Yeni müfredatın “beceri temelli” yeni ders kitapları hazır

AA ANKARA (AA) - Ulusal Eğitim Bakanlığınca (MEB), yeni eğitim-öğretim devrinde her kademenin birinci sınıfında uygulanacak "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" kapsamındaki yeni müfredat doğrultusunda hazırlanan "beceri örgüsü temelli" yeni ders kitaplarının yazım süreci tamamlandı. Yeni kitaplar, 9 Eylül'den itibaren sınıflarda olacak. "Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli" kapsamında Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce 9 dersin müfredatı ile Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Ortak Metni, Temel Eğitim Genel Müdürlüğünce 10 dersin müfredatı, Din Öğretimi Genel Müdürlüğünce 7 dersin müfredatı 26 Nisan'da kamuoyunun görüş ve teklifine sunulmuş, ilgili komiteler gerekli tasnif ve değerlendirmeleri yaptıktan sonra yeni müfredat, Talim ve Terbiye Heyetinin onayından geçmişti. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in onayının akabinde 26 dersin yeni müfredatı, 9 Eylül'de başlayacak 2024-2025 eğitim öğretim yılından itibaren okul öncesi (anasınıfı), ilkokul 1. sınıf, ortaokul 5. sınıf, ortaöğretim hazırlık ve 9. sınıflarda başlamak üzere kademeli formda uygulanacak. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli doğrultusunda hazırlanan yeni kitaplarda, öğrenciyi zihinsel, toplumsal, duygusal, duyuşsal, fizikî ve ahlaki açıdan bir bütün olarak gören "bütüncül eğitim yaklaşımı" odağa alındı. Müfredatın temel yaklaşımı olan, "geldiği medeniyetin özelliklerini taşıyan, aklıselim, kalbiselim ve zevkiselim gençler yetiştirme hedefi" doğrultusunda, ders kitaplarında bilgi, marifet ve kıymetler birbiri ile örüntülü halde yer aldı. Ders kitaplarındaki içerikler, teorik bilgilerin yanı sıra günlük hayatla da köprü kuracak nitelikte hazırlandı. Bilgi, marifet, eğilim ve pahaların öğrencilere günlük ömründe karşılaşabileceği durumlara uygun olarak ferdî ve işbirlikli çalışma, eğitsel oyunlar, araştırma ve proje çalışmaları üzere ders içi-ders dışı etkinlikler ile kazandırılması hedeflendi. Erdem-değer-eylem çerçevesinde öğrencilerin kıymetleri kendi aksiyonları ile içselleştirmelerini hedefleyen etkinliklere kitaplarda yer verildi. Eğitim-öğretim süreçlerinde öğrencilerin faal halde iştiraklerini sağlayacak öğrenme yaşantılarının tasarlandığı yeni müfredat kapsamındaki kitaplar, ferdî farklılıkları da merkeze alan bir anlayışla hazırlandı, uygulama yüklü ve sadeleştirilmiş içerik ile öğrencilerin derinlemesine öğrenmesine imkan sağlayacak yeni yaklaşımlara yer verildi. Yeni müfredatta belirlenen bilgi okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, görsel okuryazarlık, kültür okuryazarlığı, vatandaşlık okuryazarlığı, data okuryazarlığı, sürdürülebilirlik okuryazarlığı, sanat okuryazarlığı olarak sıralanan 9 okuryazarlık cinsinin, ders kitaplarında da okul öncesinden başlanarak sarmal bir yapı içinde hususlarla ilişkilendirilerek öğrenciye kazandırılması hedeflendi. Programda "öğrenme kanıtları" olarak tabir edilen ölçme-değerlendirme uygulamaları ile okul dışı öğrenme ortamlarının