Yapay zeka araçlarının kullanımı bilgi kapalılığı problemlerini büyütme riski taşıyor

AA İSTANBUL (AA) - "Yapay Zeka: Ferdî Bilgiler, Algoritmalar ve Tehditler" başlıklı evrak haberin yedinci kısmında AA muhabiri, yapay zekanın vergi kapalılığıyla ilgili ihlallere tesirini kıymetlendirdi. Yapay zeka araçlarının kullanımı bilgi saklılığı konusunda telaşlar yaratırken, bu telaşlar, yalnızca bireylerin ferdî datalarıyla sonlu kalmayıp, devletler seviyesinde de büyük sıkıntılara yol açtığına işaret ediliyor. Özellikle Batılı devletler ile Çin ortasında, yapay zeka uygulamaları nedeniyle bilgi kapalılığı konusunda kıymetli tansiyonlar yaşandığı görülüyor. Yapay zeka teknolojileri, sıhhat, eğitim, finans üzere birçok kesimde yenilikçi tahliller sunarken, birebir vakitte büyük ölçüde data toplayabiliyor. Bu bilgilerin işlenmesi ve saklanması sırasında oluşabilecek güvenlik açıkları, şahsî bilgilerin makus niyetli bireylerin eline geçmesine neden olabiliyor. Şahsî bilgilerin ihlali, kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık ve daha birçok meseleye kapı aralayabiliyor. Devletler ortasındaki data güvenliği sıkıntılarının ulusal güvenlik açısından daha büyük riskler taşıdığı belirtilirken, Batılı devletlerin Çin'in yapay zeka teknolojileri üzerinden bilgi toplama ve bu dataları kullanma formu konusunda önemli tasalar taşıdığı dikkati çekiyor. "Yapay zeka yetkililer için kıymetli bir stratejik araç" Pavo Group Yönetim Kurulu Lideri Alper Özbilen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yapay zekanın devletler için değerine değinerek, kamu otoritelerinin yapay zekayla münasebetinin birinci etapta savunma, güvenlik ve kamu hizmetleri üzere temel vazife alanlarındaki sonuçlarıyla anılabildiğini söyledi. Özbilen, "Öte yandan devlet ve teknoloji ortasındaki bağlantı, kamu kurumlarının teknolojinin kullanıcısı olma rolü ile sonlu değil. Toplumsal refah ve global güç istikrarı üzerinde derin dönüşümler oluşturması beklenen yapay zeka, bugün dünya genelindeki yetkililer için değerli bir stratejik araç. Yapay zekanın, beşerler tarafından gerçekleştirilen rastgele bir entelektüel vazifesi yerine getirebilecek düzeye yani 'yapay genel zekaya' gerçek yol alması, kelam konusu şartların ehemmiyetini daha da artırmakta." diye konuştu. Bundan yaklaşık 10-15 yıl evvel farklı alanlarda bilgisayarın kullanımının "bilgisayar destekli" üzere tabirlerle tanımlandığını anımsatan Özbilen, genel olarak bugün bu türlü bir tabirin kullanımının yaygın olmadığını belirtti. Özbilen, misal biçimde yapay zekayı satış-pazarlama faaliyetlerinin bir modülü olarak gören aktörlerin yakın bir gelecek içerisinde, yapay zeka algoritmalarından faydalandıklarını tabir etme gereği dahi duymayacaklarını vurgulayarak, şöyle devam etti: "Geçmişte mekanik teknolojiler satın alma kanalları yoluyla bir bağımlılık döngüsü oluşturabilirken, yapay zeka ve bilgi ortasındaki bağlantı oluşabilecek bağımlılıkları çok daha ileri bir düzeye eriştirme imkanına sahip. Bu noktada, yapay zeka araçlarının muvaffakiyetinin, yalnızca bu araçları geliştiren şirketlerin teknik yetenekleriyle değil ayrıyeten eriştikleri yahut erişebildikleri data ölçüsü ve çeşitliliği ile de ilgili olduğunu vurgulamak isterim. Bu nedenle, dataya erişim yapay zeka araçlarının başarısı ve rekabet edebilirliği konularında kritik bir rol oynamaktadır. Öteki bir tabirle bilgiye eriştikçe güçlenen, güçlendikçe de bilgiyi manaya ve anlamlandırmada daha ileriye giden bir süreçten bahsediyoruz." Yapay zeka araçlarının dataya ulaşma iştahı Yapay zeka araçlarının bilgiye ulaşma konusundaki "iştahı"nın öteki hiçbir teknolojide olmadığı kadar yüksek olduğunu vurgulayan Özbilen, "Verilerin toplanması, saklanması, paylaşılması ve tahlil edilmesi yapay zeka araçlarının faaliyetlerini sürdürebilmesinin temel şartlarını teşkil etse de tekrar bu süreç, değerli bilgi saklılığı risklerine neden olmaktadır. Çünkü bu süreçte bilgiler doğrultusunda profillerin