım Üsküp hükümetinin elini güçlendirebilir ve anayasa değişikliğine ve pasaportlar da dâhil olmak üzere gerekli bütün evraklarda yeniden düzenlemeye gidilmesine gerek kalmayabilir. Yunanistan yakın zamana kadar Makedon pasaportlarını tanımayacakları

nı açıklamıştı. Batı’dan gelen baskılar sonucu Makedonya 2001 yılında yaşanan bir etnik anlaşmazlık nedeniyle daha önce anayasasında değişiklik yapmaya zorlanmış ve “Ohrid” çerçeve anlaşması imzalanmıştı. Anayasada daha sonra bir değişikliğin yapılabilmesi için halk oylamasına gidilmesi gerekebilir. Makedonya Başbakanı Nikola Gruevski değişikliklere itiraz ediyor ve muhtemelen bir karşı kampanya başlatması bekleniyor. ‘Ehven-i şer’ Diplomatik kaynaklara göre, Üsküp hükümeti “Vardar Makedonya Cumhuriyeti” veya “Vardar Cumhuriyeti” ismini seçmek zorunda kalabilir. Her iki ihtimal de Makedon diplomatlarca yutulması zor lokma olarak algılanıyor. Yunanistan Başbakanı George Papandreu ile Gruevski arasında geçen kasımdan beri devam eden ikili görüşmelerde bu kördüğüme çözüm aranıyor. Birleşmiş Milletler Özel Arabulucusu Amerikalı diplomat Matthew Nimetz şubattan bu yana taraflarla herhangi bir özel görüşmede bulunmadı. Ancak Nimetz’in ofisinden Rum Katimerini gazetesine verilen bilgiye göre Amerikalı diplomat meseleye çözüm bulmakta kararlı. Büyükelçi Nimetz her iki tarafla da temaslarını sürdürüyor. Ama Birleşmiş Milletler Sözcüsü Ari Gaitanis geçen hafta yaptığı yazılı açıklamada Nimetzi’in asıl görüşmelerde kendisine yöneltilen özel sorulara cevap vermeyeceği kaydetti.