kullanımı kitaplarda yer aldı. Temel eğitim kademesinde 1. ve 5. sınıflar için hazırlanan ders kitapları, öğrencinin basitçe kullanım ve taşıması emeliyle periyotluk olarak iki kitap halinde tasarlandı. Yazım sürecine akademisyenler, öğretmenler ve öğrenciler faal katıldı Okul öncesi (anasınıfı), ilkokul 1, ortaokul 5, ortaöğretim hazırlık ve 9. sınıflarda yeni müfredat doğrultusunda hazırlanan ders kitaplarına ilişkin içerik tasarımı ve geliştirme sürecinde alanında uzman akademisyenler ve öğretmenlerden oluşan editör ve muharrir takımı birlikte çalıştı. Kitap yazım sürecinde ders kitaplarında kullanılan görsellere kadar öğrencilerden görüşleri alındı. İlgi cazip görsellerin kullanılması, metinlerin anlaşılırlığı, e-içeriklerin kullanımına kadar alınan birçok görüş, muharrir takımına iletildi. Türkçenin yanlışsız ve tesirli kullanımına kıymet verildi Ders kitaplarında öğrencilerin söz hazinesini geliştirecek formda Türkçenin hakikat ve tesirli kullanımına dikkat edildi. Öğrencilerin öğretme ve öğrenme süreçlerine faal iştiraki ile gerçekleştirilen ölçme ve kıymetlendirme faaliyetleri ile de öğrencilere ilgi cazibeli, günlük hayatta karşılaşabilecekleri sorunlar ve vazifeler verilerek etkin öğrenme süreçleri desteklendi. Artırılmış gerçeklik ve yapay zeka dayanaklı uygulamalar Kitaplarda, basılı içeriklerin yanı sıra karekodlar ile öğrenmeyi destekleyecek çok fazla dijital içeriğe de yer verildi. Karekodlar aracılığıyla öğrenciler animasyonlar, simülasyonlar, dijital tarih, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka ile desteklenmiş uygulamalara yönlendiriliyor. Bu sayede öğrencilerin rastgele bir yardımcı kaynağa muhtaçlık duymadan öğrenmeleri hedefleniyor. Kitaplarda ayrıyeten ulusal kalkınmaya yönelik yerli ve ulusal teknolojiler ile birlikte ülkenin gelişimine ve kalkınmasına katkı sağlayan bireylere, projelerine, ülkenin ulusal ve manevi kıymetlerine yer verildi. Özgün dizaynlar kullanıldı Bakanlığın hazırladığı kitaplarda özgün dizaynlar da bulunuyor. Kitaplar, öğretmen kılavuz kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve ders defterinin birlikte kullanılabildiği fonksiyonel bir yapıda hazırlandı. Kitaplarda öğrencilerin yazma ve çizme üzere aktiflikleri gerçekleştirebilmeleri için boş alanlar bırakıldı. Bununla birlikte kitaplarda ferdî ve kümeyle çalışma yolları önemsendi, eğitsel oyunlar da dahil olmak üzere ders içi ve ders dışı etkinlikler uygulama adımları doğrultusunda yapılandırıldı. 5E öğrenme modeline (giriş-katılım, keşif, açıklama, genişletme-derinleştirme ve değerlendirme), kitapların uygun etaplarında yer verildi. Okul öncesi çocuklar için aktiflik kitapları hazırlandı Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Okul Öncesi Eğitim Programı doğrultusunda 3, 4 ve 5 yaş kümesi için farklı ayrı çocuk etkinlik kitabı "Çekirdek" hazırlandı. Çekirdek serisinde, Türkçe, matematik, fen, toplumsal, müzik, sanat, hareket ve sıhhat ile toplumsal duygusal hünerler ve pahalar alanlarının tamamına yönelik aktiflik örneklerine yer verildi. Etkinliklerin tamamı yaş kümesinin gelişim