çıkarılması üzere uygulamalar, bireylerin mahremiyeti üzerinde epey kıymetli tesirler doğurabilir. Misal biçimde daha çeşitli ve yeni data kaynaklarına erişimde bulut temelli tahlillerin, lokal tahlillere kıyasla her vakit daha ileride olacağı söyleyebilir." diye konuştu. Bu noktada yapay zeka teknolojisinin kendisini geliştirme ve ilerletme iştahıyla, işlenen dataların güvenliğini ve mahremiyetini muhafaza maksadı ortasında doğal bir çatışma alanını oluşturduğunu anlatan Özbilen, şunları kaydetti: "Teknolojik üstlüğe sahip olan şirket ve devletlerin bu teknolojiden istifade etmek isteyen ya da istifade etmek mecburiyetinde olan aktörlerin verisine de erişerek, halihazırda monopol olarak anıldıkları alanlarda daha da güçlendikleri açıktır. Oyunda kalmak isteyen devletlerin teknolojik birikimleri ve öncelikleri, çatısı altında yer alan şirketlerin ve vatandaşların bilgilerine yönelik risklerin ne formda sonuçlanacağını belirleyecektir. Gerekli bilgi birikimi ve önceliklere sahip olmayan devletler ve onların temsil ettiği yapılar 'veri egemenliğini' büsbütün kaybedecektir. Bu durum bir bütün olarak dijital/teknolojik egemenliğin kaybedilmesi ve 21'inci yüzyıl tipi kolonilerden biri olunması ile sonuçlanacaktır." Özbilen, yapay zekanın gelişimini mümkün kılan süreç gücü, bilgi ölçüsü ve nitelikli işgücü faktörlerinden elde edilecek gelişmelerin risklerden arınmanın ön şartı olduğunu belirterek, aksi durumda aşılmaya çalışılan "algoritmik önyargılar" üzere risklerin insan gerçekliğinin dışında şekilleneceğini lisana getirdi. Alper Özbilen, yapay zekaya yönelik en büyük riskin algoritmaların insanları köleleştirmesi değil, farklı paha yargılarıyla geliştirilen algoritmaları kullanmak durumunda kalmak olduğuna işaret etti. ABD-Çin rekabeti Özbilen, Google, Microsoft, IBM, Amazon ve Meta üzere büyük teknoloji şirketlerine konut sahipliği yapan ABD'nin yapay zeka alanındaki AR-GE ve ürünleşme çalışmalarının dünya çapındaki liderliğini sürdürdüğünü, fakat bu durumun ABD'nin alanda rakipsiz bir önder olduğu manasını doğurmadığını belirtti. Alper Özbilen, Çin'de yer alan Alibaba, Baidu, Tencent ve Huawei üzere teknoloji şirketlerinin yapay zeka alanındaki büyük yatırımları olduğunu ve başarılarıyla anıldığını anlattı. ABD'nin, Çin'in gelişimini sonlandırmayı adeta bir güvenlik siyaseti olarak gördüğüne dikkati çeken Özbilen, Donald Trump periyodunda kısıtlamaların odak noktasının Çinli teknoloji devlerinin yapay zeka ve 5G teknolojileri geliştirme kapasitesini sınırlamak ve şirketlerin global yükselişinin önüne geçmek olduğunu söyledi. Özbilen, "Trump idaresi altında telaffuzlar daha sert olsa da Biden idaresi de Çinli teknolojileri baskılamaya yönelik direkt ve dolaylı kısıtlama siyasetlerine devam ediyor. Önümüzdeki günlerde de bu siyasetlerde manalı bir değişikliğin oluşmasını beklemek pek mümkün değil. Yapay zekanın dayandığı temel bileşenlerden olan yapay zeka çiplerine yönelik kısıtlamalar ise ABD'nin Çin'in yapay zeka teknolojilerindeki süratli yükselişini denetim altına alma eforlarının bir sonucudur." değerlendirmesini yaptı. ABD'nin Çin'in kapasitesini sınırlarken, kendi yarı iletken üretim kapasitesini artırmak için büyük yatırımlar yapmaya devam ettiğini hatırlatan Özbilen, kelamlarını şöyle tamamladı: "Yapay zeka teknolojisi elbet ki bütün istikrarları değiştirebilecek ya da halihazırdaki dengesizliği geri dönülemez hale getirecek çok değerli bir güç çarpanıdır. Yapay zekanın bugünkü başkanları kesinlikle yarının şekillendiricileri olacaktır. Hasebiyle alandaki faaliyetlerin, tüm kurum, kuruluş ve vatandaşlarıyla ulusların bahtını belirleyeceğini söylemek tezli bir söz olmaz. Teknolojiyi gerçek biçimde anlayamamak, global trendler ve balonlar ortasındaki ayrımı yapamamak, mevcut kabiliyet ve önceliklere bakmaksızın stratejik maksatları tarifli olmayan yatırımlarda bulunmak ve teknolojiye ait kendi oyun planına sahip olmamak elbet ulusal bir risktir."
Muhabir: Emirhan Yılmaz