İki Sisli Mübadele Öyküsü ..

Şimdikilere mübadele yıllarının sıkıntılarını anlattığınızda Binbir Gece Masalı dinler gibi bakıyor bize… Cep telefonu ve internetin nimetleriyle büyüyen bir kuşağa o yıllarda zorunlu göçün neden yapıldığını anlatmaktan çok daha zor olanı, bu göçün ne kadar büyük aile dramlarına yol açtığını ifade etmek olsa gerek… Geçen hafta içinde “internet” üzerinden beni bulan iki farklı mübadil torunu, bana aile öykülerini anlattılar. Yunanistan’da başlayıp mübadele gemileriyle Samsun’a taşınan bu iki ayrı öykünün ortak özelliği, 1920’li yılların ikinci yarısından itibaren bir sis bulutuna girmesi… Öykülerin gerçek kahramanları bugün yaşamıyor, ama o günlerde yaşananlardan etkilenen üçüncü kuşaklar öykünün kayıp parçalarını ve soyağaçlarının kayıp halkalarını arıyorlar. Bu öyküleri okuyucularımla paylaşıp sis bulutu çöken yerler hakkında bilgilerine başvurmakta yarar gördüm. Ola ki bu hayat öyküleri hakkında bilgisi olan çıkan olursa, bize mubadele_55@hotmail.com adresinden ulaşıp paylaşabilir.

KAVALA’DAN SAMSUN’A BİR AİLE ÖYKÜSÜ…

İsmail Koçboğan, Türk Silahlı Kuvvetleri’nden emekli bir mübadil torunu. Ataları, mübadele ile Kavala’dan Samsun’a yerleşmişler. Emeklilikten sonra uzun yıllar Çanakkale’de bir dış ticaret şirketinde yöneticilik yapmış. Bu vesileyle defalarca Yunanistan’a gitmiş, atalarının topraklarında dolaşmış… Lakin gerçek köyleri neresi bilemediği için onların bıraktığı izleri hiçbir zaman bulamamış. İsmail Bey’in babaannesi ve kız kardeşi, anneleriyle birlikte Samsun’a Kavala’dan gelmiş. Muhtemelen beraberlerinde bir erkek aile bireyi de varmış, ama o bilgi çok net değil. İsmail beyin amcası Emin 1925 ve babası Osman, 1927 Samsun doğumlu… Bu durumda 1924 sonlarında veya daha büyük olasılıkla 1925’in ilk aylarında Samsun’a gelmiş olmalılar. Kavala’daki lakapları Uzunahmetoğulları imiş.

ÇANAKALLE GAZİSİ

İsmail beyin babaannesi Kamile Hanım, Koçboğan ailesini kurmuş. Dede Hasan Koçboğan da bir Çanakkale gazisiymiş. Samsun’un Gerçeme köyünden olduğu söyleniyor. Kız kardeşi Mürüvvet (Mürvet?) Hanım ise İnci soyadını almış. Kamile Hanımların evi, eski askeri hastanenin ve reji idaresinin yakınlarında, iki katlı bir evmiş. Daha sonra üzerinden yol geçtiğini söylüyorlar. Mürüvvet Hanım ise yeni karakol yakınlarında büyükçe bir ev düşmüş. Samsunlu müzisyen Orhan Uğurluel’in dayıoğlu olduklarına dair bir bilgi de var ellerinde. Aile büyükleri erken yaşta vefat etmiş. İkinci nesiller, Samsun’da zorlu bir hayat mücadelesine girişmişler. İsmail beyin dedesi Hasan Koçboğan, Samsun’da seyyar kasaplık yaparken amcası Emin ise Samsun’daki yazlık büyük sinemayı işletirmiş. Lakabı ise “Katır Emin” imiş…

Bu aileden yetişen 1940 doğumlu hava generali Tandoğan Koçboğan ise Ankara’da yaşıyor. İsmail Bey, Samsun’da kalan akrabalarıyla tanışmak ve rahmetli babaannesinin Kavala’nın hangi köyünden olduğunu öğrenmek istiyor…

DRAMA’DAN SAMSUN’A, ORADAN DA DÜZCE’YE Mİ GİTTİLER ACABA?

