0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

KUDÜS (AA) – Gazze’ye akınların akabinde, 8 Ekim 2023’ten beri, başta Hizbullah olmak üzere Lübnan’daki Lübnanlı ve Filistinli kümeler ile İsrail ordusu ortasında “Mavi Hat” üzerinden karşılıklı çatışmalar devam ediyor. Bu çatışmalarda birden fazla Lübnan tarafında olmak üzere yüzlerce meyyit ve yaralı var.

Birleşmiş Milletler Güvenlilk Kurulunun 1701 sayılı kararı, İsrail’in Mavi Hat’tın gerisine çekilmesini ve bu çizgi ile Lübnan’daki Litani Irmağı ortasındaki bölgenin silahsızlandırılmasını, burada yalnızca Lübnan ordusu ve UNIFIL’e ilişkin silah ve askeri araç gerecin bulundurulmasını öngörüyor.

Lübnan’ın güneyindeki Litani Irmağı ve İsrail ile hudut olarak belirlenen “Mavi Hat” ortasında neredeyse tüm bölgeler, 2000 yılından bu yana Hizbullah’ın güçlü askeri nüfuzu altında bulunuyor.

Bu kümeler, İsrail’in ABD dayanağıyla 7 Ekim’den bu yana Gazze’de yürüttüğü, Gazze’de birden fazla çocuk ve bayan olmak üzere yaklaşık 136 bin Filistinlinin öldüğü ve yaralandığı, 10 binden fazla kişinin kaybolduğu yıkıcı hücumların sona ermesini istiyor.

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, 10 Temmuz’da “Hamas, hem kendi ismine hem de tüm Filistinli kümeler ismine müzakere ediyor ve Hamas’ın kabul ettiğini biz de kabul ederiz.” demişti.

Nasrallah, “İsrail (Lübnan-İsrail hudut hattında) ateşkes istiyorsa, evvel Gazze’ye yönelik taarruzlarını durdurmalı” sözünü kullanmıştı.

Başlangıçta, Gazze’de ateşkes sağlanacağına dair umutlar vardı lakin bu umutlar, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Hamas’ın reddettiği yeni kurallar öne sürmesiyle son günlerde tükendi.

Netanyahu, Gazze’yi kuzey ve güney olarak bölen Netzarim Koridorun’u, Refah Hudut Kapısı’nı ve Mısır sonundaki Philadelphi Koridoru’ndaki İsrail işgalini sürdürmekte ısrar ediyor. Lakin Hamas, İsrail ordusunun büsbütün geri çekilmesini talep ediyor.

İsrailli müzakereciler ve Gazze’deki İsrailli esirlerin aileleri, Netanyahu’nun Philadelphi Koridoru’nda kalmakta ısrar etmesinin muahede mümkünlüğünü baltaladığını vurguluyor.

İsrail devlet televizyonu, 10 Eylül’de, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın esir yakınlarına, “Anlaşmanın yüzde 90’ında ittifak sağlanmış olmasına karşın, ortacılar yüzde 10’luk kısma tahlil bulmada başarısız oldular. Rastgele bir ilerleme yok ve müzakere süreci dingin.” dediğini aktardı.

Gazze’deki akınlar, bir yılını doldurmak üzereyken Mısır ve Katar’ın arabuluculuğu ve ABD’nin takviyesiyle, İsrail ile Hamas ortasında aylardır süren dolaylı müzakereler tıkanmış durumda.

Gazze problemindeki bu tablo, İsrail’in Lübnan sorununa nasıl yaklaşacağı konusunda 3 mümkün senaryo doğuruyor.

İlk senaryo, Lübnan’a askeri müdahalede bulunmak; ikinci senaryo, Gazze’de bir tahlile ulaşılana kadar mevcut durumu 8 Ekim’den bu yana olduğu üzere sürdürmek; son senaryo ise Gazze taarruzlarına son vermeksizin ABD arabuluculuğuyla Lübnan ile siyasi bir tahlile ulaşmak.

İsrail’de Lübnan için “savaş çanları” çalarken, kuzeydeki on binlerce İsraillinin konutlarına dönebilmesi için geniş çaplı akın çağrıları artıyor.

İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, 9 Eylül’de, Genelkurmay üyeleriyle yaptığı kıymetlendirme sonrası, “Ordu, kuzey cephesine güçlü bir halde hazırlanıyor.” dedi. Halevi, ordunun harekât planlarının hazır olduğunu ve kapsamlı bir savaş durumunda kendisine verilecek her vazifesi yerine getirebileceğini tabir etti.

Geniş çaplı bir savaş kapıda mı?

İsrail devlet televizyonuna konuşan eski İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Yakup Amidror, “Hizbullah Litani Nehri’nin ötesine çekilmez ve mevcut halini sürdürürse, çatışma kaçınılmaz olur” dedi.

Amidror, Hizbullah’ın ABD’nin taleplerine, bilhassa de güçlerini Litani Nehri’nin ötesine çekmesi talebine karşılık vermemesi ve “kuzeydeki İsrailli nüfusun konutlarına dönmelerini engelleyen” mevcut tavrını sürdürmesi halinde direkt çatışmanın yaşanabileceğini belirtti.

