Kullanılmaz Durumda olan araçların vergi dairesinden ve trafikten silinmesi
Maliye Bakanlığı, yayımlamış olduğu bir rehberde 1990 model ve daha eski olan taşıtları hurdaya ayrılması ile ilgili 2000 ve daha eski model olup, mevcut olmayan ya da motorlu taşıt vasfını yitiren taşıtların trafik tescil kayıtlarının silinmesine ilişkin uygulanacak ilkeleri belirlemiştir. Buna göre 1990 ve daha eski model mevcut taşıtların hurdaya ayrılması ile ilgili işlemler 31.12.2014 tarihine kadar trafikten silinmesi gerekecektir. [1] Diğer taraftan, Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı GVK. 2015/1 iç genelge hükümlerine göre; gelir vergisi açısından bağlı bulundukları vergi dairesinden gelir vergisi kaydının silinmesi işlemlerini 11.02.2015 tarihli iç genelgede açıklanmıştır.[2]
Burada 2 temel sorun bulunmaktadır. Buna göre;
- 1. Fiiliyatta olmayan 1990 model ve daha eski olan taşıtların hurdaya çıkarılması konusunda trafik ve vergi dairelerinde bazı sorunlar yaşanmaktadır. Vergi dairesi kayıtlarında bu gibi araçların eğer “nakliyecilikten dolayı” vergi kaydı var ise bu durum 11.02.2015 tarihli ve GVK. İç genelgesi seri no 2015/1 ‘e göre bu problem artık kolayca çözümlenecektir. Yani gelir vergisi yönünden bağlı bulunan vergi dairesinde gerçek usuldeki nakliyecilik kaydı kolayca kapatılabilecektir.
- 2. Trafikten hurdaya çıkarma işlemleri veya trafikten araçların tescil kayıtlarının silinmesi işlemleri problem yaratmaktadır. Bu konuda Maliye Bakanlığı ile İç İşleri Bakanlığı’nın müşterek bir genelge yayımlayıp çok eski model araçları trafikten silmeleri zorunlu hale gelmiştir.
- 3. Bugün itibariyle 1990 ve daha eski olan taşıtların hurdaya çıkarılması ile 2000 ve daha eski model olan ve motorlu taşıt özelliğini yitiren taşıtların trafik bürolarından kayıtlarının terkini için yeni bir yasal düzenleme zorunludur. Konuyla ilgili 5838 sayılı yasanın geçici 2. Maddesi hükmü 31.12.2014 tarihinde sona ermiştir. Bu hüküm yeniden canlandırılarak yeni bir yasayla sonsuza kadar işler hale getirilmelidir.
- 4. Uygulamada araçların trafikten kayıtlarının silinebilmesi için bazı problemler yaşanmaktadır. Örneğin, aracın fiiliyatta yokluğu, ruhsatının kaybolması, plaka veya tescile ilişkin bilgilerin elde olmayışı vs. problemler nedeniyle trafik idareleri aracın yaşı ne olursa olsun aracın kaydını silmemektedir.
- 5. Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı 2015/1 sayılı iç genelge kamyon, kamyonet vb. nakliye araçlarında gelir vergisi kayıtlarının vergi dairesine terkini ile ilgili problemleri çözmüştür. Buna göre, gayri resmi yoldan hurda vasfında satış, hurda vaziyetteyken parçalanarak kaybolma, daha önceki bir tarihten itibaren kullanılamaz durumda olmasına rağmen resmi yoldan hurdaya ayrılmak suretiyle trafik tescil kaydı silinerek tasarruftan çıkmış olma vs. gerekçelerle bu araçların artık mükellefiyet kayıtları vergi dairesi tarafından silinecektir.
- 6. Savaş, iç savaş vb. durumların yaşandığı ülkelerde muhtelif nedenlerle kişilerin elinden çıkan ya da kullanılamaz hale gelen taşıtlarla ilgili olarak bu genelge kapsamına göre gelir vergisi dairelerinde vergi mükellefiyeti kayıtları silinebilecektir.
- 7. Son olarak, nakliyecilikte kullanılan kamyon, kamyonet, pick-up, station wagon, jeep gibi araçlar da ise araç sahibinin vefat etmesi halinde yasal varisleri tarafından istenilen belgelerin vergi dairelerine ibrazı ile varislere de gerekirse vergi kaydı açılmayacaktır. Evvelce, muris adına açılan gelir vergisi kaydı da iptal edilecektir. Varisler tarafından bir tanesinin işe devam etmesi halinde nakliyecilik faaliyeti bütün varislerden iptal edilerek tek varise dönüştürülebilecektir. Bu konuda varislerin bir araya gelip vergi dairesine beyanda bulunmaları yeterlidir.
[1] Gelir İdaresi Başkanlığı rehberi , yayın no : 193 Ekim-2014
[2] Bkz. Gelir İdaresi Başkanlığı, GVK. 11.02.2015 gün ve İç genelgesi seri no: 2015/1