Diğer bir öykü ise İstanbul’da yaşayan Hasan Erhan’a ait… Üçüncü kuşak mübadil olan Hasan Erhan’ın babası (Allah uzun ömür versin) yaşıyor. Ailesinin Drama’dan geldikten sonra Bafra’nın Karagöl köyüne iskân edildiklerini biliyor. O da aslen Drama’nın hangi köyünden geldiğini öğrenmek istiyor. İşe internetten küçük bir araştırma yaparak başlıyor, ama araştırma onu yanıltıyor. Çünkü Bafra’da Karagöl isimli bir köy yok, Ondokuzmayıs ilçesine ait (Engiz) Karagöl köyünün kendi köyleri olduğunu zannediyor. Bu köyden gelenler ise Dramalı ve Gü(ğ)cüler köyünden gelmişler. Uzun müddet Gü(ğ)cüler köyünün İstanbul Türkçesi’ndeki karşılığının Külcüler mi, yoksa Kürkçüler mi olduğuna kafa yormuş. Zira Drama’da hem Külcüler, hem de Kürkçüler diye iki farklı köy var. Aralarında bayağı bir mesafe olan bu iki köyden hangisinin kendi köyleri olduğunu araştırırken babası, bu bilgilere itiraz etmiş. Çünkü ısrarla iskân edildikleri Karagöl köyünün Bafra’nın Kolay beldesine yakın, Kızılırmak üzerine kurulan baraj gölleri yakınlarında olduğunu söylüyormuş. Bir ara gölün baraj altında kaldığına bile kanaat getirmiş. Lakin barajın altında kalan bir Karagöl yok, haritalarda bu köyün yeri görünmüyor, Bafra’da kalan bir iki uzak akrabadan da net bir bilgi çıkmıyor… Konu hakkında Bafra’da mübadele işine kafa yoran bir iki tanıdığımı arayınca bir sürprizle karşılaştım. Meğer Bafra’nın Kestane (Bizimkiler Kesteme derler) köyünün eskiden Karagöl isimli bir mahallesi varmış. Buraya bir grup mübadil iskân edilmiş ama her nedense –eğer rivayet doğruysa- buradan ayrılıp Düzce’ye yerleşmişler. Bir daha da onlardan haber alan çıkmamış. İhtimal ki Erhan ailesi, bu ana koldan kopup Bafra’da kalmayı tercih etmiş olmalı… Hasan Erhan, şimdi gerçekten Düzce’de yaşayan bir aile kolu var mı, varsa neredeler diye merak ediyor. Daha da ötesi, aile köklerinin Drama’nın hangi köyünden olduğunu da bilmek istiyor.

2012 YUNANİSTAN GEZİMİZ MAYIS SONUNDA…

Samsun Mübadele Derneği’nin her sene geleneksel olarak yaptığı Yunanistan gezileri 2012’de de sürecek. Gezi için 30 Mayıs tarihi planlanıyor. Kavala – Drama – Batı Trakya – Selanik ve Kayalar bölgesini kapsayan geziye katılanlar, atalarının köylerini mübadele konusuna vakıf uzman rehberler eşliğinde adım adım dolaşıyorlar. Siz de aile tarihinize bir seyahat yapmak istiyorsanız, Samsun Mübadele Derneği ile temasa geçebilirsiniz!

89. YILIN YILDIZLARI

Sadık okuyucularımız bilirler, her sene mübadelenin yıl dönümü etkinliklerinden sonra etkinliklere en büyük destek veren kişileri “yıldız” ilan eden bir yazı kaleme alıyordum. Bu sene bu geleneği bozmak zorunda kalıyorum. Çünkü böyle bir yazı kaleme alsam, gazetedeki köşemin bu defalık iki misli büyümesi icap edecek. En iyisi şöyle özetleyelim;

 

 

Benzer Videolar