Amidror, “İki taraf da kuzeydeki geniş çaplı bir savaşın kendilerine ağır bedeller ödeteceğinin farkında. Bu, çok sıkıntı ve yıkıcı bir savaş olur. İsrail’in iç bölgeleri, Hizbullah’ın roket ve füzeleriyle maksat alınabilir.” değerlendirmesinde bulundu.

İsrail’in, Gazze’deki taarruzları devam ederken Lübnan’da da bir savaş başlatıp başlatamayacağı konusunda Amidror, Hamas’ın güçlerinin büsbütün yok edildiğini ve İsrail ordusunun Gazze’deki güçlerini büyük ölçüde azaltacağını ileri sürerek bu nedenle Gazze’deki akınların artık kuzeydeki savaş kadar şiddetli olmayacağını savundu.

İsrail gazetesi Haaretz ise 9 Eylül’de, İsrail’in kuzey komutanlığındaki yetkililerin, Hizbullah’ın Gazze müzakerelerinin çökmesi halinde İsrail’le uzun periyodik bir savaşa hazırlandığını gözlemlediklerini yazdı.

Yetkililer, Hizbullah’ın güçlerini şimdi İsrail hududuna yönlendirmediğini fakat İsrail’in Gazze’deki bombardımanı devam ettiği sürece Hizbullah’ın kuzeyden İsrail’e saldırmayı sürdüreceğini belirtti.

Gazeteye nazaran, Kuzey komutanlığı yetkilileri, pazar günü, çeşitli etaplarda tansiyonun öngörüldüğü Lübnan’daki savaş planlarını onayladı.

Ancak gazete, İsrail hükümetinin kuzeyde “askeri operasyonlara” müsaade vermediğini, bunun, bu türlü bir adımın “savaş ilanı” olarak yorumlanabileceği telaşından kaynaklandığını aktardı.

Haaretz, İsrail hükümetinin şimdi kuzey hududunu ana çatışma bölgesi olarak ilan etmemiş olmasının, ordunun mümkün bir tansiyona karşı hazırlıklarını da etkilediğini ve ana kaynaklarını oraya taşıma yeteneğini engellediğini ileri sürdü.

Mevcut durum devam edebilir

Bu gerçekler göz önüne alındığında, ikinci mümkün senaryoya nazaran, Gazze’de bir ateşkes muahedesine varılana kadar durum 8 Ekim’den beri olduğu üzere devam edebilir.

Haaretz, “İsrail’in kuzeyindeki sivillerin tahliyesinin üzerinden yaklaşık bir yıl geçmesine karşın, onların meskenlerine dönüşü yakın görünmüyor.” diye yazdı.

Gazete, İsrail Güvenlik Kabinesi’nin kuzeydeki İsrailli sivillerin konutlarına dönüşünü resmi bir savaş amacı olarak belirlemediğini ve Hizbullah ile mümkün bir çatışmanın “savaş maksatları ortasında yalnızca dolaylı olarak” yer aldığını belirtti.

Gazete ayrıyeten “kuzeyde bir akın müsaadesi olmadığı için İsrail ordusunun Hizbullah’ın yeteneklerini zayıflatmaya çalıştığını” ve bunun da mümkün bir tırmanışta avantaj sağlamaya yönelik olduğu değerlendirmesini yaptı.

İsrailli askeri yetkililerin, Hizbullah’ın üst seviye komuta zincirini sağlamlaştırmakta ve orta takımlarını gereğince doldurmakta zorluk çektiğini düşündüğünü yazan Haaretz, İsrail ordusunun başından bu yana ortalarında Fuad Şükür’ün de yer aldığı, “savaşın odak noktasındaki” Hizbullah önderlerini öldürdüğünü söz etti.

Diplomatik çözüm

Gazze problemindeki çıkmaz, üçüncü senaryo olan ABD arabuluculuğunda İsrail ile Lübnan ortasında diplomatik bir tahlile kapı aralayabilir lakin Gazze’deki hücumların sona ermemesi nedeniyle daha evvel bu mevzudaki gayretler akamete uğramıştı.

İsrail devlet televizyonu, dün, ABD’nin Gazze müzakerelerinin tıkanmasının akabinde kuzey cephesinde diplomatik bir tahlil için alternatif bir plan oluşturmaya başladığını bildirdi.

Ancak İsrailli yetkililer, ABD’li mevkidaşlarına İsrail’in daha fazla bekleyemeyeceğini ve “askeri operasyon” başlatabileceğini belirtti.

İsrail’in Gazze’yi işgalinde 7 Ekim sonrası

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal bedellere yönelik daima ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı akın düzenledi.

İsrail, 7 Ekim’deki taarruzlarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.

İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği taarruzlarda en az 16 bin 715’i çocuk, 11 bin 308’i bayan olmak üzere 41 bin 20 Filistinli öldü, 94 bin 925 kişi yaralandı.

Enkaz altında hala binlerce meyyit olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları gaye alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.

İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ne akınlarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 340’ı karadan işgal sürecinde olmak üzere 706 askerinin öldüğünü, 4 bin 428 askerinin yaralandığını duyurdu.

Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı hür bırakıldı. Öte yandan İsrail, binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti.

İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail askerleri ile Filistin topraklarını gasbeden İsraillilerin hücumlarında 699 Filistinli hayatını kaybetti.

Muhabir: Abdel Ra’ouf D. A. R. Arnaout,Ömer Erdem