AA
ANKARA (AA) - Türkiye iktisadı, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,5 büyüme kaydetti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran dönemi) ait gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.
Buna nazaran, GSYH 2024 yılı ikinci çeyrek birinci varsayımı, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, geçen yılın birebir çeyreğine kıyasla yüzde 2,5 arttı.
Üretim formülüyle GSYH varsayımı, ikinci çeyrekte cari fiyatlarla geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 78,6 artarak 9 trilyon 949 milyar 792 milyon lira oldu. GSYH'nin ikinci çeyrek pahası cari fiyatlarla dolar bazında 308 milyar 158 milyon dolar olarak kayıtlara geçti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde geçen yıla nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak, öteki hizmet faaliyetleri yüzde 7,4, inşaat yüzde 6,5, tarım kesimi ile gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,7'şer, bilgi ve bağlantı faaliyetleri ile finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 3,4'er, kamu idaresi, eğitim, insan sıhhati ve toplumsal hizmet faaliyetleri yüzde 3,2'şer, hizmetler yüzde 2,9, meslek, idari ve takviye hizmetleri faaliyetleri yüzde 0,6 arttı. Kelam konusu periyotta sanayi bölümü faaliyetleri ise yüzde 1,8 azaldı.
Böylece, Türkiye iktisadı Kovid-19 salgını önlemlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden sonra üst üste 16 çeyrek büyümüş oldu.
Öte yandan TÜİK, geçmiş periyotlara ait kimi dataları revize etti.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, bu yılın ikinci çeyreğinde Türkiye iktisadının yüzde 3 büyüyeceğini öngörmüştü.
Türkiye iktisadının 2020 yılından bu yana büyüme suratı yıllar ve çeyrekler prestijiyle şöyle:
| Yıllar | 1.Çeyrek | 2. Çeyrek | 3. Çeyrek | 4. Çeyrek | Yıllık |
| 2020 | 4,4 | -10,3 | 6,5 | 6,4 | 1,9 |
| 2021 | 7,5 | 22,2 | 7,9 | 9,6 | 11,4 |
| 2022 | 7,8 | 7,6 | 4,1 | 3,3 | 5,5 |
| 2023 | 4,5 | 4,6 | 6,5 | 4,6 | 5,1 |
| 2024 | 5,3 | 2,5 |
|
|
|
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 0,1 arttı. Takvim tesirinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ikinci çeyrekte geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzde 2,8 artış gösterdi.
Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın birebir çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 1,6 yükseldi. Devletin en son tüketim harcamaları yüzde 0,7, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 0,5 artış kaydetti.
Mal ve hizmet ihracatı, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın tıpkı çeyreğine nazaran zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,04 artarken ithalatı yüzde 5,7 azaldı.
İş gücü ödemelerinde yüzde 112,4 artış
İş gücü ödemelerinde kelam konusu periyotta yüzde 112,4, net işletme artığı/karma gelir yüzde 47,7 artış gösterdi.
İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma kıymet içerisindeki hissesi geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 33,8 iken bu oran 2024'te yüzde 40,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin hissesi ise yüzde 44,6 iken yüzde 37,4 oldu.
Tablolar
| Yıl | Cari fiyatlarla GSYH | Cari fiyatlarla GSYH | GSYH Zincirlenmiş Hacim | Değişim oranı |
| (milyon lira) | (milyon dolar) | Endeksi(2009=100) | (yüzde) |
| 2022 1. Çeyrek | 2.519.789 | 181.490 | 186,9 | 7,8 |
| 2022 2. Çeyrek | 3.424.670 | 219.665 | 201,6 | 7,6 |
| 2022 3. Çeyrek | 4.273.138 | 242.416 | 223,8 | 4,1 |
| 2022 4. Çeyrek | 4.794.179 | 262.243 | 231,2 | 3,3 |
| 2022 Yıllık | 15.011.776 | 905.814 | 210,9 | 5,5 |
| 2023 1. Çeyrek | 4.687.492 | 248.416 | 195,3 | 4,5 |
| 2023 2. Çeyrek | 5.571.440 | 274.908 | 210,9 | 4,6 |
| 2023 3. Çeyrek | 7.759.106 | 298.760 | 238,4 | 6,5 |
| 2023 4. Çeyrek | 8.527.683 | 307.925 | 241,9 | 4,6 |
| 2023 Yıllık | 26.545.722 | 1.130.009 | 221,6 | 5,1 |
| 2024 1. Çeyrek | 8.858.091 | 286.728 | 205,7 | 5,3 |
| 2024 2.Çeyrek | 9.949.792 | 308.158 | 216,1 | 2,5 |
Sektörler
TÜİK bilgilerine nazaran, GSYH iktisadi faaliyet kollarına nazaran zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranı (yüzde) şöyle:
| 2023 2. çeyrek | 2024 2. çeyrek |
| Tarım, ormancılık ve balıkçılık | -0,6 | 3,7 |
| Sanayi | 0,4 | -1,1 |
| İmalat sanayisi | 1,7 | -2 |
| İnşaat | 6,6 | 6,5 |
| Hizmetler | 8,5 | 3,1 |
| Bilgi ve iletişim | 4,3 | 4,4 |
| Finans ve sigorta faaliyetleri | 9,8 | 3,4 |
| Gayrimenkul faaliyetleri | 4,4 | 3,7 |
| Mesleki, idari ve takviye hizmet faaliyetleri | 0,5 | 0,6 |
| Kamu idaresi, eğitim ve toplumsal hizmet faaliyetleri | 5 | 3,2 |
| Diğer hizmet faaliyetleri | 8,8 | 7,4 |
| Sektörler toplamı | 4,2 | 1,8 |
| Vergi-sübvansiyon | 19 | 10,5 |
| Gayrisafi yurtiçi hasıla (Alıcı fiyatlarıyla) | 5,7 | 2,8 |
Muhabir: Mertkan Oruç, Serhat Tutak