Saraybosna’nın Simgesi Kolar, Hakka Yürüdü

SARAYBOSNA/BALKAN GÜNLÜĞÜ Saraybosna direnişinin sembolü tünelin başladığı evin sahibi olan Aliya Kolar Hakk'ın rahmetine kavuştu. 89 yaşında vefat eden Aliya Kolar'ı cenazesine Türk Büyükelçiliği yetkilileri ve askerler de katıldı. Bosna savaşı sırasında Aliya Kolar’ın evinin altından başlayan ve yaklaşık 8 ayda zor şartlarda bitirilen tünel, Saraybosnalılar’ın ölümden ve aç kalmaktan kurtulmasını sağlamıştı. Sırp saldırıları tünelden geçirilen askeri mühimmatla durdurulmuştu. Saraybosna direnişinin sembolü haline gelen tünelin başladığı evin sahibi Aliya Kolar vefat etti. 3,5 yıl süren ve yüz binlerce Müslüman’ın hayatını kaybetmesine, milyonlarcasının evlerini terk etmesine yol açan Bosna Savaşı sırasında Saraybosna’nın dış dünya ile ilgisi kesildi. Tepelere yerleşen Sırp keskin nişancıları, Saraybosna sokaklarında insan avlıyorlar; gözlerine kestirdikleri Müslümanları hangi düğmesinden vuracaklarına dâir iddiaya giriyorlardı. Müslüman avlamayı oyun hâline getirmişlerdi. Saraybosna, Bosna’nın kalbiydi. O durursa herşey biterdi. Birşeyler yapmak lâzımdı. Şehrin, âcilen, ilaç, gıda ve silaha ihtiyacı vardı. TÜNEL KARARI 1993 kışına gelindiğinde, Saraybosna’nın dayanacak gücü kalmayınca, Sırp kuşatmasını delmenin bir yolunu arayan İzzetbegoviç ve arkadaşları, Saraybosna Havaalanı ile Butmir bölgesi arasında açılacak tünele karar verdiler. Tünel için en uygun yer ise kuşkusuz Kolar âilesinin evinin dibine kazılacak olan bir tünel idi. Bosna Savaşı'nda Aliya İzzetbegoviç'in oğlu Bakir İzzetbegoviç ordunun eve ihtiyacı olduğunu söyleyince, Kolar ailesi evlerini tahsis ederler. "Sadece evimi değil, tarlamı da alın, her şeyimi alın..." diyerek hiç ikiletmedi. Kolar ailesine ait iki katlı evin altından ve havaalanından iki taraflı kazı başladı. Gaz lambaları eşliğinde yapılan kazı çok zor şartlarda ilerledi. Mart sonunda kazılmaya başlanan 800 metre uzunluğunda, 1 metre genişliğinde ve 1,5 metre yüksekliğindeki tünel, Temmuz sonunda bitti. Kazı çalışmalarının tamamlandığı ilk gece, tünelden 12 ton askerî malzeme geçişi sağlandı; İgman yolunu kapatmak için yoğun şekilde hücum eden Sırp askerlerini durdurmak üzere de Saraybosna’dan bir grup asker çıkış yaptı. Yiyecek, mazot, cephane, ilâç ve yaralı sevki yapılan tünelin faaliyete geçtiği ilk zamanlarda her şey insan gücüyle taşınıyordu. Sonraları köşebent demirden mini raylar ve vagonlar yapıldı. Böylece tünelden nakliye daha da kolaylaşmış oldu. Saraybosna halkı, tünelden gelen yardımlarla direndi ve savaşı kazandı. Bu sebeple adı hayat tüneli oldu.