TCMB’den “İklim Değişikliği ve Besin Enflasyonu” tahlili

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yer alan “İklim Değişikliği ve Besin Enflasyonu” başlıklı tahlilde, çok iklim olaylarının, kısa vadeli arz şoklarına sebebiyet vererek başta besin kümesi olmak üzere genel fiyat düzeyi açısından risk oluşturduğunun bilindiği, bu nedenle iklim değişikliği konusunun, öncelikli maksadının fiyat istikrarı olan merkez bankalarının araştırma gündeminde yerini aldığı bildirildi.

Söz konusu tahlilde, ilgili göstergeleri kullanarak Türkiye’de iklim değişikliği ile besin enflasyonu ortasındaki bağın incelendiği belirtilerek, “Son yıllarda artan sıcaklık, uzayan kuraklık periyotları, şiddetli fırtına ve seller üzere çok hava olaylarının daha sık ve ağır seyretmesi, ziraî üretim, tedarik zincirleri ve hasebiyle besin fiyatları açısından kıymetli bir risk ögesi olarak öne çıkmakta. Yapılan çalışmalar, iklim değişikliğinin 2035’e kadar her yıl global besin maliyetlerini ortalama yüzde 1,5 ila yüzde 1,8 puan ortasında artıracağını öngörüyor.” sözleri kullanıldı.

İklim değişikliğine karşı en hassas bölgeler ortasında yer alan Akdeniz neslinde bulunan ve dünyanın önde gelen meyve ve zerzevat üreticilerinden biri olan Türkiye için de iklim değişikliğinin, besin fiyatları üzerinden kıymetli bir enflasyonist baskı ögesi oluşturduğu vurgulanan tahlilde, “Yapılan tahliller, taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki mevsimsel yapının değiştiğine işaret ederken, bu gelişmede iklim değişikliğinin değerli rol oynadığını ima etmekte. Meteoroloji dataları, 2020 sonrası periyotta sonbahar ve kışların daha ılıman, ilkbahar ve yazların ise çok daha sıcak geçtiğini, yağış ölçüsünün ise genel olarak azaldığını göstermekte.” değerlendirmesi yapıldı.

“Artan sıcaklık ve azalan yağışlarla birlikte düşen arz ve yükselen maliyetler, taze meyve ve zerzevat fiyatlarına yansıyor”

Sıcaklık artışları ile azalan yağış ölçülerinin gerek eser randımanı gerekse üretim maliyeti kanalıyla besin fiyatları üzerinde üst istikametli baskı yarattığı söz edilen tahlilde, şunlar kaydedildi:

“Nitekim, Türkiye’nin önde gelen meyve ve zerzevat üreticisi 5 ilin (Mersin, Adana, Antalya, Hatay, Muğla) iklim özelliklerine baktığımızda, bu vilayetlerde yaşanan önemli kuraklıkların zerzevat ve meyve üretimini olumsuz etkilediği görülmekte. Daha sıcak ve az yağışlı yaz ayları, sulama gereksinimini ve hasebiyle ziraî faaliyette kullanılan elektrik ölçüsünü artırıyor. Artan sıcaklık ve azalan yağışlarla birlikte düşen arz ve yükselen maliyetlerin ise taze meyve ve zerzevat fiyatlarına yansıdığı görülmekte.”

TCMB uzmanlarının tahlilinde, iklim değişikliği sonucu mevsimlerde gözlenen kaymaların arz ve maliyetleri etkilediğine, bunun ise taze meyve ve zerzevat aylık fiyat gelişmelerinin mevsimsel yapısına yansıdığının anlaşıldığına işaret edilerek, “2020 öncesi periyotta taze meyve ve zerzevat enflasyonu yaz aylarında aylık enflasyona ortalamada negatif katkı verirken, bunun 2020 sonrası periyotta aksine döndüğü görülmekte. Son periyotta gözlenen bu değişimde pandemi, tedarik zinciri aksaklıkları ve jeopolitik gelişmeler üzere faktörlerin yanı sıra iklim değişikliğinin de kıymetli bir hissesi olduğu düşünülmekte.” denildi.

“İklim değişikliği, sürdürülebilirlik ve besin güvenliğine ek olarak fiyat istikrarı açısından da kıymetli bir tehdit”

İklim değişikliğinin geldiği son noktanın sürdürülebilirlik ve besin güvenliğine ek olarak fiyat istikrarı açısından da kıymetli bir tehdit ögesi haline geldiği belirtilen tahlilde, şu değerlendirmelere yer verildi:

“İklim değişikliği ve besin fiyatları bağı bilhassa Türkiye üzere gelişmekte olan ülkeler için gerek hanehalkı refahı gerekse genel enflasyon görünümü açısından kritik ehemmiyete sahip. Bu yazıda özetlendiği üzere, iklim değişikliği kaynaklı artan sıcaklık ve çok hava olaylarının taze meyve ve zerzevat üretimi, maliyeti ve fiyatları ile bağlı olduğu değerlendirilmekte. İklim değişikliği sonucunda artan sıcaklıklar ve yaşanan kuraklıkla meyve ve zerzevat üretim ölçüsü düşerken, üretim maliyetleri ve dolayısı ile fiyatlar üzerinde üst istikametli baskı oluşmakta. Bu gelişmeler, besin fiyatları ve iklim değişikliğinin birlikte ele alınmasının kıymeti ve gerekliliğine vurgu yapmakta.”

Muhabir: Abdulselam Durdak