Yıldız isimleri sinemaya kazandıran direktör: Osman Fahir Seden

AA İSTANBUL (AA) - Yeşilçam'a damgasını vuran isimlerden Seden, Türkiye'deki birinci özel sinema yapımevi Kemal Sinema'yı kuran sinemacı Kemal Seden'in oğlu olarak 22 Mart 1924'te İstanbul'da dünyaya geldi. Usta sinemacı, Alman Lisesinden mezun olduktan sonra, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Babasının müsaadeden giderek lise yıllarında ithal sinemaların dublajları için çeviriler yapmaya başlayan Seden, 1941'de babasını kaybetti. Osman Fahir Seden, 1949'un sonunda İngiltere ve ABD'deki üretim şirketleriyle sinema alımı üzerine yaptığı görüşmelerin sonrasında, kendi sinemalarını yapmaya karar verdi. Kütüphanelerden evraklar toplayarak ve etrafındakilerden öyküler dinleyerek 1951'de "İstanbul Kan Ağlarken" isimli birinci senaryosunu kaleme alan Seden, Kani Kıpçak'ın yönettiği sinemanın yapımcılığını üstlendi. "Kanun Namına" sinemasının senaryosunu kaleme aldı Seden, Ömer Lütfi Akad'ın yönettiği 1952 üretimi "Kanun Namına" sinemasının senaryosunu yazıp yapımcılığını üstlendi. "Kanlarıyla Ödediler" sinemasıyla 1955'te direktörlüğe adım atan Seden, başrollerinde Eşref Kolçak ve Sadri Alışık'ın rol aldığı "Düşman Yolları Kesti" sinemasını 1959'da izleyiciyle buluşturdu. Usta direktör, Yeşilçam'da başlattığı "yıldız sistemi"yle 1960'lı yıllarda Ayhan Işık, Belgin Doruk, İzzet Günay, Türkan Şoray, Fatma Girik, Ediz Hun, Feridun Karakaya, Sadri Alışık ve Zeki Müren'in de ortalarında olduğu çok sayıda ünlü ismi, Türk sinemasına kazandırdı. Yönetmen, senarist Seden, farklı çeşitte çok sayıda sinemaya imza attı, 1960'lı yıllara kadar dram ve macera sinemaları 1962'den sonra ise daha çok güldürü ve polisiye müzikal üretimlere yöneldi. "Çalıkuşu" sinemasını birebir isimli romandan sinemaya uyarladı Türkan Şoray, Kartal Tibet, Parla Şenol, Kadir Savun ve Zeynep Değirmencioğlu'nun oyuncuları ortasında yer aldığı, Reşat Nuri Güntekin'in "Çalıkuşu" romanından birebir isimle Osman Seden tarafından beyaz perdeye aktarılan sinema, 1966'da sinemaseverlerle buluştu. İzleyicinin büyük ilgi gösterdiği sinemanın akabinde "Çalıkuşu", 1986'da TRT'de yayımlanmak üzere diziye uyarlandı. Yedi kısım halinde yayınlanan dizinin başrollerini Aydan Şener, Kenan Kalav ve Sadri Alışık paylaştı. İlk senaryosu "Kanun Namına" sinemasının sonunda mahpusa giren Nazım Usta'nın mahpustan çıktığında karşılaştığı dünyayı anlatan "20 Yıl Sonra" (1972), Yeşilçam'da az rastlanan bir devam sineması fikri oldu. Kariyerinin ilerleyen yıllarında İslami sinemalara de imza atan Seden, 1973'te "Rabia" ve "Hazreti Ömer'in Adaleti" sinemalarının yanı sıra Kadir İnanır ve Gülşen Bubikoğlu'nun oynadığı macera ve güldürü tipindeki "Yaban" sinemasını sinemaseverlerin beğenisine sundu. Kemal Sunal sinemalarını izleyiciyle buluşturdu Osman Fahri Seden, Orhan Gencebay ile 1975'te "Batsın Bu Dünya", 1976'da "Bıktım Her Gün Ölmekten", 1977'de "Hatasız Kul Olmaz" sinemalarına, 1978'de Kemal Sunal'ın ün kazandığı "İnek Şaban" ve "Yüz Numaralı Adam", 1979'da "Dokunmayın Şabanıma" ve "Bekçiler Kralı", Ferdi Tayfur ile 1979'da "İnsan Sevince", 1980'de "Durdurun Dünyayı", 1982'de "Sen de mi Leyla", Ümit Besen ile de 1982'de "Islak Mendil" sinemalarına imza attı. Kemal Sinema'nın ekonomik nedenlerle kapandığı 1972'ye kadar, 30'dan fazla sinemanın direktörlüğünü yapan Seden, senarist ve direktör olarak sinemadaki varlığını sürdürdü. Usta sinemacı, ömrünün son yıllarında TRT ve özel televizyonlar için dizi sinemalar çekti. Hayatı boyunca 130'dan fazla sinema yöneten ve birçok itibarlı ödül kazanan Seden, 1991'de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Devlet Sanatçısı" unvanına layık görüldü. "Delicesine", "Devlerin Aşkı", "Fırat", "Vatandaş Rıza", "İnsan Sevince", "Hülyam", "Nefret" ve "Karanfilli Naciye" sinemalarında oyuncu olarak yer alan Seden, son sineması "Suçlu"yu 1989'da tamamladığında 136 sinemayla, Türk sinemasının en çok sinema çeken üçüncü ismiydi. Toplumun genel paha yargılarına, ahlaki yapısına aksi düşmeyecek, hitap ettiği izleyici kitlesinin hislerine tercüman olabilecek hikayeleri izleyiciyle buluşturan Seden, 1 Eylül 1998'de İstanbul'da vefat etti. Osman Seden ayrıyeten "Kanlarıyla Ödediler", "Sönen Yıldız", "İntikam Alevi", "Berduş", "Bir Avuç Toprak", "Gurbet", "Cilalı İbo Yıldızlar Arasında", "Düşman Yolları Kesti", "Kırık Plak", "Namus Uğruna", "Ayşecik Yavru Melek", "Cilalı İbo Hayaller Aleminde", "Çalıkuşu", "Merhamet", "Hicran Yarası", "İngiliz Kemal'in Oğlu", "Osmanlı Kartalı, "Mazi Kalbimde Yaradır", "Hazreti Ömer'in Adaleti", "Batsın Bu Dünya", "Nereye Bakıyor Bu Adamlar", "Hatasız Kul Olmaz", "Yüz Numaralı Adam", "İnek Şaban", "Bekçiler Kralı", "Dokunmayın Şabanıma", "Mirasyediler" ve "Zehra Ana" sinemalarının direktörlüğünü yaptı.
Muhabir: Fatih Türkyılmaz