özelliklerine uygun, oyun temelli ve çocuk merkezli tasarlandı. Çocuk aktiflik kitaplarında, alışılagelmiş anlayışın dışında çocuğun birden fazla duyu organına hitap eden, Türk milletinin ulusal, manevi, ahlaki ve kültürel pahalarını içeren, üst seviye düşünme hünerlerini desteklemeye yönelik, doğal, tarihi ve kültürel zenginliklere vurgu yapan, okul dışı öğrenme ortamını teşvik eden, çocukların çeşitli sanat uygulamalarını deneyimleyebileceği, toplumsal farkındalık gerektiren, sürdürülebilirlik, trafik kuralları, çocuk hakları üzere hususlara dikkat çekmeyi hedefleyen etkinliklere yer verildi. İlk okuma yazma "ana" ve "anne" sözleriyle başlayacak Türkçe birinci okuma-yazma öğretimi, manalı öğrenmeyi maksat alarak kurgulandı. Öğrencinin en yakın yaşantısı dikkate alınarak birinci "ana" ve "anne" sözlerine ulaşması, okuması ve yazması sağlandı. Ayrıyeten öğrencileri tanımayı kolaylaştırmak için "sınıfına güzel geldin" yaka kartları ve bağımsız okur-yazarlığa ulaşan öğrenciler için birinci sefer "okuma belgesi" hazırlandı. İlkokul 1. sınıf Türkçe birinci okuma-yazma ders kitabında, öğrencilerin yazma sürecine geçmeden evvel kas marifetlerini desteklemek için birinci okuma-yazma hazırlık çalışmalarına kapsamlı formda odaklanıldı. Kitapta evvelki yıllardan farklı olarak yeni harf kümeleri ve yeni satır dizgesi kullanıldı. İlkokul birinci sınıf hayat bilgisi kitabında "bilim, teknoloji ve sanat" öğrenme alanına birinci sefer yer verildi. Kitapta, disiplinler ortası bağlara değer verildi. Matematik ve algoritma-bilişim ilişkisi Yeni müfredat kapsamında hazırlanan matematik ders kitapları matematik ve algoritma-bilişim alakası, matematik öğrenme ve öğretme süreçlerine hizmet edecek halde kurgulandı. Kitaplar, yeni müfredatta yer verilen 5 matematik alan marifeti, "matematiksel muhakeme", "matematiksel sorun çözme", "matematiksel temsil", "veri ile çalışma" ve "veriye dayalı karar verme", "matematiksel araç ve teknoloji ile çalışma" olarak planlandı. Matematik ders kitaplarında matematiksel boyutu olan eser yahut süreç tasarlama, prosedür belirleme, araştırma-inceleme üzere faaliyetler disiplinler ortası ve bağlam temelli yaklaşımla işletildi. Bilgi ve maharetlerin ölçülmesi ve değerlendirilmesinde günlük hayata ait, ilgi alımlı, uzak ya da yakın etrafta karşılaşılabilecek sorunlara yer verildi. Bununla birlikte matematiğin gelişimine katkı sağlamış bilim beşerlerine ilişkin eserler programın hedeflediği bilgi, marifet ve kıymetleri takviyeler biçimde ele alındı. Maharet temelli aktifliklerin yoğunluğu hasebiyle kitap sayfa sayısı artırılarak tek kitap yerine devirlik 2 başka kitap olarak tasarlandı. 