Hasan Kaçan, Alay Köşkü’nde “İstanbul Mizahı”nı anlattı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – Alay Köşkü’nde bulunan Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Müze Kütüphanesi’nde “İstanbul Mizahı” başlıklı aktiflik düzenlendi.

Türkiye Yazma Eserler Kurumu (TYEK) Lideri Dr. Coşkun Yılmaz, İstanbul’a dair çeşitli hususların ele alındığı İstanbul Sohbetleri’nin bir gelenek haline geldiğini bugün de İstanbul mizahını konuşmak istediklerini söyledi.

Yılmaz, 1990’lı yıllarda tanıdığı Hasan Kaçan’ın hem Türk mizahına hem de İstanbul mizahına yeni bir ses, soluk ve renk getirdiğini vurgulayarak, “Sadece mizahı yapmakla kalmadı, ona renk katmak, şekillenmek, ruh vermek açısından da değerli katkıları oldu.” biçiminde konuştu.

Kaçan’ın gülmek ve ağlamak ortasındaki dengeyi gözeten, kaygısı olan bir isim olduğunu ve gelecek yıllarda fikirleriyle daha çok konuşulacağını ve tanınacağını söz eden Yılmaz, “İstanbul temel itibariyle bizim kültürümüzün, medeniyetimizin tepe kenti. Her alanın, her sahanın merkez kenti. Sanat, edebiyat ve mizah da bir kültürdür. Doğal bunu daima atlıyoruz. İstanbul da bütün bunların bir beşiği, bir ana kucağı ve geliştiren bir kent olma özelliğine sahip. Doğrusu İstanbul mizahı ve Hasan Kaçan münasebeti bizim açımızdan son derece manidar.” dedi.

“Anadolu’daki mizah, İstanbul’a nazaran çok serttir”

Hasan Kaçan 5 yaşında İstanbul’a geldiğinde mizahla muhatap olmaya başladığını ve yaklaşık 30 yılını bu etrafta geçirdiğini kaydetti.

İstanbul mizahının bilgi paylaşımı yerine hadiseler ve yaşanmışlıklar üzerinden anlatmanın daha gerçek olacağına işaret eden Kaçan, “Mizahı yaşayabilmek, yaşatabilmek ve mizah yapabilmek için hayatı okuyabilme kabiliyetine sahip olmak lazım. Bu bir övünme problemi değildir, Allah kimine bu türlü bir şey nasip etmiştir, kimine de öteki bir şey nasip etmiştir. Yaratanın vermiş olduğu bir ekip istidatlar var inkar edemiyoruz.” sözlerini kullandı.

Kaçan, İstanbul ve Anadolu mizahının materyalleri bakımından birbirinden farklı olduğunu belirterek, “Anadolu’da da yaşadım. Beş yaşında İstanbul’a geldik ancak 15 yaşına kadar her sene okul tatillerinde ben daima memlekette bulundum. Güldürüsü, matrağı kesinlikle vardır lakin Anadolu’daki mizah, matraklık İstanbul’a nazaran çok serttir. Zira hayat sert orada. Beşerler tabiatla uğraşıyorlar, çaba ediyorlar.” değerlendirmesini yaptı.

“İstanbul hayatındaki incelik sanata da yansıyor”

İstanbul’da ise bilhassa 1960 ile 1980 ortasında yaşanan hayatta bir zarafet bulunduğunu lisana getiren Kaçan, şunları söyledi:

“İstanbul hayatında İstanbul’un münevverleri eli kalem tutanları, eli kalem tutmayanları, paralı olanı, parasız olan zengini sonuçta bir hayatın kendisinde bulunan bir inceliğe sahipler. Yani otomatikman bir inceliğe sahipler. Bu türlü olunca bu incelik üretilen bütün sanat yapıtlarına de sirayet ediyor, yansıyor. Tıpkı vakitte mizaha da yansıyor. Mizahı da ince ve şık oluyor. İstanbul mizahının özelliği, bizim kültürümüzden aldığımız, mizah değil daha çok latife olarak isimlendirilen ve ‘Latife latif gerektir’ düsturundan hareket eden, karşısındakini üzmeyen, aşağılamayan, alay etmeyen hatta hayran bırakan bir zeka eseri olmasıdır.”

Akbaba Mecmuası’na kadar desteklenen siyasetçilerin hiç bir vakit matrak ve komik çizilmediğine dikkati çeken Kaçan, “Çünkü bu mecmualar bir taraftan vesayet mecmuaları olduğu için destekleniyordu. Hasebiyle onları destekleyen siyasetçiler daima karikatüre benzemeyen daha geniş omuzlu daha babayiğit tiplerdi. Onun altındaki öteki ahali kısmı ise ufak tefek komik figürler olarak çiziliyordu. Vesayetin mizahı buydu yani ahali komiklik gereci, yönetim eden bireyler de onlara gülen figürlerdi. Periyodun mecmualarını alıp incelerseniz bunu görürsünüz.” dedi.

Hasan Kaçan, karikatürün Batı hayranlığıyla başladığını belirterek, “Çünkü bizde karikatür yok, çizgi yok. Hasebiyle Batı’dan geldi çizgi. Onun birebirini alıp kopya etmek kopyalamak ahalinin ilgisini çekmedi fakat bir propaganda aracı olarak, mizah mecmuaları devam etti.” görüşünü paylaştı.

“Gırgır Dergisi Türk mizahında çok büyük bir dönüşümdür”

Oğuz Aral’ın olduğu Gırgır mecmuasındaki ahali figürünün figüranlıktan çıkıp karaktere dönüştüğünü aktaran Kaçan, “Gerçek karaktere dönüştü, yani seyyar satıcı artık bir dalga ögesi olmaktan çıktı, minibüsçüler, seyyar satıcılar dalga ögesi olmaktan çıkıp gerçek karakterlere dönüştüğünde ahalinin önemli manada ilgisini çekti. Zira ben kendimi o karikatürde görmeye başladım, babamı o karikatürde görmeye başladım. Oğuz Aral’ın yazılı olmayan bir anayasası var. Gırgır Dergisi Türk mizahında çok büyük bir dönüşümdür. O yazılı olmayan anayasa daha evvelki mizahı elinin zıddıyla iten, yerle bir eden bir bakış açısı.” diye konuştu.

İstanbul mizahının içinde yalnızca mecmuaların değil pek çok ögenin bulunduğunu vurgulayan Kaçan, “Ben beş yaşında İstanbul’a geldim. Bakın burada mizah vardı Gülhane Parkı’nın içerisinde mizah vardı. Biraz ileride bir çay bahçesi vardı. Çay bahçesinin içerisinde orta oyunu ve birebir vakitte Karagöz perdesi vardı.” diye konuştu.

Konuşmanın ardından TYEK Başkanı Coşkun Yılmaz, karikatürist Hasan Kaçan’a seramik tabak armağan etti.

Muhabir: Ahmet Esad Şani