Tinos Adası, Kiklad Adaları’nın en büyük üçüncü adası olmasıyla birlikte herkes için bir şeyler sunuyor. Sahildeki partilerde zevk alan gençler, romantik çiftler, gelenek sevenler, Akdeniz gurmeleri, hacılar, sporcular, doğa, sanat ve çocuklu aileler!
Sophia Nikolaou
Tinos, Kuzey Kikladlar’da Syros, Andros ve Mykonos yakınlarında yer almaktadır. Atina’daki Pire ve Rafina limanlarından her gün gemi ve feribotlar Tinos’a kalkmaktadır. Yolculuk 2 ila 5 saat sürmektedir. Büyük şehirleri Tinos’la birbirine bağlayan yerel otobüsler ağı bulunmaktadır, ancak (araba, motosiklet, taksi veya otostop) kültürel yerleri ve plajları daha kolay bulabilmek için harita almanız gerekiyor. Tinos’un nüfusu 8 bin 500, yarısı başkent Hora’da yaşamaktadır. Burada ana postane, sahil güvenliği, bankalar, kurumlar, kiralık araç ve scooter acenteleri, taksi şirketleri ve süpermarketler bulunmaktadır. Liman yanı sıra şehrin dar sokaklarında lezzetli hamur işleri sunan fırınlar yer almaktadır. Kiklad Adaları badem ve portakal (amygdalota) tadlı kekler ile ünlüdürler. Hora modern bir şehir. Geçmiş dönemlerde korsanlar korkusuyla Ege’deki şehirler adaların içinde inşa ediliyormuş. Bugün Hora Yunanistan’da Ortodoks dinine inanların hac ibadetini yerine getirmek için bütün yıl boyunca ziyaret ettiği bir ada. Evangel Kilisesi, daha 19. yüzyılda adada bulunan mucizevi Meryem Ana ikonunun yerleştirilmesi için inşa edilmiştir. 15 Ağustos’ta Yunanistan’da resmi tatil olan Assumption gününde çok sayıda inançlı insanlar gelmektedir. Antikte uzun süre bu bölgede Poseidon’a deniz ve sağlık koruyucusu tanrısı kültü beslenen tek yer Tinos’muş. Hacılar kutsal ada Delos’a gitmeden önce Tinos’ta sağlık için dua ediyorlarmış. Poseidon Tapınağı’nın kalıntıları Hora’nın yakınlarında bulunmaktadır. Bu ve diğer tarihi eserler Hora’daki Arkeoloji Müzesi’nde yer almaktadır. 19. ve 20. yüzyılda Tinos’ta Yunanistan sanatının gelişimi üzerinde etkisi olan birçok ressam ve heykeltıraş doğmuştur. Sanatçıların eserlerini Tinos’taki Sanat Müzesi’nde ve Evangelistria Kilisesi’nin avlusundaki Sanat Müzesi’nde görebilirsiniz. Bu arada Tinos’un övgüye değer Kültür Vakfı deniz kıyısında yer almaktadır. Atina’nın Ulusal Galerisi’ni, başkentin binalarını, mezarlıkları ve parkları süsleyen N. Lytras, N. Gizis, Y. Gaitis, K. Parthenis’in, M. Renieris, I. Altamouras, Y. Roilos, Y. Halepas, D. Filippotis, Y. Vitalis, L. Sohou, I. Voulgaris eserlerini görün. Yel değirmenleri kırk yıl kadar adadaki yaşamın ayrılmaz bir parçasıydı. Bugün değrimenlerin kalıntılarını fark edebilirsiniz, sadece iki yel değirmeni hala çalışıyor. Tepeye çıkan ana caddede Hora’nın dışında Kiklad’ın en iyi barı yer almaktadır. “Kaktüs” bar yenilenmiş geleneksel yel değirmeninde bulunmaktadır, oradan tüm ada gözükmektedir. Bar sahipleri ve kaktüsler kuru Akdeniz doğasına Meksika görünüşü sağlamışlar. Syros, Delos ve Mykonos’a doğru muhteşem manzaralı barda tekila kokteylleri ve temalı partilerin keyfini çıkarın.
COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
Tinos’un kıyı şeridi 114 kilometre uzunluğunda. Tinos tepelerinin yamaçlarında 40 köy yerleşmiş bulunmaktadır. Yolların bakımı düzenli olarak yapılmakta ve tüm köylere ulaşım sağlanmış. Deniz üzerinde kayaların üzerinde tünemiş ve muhteşem bir görünüm sunan köyler de erişilebilir. Her eğim arazi işlemesine yardımcı olmak ve ekolojik dengeyi sağlamak için kireçtaşı (xerolithies) parmaklıkları ile işaretlenmiş bulunmaktadır. Parmaklıklar toprak için çok önemli ve köylülerin yüzyıllardır çalışma sonucunda elde edilmiştir. Bugün Yunanistan ve Avrupa Birliği hukuku ile korunmaktadır. Tinos adasının orta ve doğu kesiminde bulunan köy, çiftlik ve su kaynakları yakınındaki güvercin kümesleri ile tanınmaktadır. Venedikliler Tinos’u 1207 yılında fethetmişler. O dönemde artan nüfus için yeterli protenli gıda ve alanlara yeterli gübre elde edilmesi için güvercin yetiştirme sistemini kurmuşlar. Bugün 600’den fazla güvercin kümesleri bulunmaktadır, sadece birkaç tanesi kullanılmaktadır. Bunlar 18. ve 19. yüzyıllardan bugüne ve kültürel miras olarak korunmaktadır. Citadel (Exomvourgo) adadaki en yüksek kaya (640metre). Kayanın stratejik konumu ve Kiklad takımadaları manzarası, Tinos’un neden Venediklilerin 5 yıllık iktidarı sırasında Kiklad yönetimin merkezi seçildiğini göstermektedir. Yerleşim yerleri Homer zamanında kurulmuş. Nispeten kısa (70 yıl) Osmanlı kuşatması sırasında tahrip olmasına rağmen kalenin kalıntıları bugün de görülebilir. Bu süre içinde Tinos İstendil olarak adlandırılıyormuş. Taş yollarından yoğun ağlar çok uzak olmayan bir dönemi andırmaktadır. Söz konusu yollardan insanlar yürüyerek veya eşeklerle mal taşıyorlarmış. Bugün uluslararası gönüllü çalışma programları çerçevelerinde özel dağcılar yolları tekrar tespit ediyorlar. Yürüyüşle eski kilise ve yel değirmenlere ulaşmak mümkün, ayrıca yerel flora ve faunayı keşfetmek için de iyi bir imkânı oluşturmaktadır.
MERMER HEYKELLERİ SANATI
Açıkça kendisi açık alanda bir sanat eseri olan Pyrgos köyü Yunanistan’da mermer heykelleri yapma sanatının en ünlü merkezini oluşturmaktadır. Girişteki otobüs durağından (Arabanın girmesine izin verilmiyor) sokaklardaki çeşmelere ve meydana kadar büyük bir akçaağaç gölgesinde yürüyebilirsiniz. Köyün girişine yakın olan
Panormos Sanatçıları Müzesi ise adanın birçok ünlü sanatçısının koleksiyonlarını barındırmaktadır. Tinos beyaz ve yeşil mermerin büyük bir üreticisi, bu yüzden daha antik dönemden sanatçı ve ustaların beşiği olmuştur. Söz konusu sanatçıların eserleri İskenderiye, Mısır ve İstanbul, Türkiye’de bile bulunabilir. Sanatçılar modern Yunanistan’da antik sanatın canlanmasına önemli katkıda bulunmuştur. Yerel mermer 19. yüzyılda
Atina’daki Üniversite Binası ve Arkeoloji Müzesi inşaatı, ayrıca Louvre ve Buckingham Sarayı yapımı için kullanılmış. Modern Yunanistan’ın en ünlü heykeltıraş ada kökenli olması sürpriz değil:
Janulis Halepas evi (Yiannoulis Halepas 1.851-1.938) çeşitli eserleri ile ziyarete açıktır. Gelenek bugün Pyrgos Sanat Okulunda devam etmektedir. Okul mermer işleme sanatı eğitimi Avrupa’da benzersiz bir eğitim kurumudur. Mermer heykellerden oluşan etkileyici bir sergiyi okul yanında bulunan Pyrgos Sanat Müzesi’nde görme imkânınız var. Tinos evleri kuşlar, papağan, yunuslar, v.b. folklor motifleri şeklinde kapı üzerinde mermer çatı pencereleri ile dekore edilmiştir. Bu açık evler sayesinde etkili havalandırma elde edilmektedir ayrıca güneş ışınları ve sert rüzgârlardan korunabilme imkânı sağlamaktadır. Tinos’un özellikle kuru bir alanında garip granit kayalar dağılmış, söz konusu bölge ayın yüzeyi gibi görünmektedir. İzlenimin tam anlamda dopdolu ve korkunç olması için yerel halk bölgeyi dolunayda ziyaret etmenizi önermektedir. Şirin köy Volaks Tinos’un en eski ortaçağ köylerinden birini oluşturmaktadır. Evler büyük taşlar üzerinde inşa edilmiş. Bazı yerlerden mimarinin organik unsurları olarak görünmektedirler. Peintbol şampiyonluğu katılımcıları ayrıca köye giden asırlık yolları keşfetmek için gelen dağcılar dolayısıyla nüfus ilkbaharda çoğalmaktadır. Volaks’taki meyhaneler geleneksel ve basittir. Loutza (baharatlı, kurutulmuş jambon), froutalia (patates omleti ve Tinos sosisi) ve Volakiotiko katsikaki (yerel keçi eti) gibi özel gün et lezzetlerini deneyebilirsiniz. Tinos balıkçı ve denizciler adası değildir. Yunan pazarına en kaliteli ürünler sunan çiftçi ve kırsalcılar adasını oluşturmaktadır. Tinos her zevke uygun birçok güzel ve çeşitli plajlara ev sahipliği yapmaktadır. Bazıları uzak, çoğunda kum veya ince taşlar bulunmaktadır. Kolay erişilebilir plajlar ve büyük yerleşim yerleri yakınlığındaki turistik tesisler özellikle aile turizmini çekmektedir. Agios Fokas, Kionia, Agios Ioannis ve Panormos (Pyrgos’a yakın) kumsalları aile ve gençler için çok popülerdirler.