5. ve 9. sınıf matematik ders kitapları, birinci devir ve ikinci devir temaları olmak üzere ikiye ayrıldı. Fen bilimleri derslerinde bilimsel keşiflere odaklanıldı Fen bilimlerinde bilimsel müşahede, sınıflandırma, bilimsel gözleme dayalı varsayım, bilimsel bilgiye dayalı iddia, operasyonel tanımlama, hipotez oluşturma, deney yapma, bilimsel çıkarım yapma, bilimsel model oluşturma, tümevarıma dayalı akıl yürütme, tümdengelime dayalı akıl yürütme, delil kullanma ve bilimsel sorgulama olarak sıralanan alan marifetleri kitaplarda da yer aldı. Yeni müfredat doğrultusunda öğrencilerin ilkokuldan itibaren lise son sınıf seviyesine kadar "bilimsel keşif" sürecine dahil olabilmesi hedeflendi. Lise 9. sınıf fizik ders kitabında, hedeflenen öğrenci profili ve temel öğrenme yaklaşımları ile uyumlu öğrenme-öğretme yaşantılarının hayata geçirildiği uygulamaları içeren öğrenme-öğretme uygulamaları ile ilgili etkinlikler yer aldı. Kimya ders kitabında da "beceri temelli" aktifliklerin yoğunluğu artırılarak, kimyayı günlük hayatın bir modülü haline getirmek için dikkat cazibeli, etkileşimli, birey ve toplum gereksinimlerine yanıt veren etkinlikler oluşturuldu. Kitapta deney içeren, ferdi ve kümeyle çalışmaya yönelik etkinliklere yer verildi. Biyoloji ders kitabında, dersin özel emelleri ile her bir öğrenme çıktısına ait maharet, kıymet ve eğilimlerin kazandırılmasına odaklanıldı. Okuma, yorumlama ve çıkarım gayeli dizaynlar yapıldı Ortaöğretim 9. sınıf Türk lisanı ve edebiyatı kitabında "sözün inceliği", "anlam arayışı", "anlamın yapı taşları" ve "dilin zenginliği" başlıkları altında 4 tema yer aldı. Lise 9. sınıf tarih ders kitabında yer alan "düşünelim, keşfedelim, öğrenelim, uygulayalım ve değerlendirelim" kısımlarında, öğrenci merkezli etkinlikler, farklı öğretim araç ve gereçlerinin kullanımı ile ölçme-değerlendirmedeki yeni anlayışa yer verildi. Kitapta dijital tarih, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka ile ilgili uygulamalar da yer aldı. Coğrafya ders kitabında ise işbirlikli öğrenme, yaşantısal öğrenme, sorun temelli öğrenme, proje temelli öğrenme, öyküleme ve farklılaştırılmış öğretim üzere çok çeşitli öğretim formül ve tekniklerine yer verildi. Bununla birlikte yaşanan doğal ve beşeri olayların sebep ve sonuçlarını mekansal düşünme ve coğrafik bakış açısıyla yorumlayabilme, gerçek datalardan yola çıkarak grafik ve tablo okuma, yorumlama ve çıkarım yapabilme maksadıyla tasarlanan birçok uygulama kitapta yer buldu. Ortaokullarda üst seviye hünerler geliştirilecek Ortaokul 5. sınıflarda okutulacak toplumsal bilgiler ders kitabında bilgiyi direkt vermekten ya da kavratmaktan çok görseller, haritalar ve infografikler kullanarak etkinliklerle ve performans misyonlarıyla öğrencilerde üst seviye maharetlerinin geliştirilmesi hedeflendi. Aynı kademedeki Türkçe ders kitabında da şimdiki eğitim anlayışını temel alarak öğrencilerin lisan marifetlerini bütüncül bir formda geliştirmek hedeflendi. Kitapta ayrıyeten dijital içerikler, üretim atölyeleri, dijital dinleme-izleme ortamları, alan maharetlerinin uygulanmasına hizmet edecek halde tasarlandı. Maharet temelli yaklaşımla öğrencilerin derse etkin iştiraki hedeflendi. Dinleme/izleme, okuma, konuşma, yazma aktiflikleri kıymetleri kazandırmaya ve sosyal-duygusal maharetleri geliştirmeye yönelik tasarlanan kitapta, öğrenme çıktılarıyla ilişkilendirilen pahalarla öğrencilerin sorumluluk, empati, dürüstlük, hürmet ve adalet üzere temel kıymetleri içselleştirmesi amaçlandı.
Muhabir: Selma Kasap,Buğrahan Ayhan