SÖRF İÇİN HAZIR MISINIZ?
Kuzey rüzgarları (Meltemia) mevsiminde ve dalgaların yüzücüleri korkuttuğu dönemde kuzey kıyısında başka neler yapabilirsiniz? Sörf! Sörf eğitimi Kolimbitra’daki iki plajın daha büyüğünde almanız mümkün. Burada plaj eğlenceleri organize ya da kendiliğinden gelişebilirler, nasıl olsa önemli olan her yaz plaj eğlenceleri var. Kuru doğa, Kato Mary bölgesindeki yeşil vadide sona ermektedir. Komi ana köyü ise tarımsal üretimin merkezini oluşturmaktadır. Vadiyi tek başına geçiyorsanız dikkali olun, özellikle dolunayda, çünkü yerel periler (Yeloudes) dilinizi alabilirler! Modern materyalis dünyada eski inançların kaybolduğunu düşünmeyin, Facebook’ta perilere adanmış bir sayfa var, insanlar burada kendi hikayelerini anlatmaktadırlar, bazıları sevgi bazıları ise korku ile. Komi merkez meydanında yerel yönetimler Mayıs ayında hasat festivali düzenlemektedirler. Festivalde Tinos adasının en değerli sebzesi olan enginarın tanıtımı yapılmaktadır. Yılda yaklaşık 10 bin enginar satılmaktadır. Limonda ekşileştirilen enginarlar dahil yerli geleneksel ve modern yemeklerin hazırlanmasında kullanıyorlar. Festivali yerel kadın kuruluşları düzenlemektedirler.
EGE’DE KATOLİK MİRASI
Nüfusun üçte biri Katolik.
Naxos-Tinos Piskoposluk Katedrali’nin merkezi ve her zaman ziyarete açık olan “Kiklad Barok” stilindeki Cathedral of Our Mary of the Rosary
(1860) Ksinara köyünde bulunmaktadır. Yunanistan’da tüm Katoliklerin en büyük organize hacı Exomvourgo kayasının dibinde bulunan
Kutsal Kalp (1724) Cizvit Manastırında yapılmaktadır. Temmuz ayının ikinci haftasında ana kutlamanın gerçekleştiğinde ve yaz aylarında ziyaretçilere her zaman kapıları açık bulunmaktadır.
Lutra köyünde St Ursula Manastırı sırasında laik bir okul kuruldu. Okul iyi bir ün kazanarak Atina ve Akdenizdeki seçkin çocukları çekmeye başladı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında sonra adadan dramatik göç durumu okulun Atina’ya taşınmasına sebep oldu. St Jezuitskata Kilisesi son derece güzel binalar ile birlikte, yeşil Kato Mary vadisine ve arkasındaki denize panoramik manzarası var. Yaz aylarında kültürel etkinlikler ve geçmişte uygulanmakta olan sanat ve zanaat nostaljik sergileri açılmaktadır.
OSMANLI BAĞLANTISI
Osmanlı izleri Kiklad gerçekten çok az olsa da, Tinos Osmanlı İmparatorluğu zamanında en sıra dışı kadının kökeninin yeri olarak bilinmektedir. Rahibin kızı ama bir köle olarak satılan Kösem Sultan’ın gerçek adı Anastasia’dır. (1589-1651). Sultan I. Ahmed güçlü karısı oluyor, ayrıca iki sultanın (Murad IV ve İbrahim I) annesi ve bir sultanın (Mehmet IV) babaannesi! Kadın Saltanatı diye adlandırılan 130 yıllık tipik bir örneği döneminde krallık yönetiminde merkez bir rol oynamış ve iki şehzade doğuran kadın olmuş.
YEREL KUTLAMALAR
Tinos’ta çok köy ve iki mezhep var dolayısıyla kutlama sayısı da fazla. Yerel koruyucu azizi (Panigyri) kutlamasına katılın, yemek ve içeceği yerel halk organize etmektedir. Her kutlama kendi mevsimsel özel yemeğine sahiptir. Ayrıca Campos köyünde 15 Eylül’de arıcılar tarafından düzenlenen kekik yapraklarından üretilen bal özel bir festival düzenlenmektedir. Köy bayram sabaha kadar Ege’nin tipik keman melodileri çalan canlı bir grubu dinlemek ve dans etmek için iyi bir fırsattır. Kiklad Dansları’nı öğrenmek kolay, mükemmel oynamazsanız da kimse sizi şikâyet etmeyecek… Dolayısıyla buyurun! Hora geri geldik ve eve dönme zamanı. Tinos’u hatırlamanın en iyi yolu Evangelistria kilisenin avlusunda bulunan yerel halkın dükkânın ziyaret etmeniz. Lezzetli Enginar ve balın yanı sıra adada en iyi peynir çeşitleri, organik şaraplar, ayrıca güneşte kurutulmuş domatesleri kaçırmamanız gerekiyor!
Balkon3web sitesinden alınmıştır
