Yazın artan su ve besin kaynaklı enfeksiyonlar ishal ve kusma olaylarını tetikliyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – Yaz aylarında sıcak havanın tesiriyle çoğalan bakteri ve virüslerin su ve besin kaynaklı enfeksiyonları tetikleyerek ishal ve kusma hadiselerini artırdığını belirten uzmanlar, ishalin yanına şayet kusma, kas ağrıları ve ateş eklenmiyorsa yoğurt üzere probiyotik içerikli yiyecekler tüketilerek ve bol su içilerek hastalığın atlatabileceğini belirtti.

AA muhabiri, yazın artan ishal ve kusma hadiselerinin nedenlerini, belirtilerini, tedavi formüllerini ve kelam konusu hastalıklardan korunmak için alınması gereken önlemleri uzmanlara sordu.

Türk Pediatri Kurumu Lideri, Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Haluk Cezmi Çokuğraş, her yaz ishal olaylarında artış olmasının çok evvelce beri gözlemledikleri bir durum olduğunu söyledi.

İshal olayların artışının birçok nedeni olduğuna işaret eden Çokuğraş, bunları şöyle sıraladı:

“Genellikle besin kaynaklı ishaller olur zira sıcakta besinler daha kolay bozulabilirler ya da içlerinde mikrop üreyebilir. Keza su kaynaklı ishaller olabilir. Suların paklığı doğal son derece değerli. Yazın beşerler daha fazla seyahat ederler, tatil yerlerine sarfiyatlar, otobüsle ya da diğer araçlarla bir yerden bir yere sarfiyatlar. Dışarıda daha fazla yer, içerler. Bunların hepsi olağan bir bulaş kaynağı olabilir. Hatta turist ishali dediğimiz bir ishal çeşidi vardır, daha çok seyahat eden insanlarda görülür. Bunun dışında şayet pak değilse denizlerden ya da havuzlardan mikrop bulaşması da çok kolay olabilir.”

“İshal geçtikten sonra bağırsak sorunları bir müddet daha devam edebiliyor”

İshalin hem erişkinlerde hem de çocuklarda görülebildiğini fakat çocukları daha fazla etkilediğini vurgulayan Çokuğraş, buna birçok kere kusmanın da eşlik ettiğini, hatta bazen ateşin de eklendiğini kaydetti.

Prof. Dr. Çokuğraş, çocuklarda yeme isteğinin azalması, iştahın kesilmesi, halsizleşme üzere belirtilerin görülebileceğini aktararak, bu durumun ekseriyetle birkaç gün sürdüğünü, bazen sürecin biraz daha uzayabildiğini lisana getirdi.

Bu ishallerin çoğunlukla rota virüsü, adenovirüs ya da buna misal virüs kökenli olduğuna dikkati çeken Çokuğraş, “İshaller geçtikten sonra da tekrar de bir grup bağırsak sorunları bir müddet devam edebiliyor. Zira bu ishaller bağırsaklarda bizim villus dediğimiz emici hücreleri ziyana uğratıyor. Yani bağırsakların iç yüzeyi, mukozası bozulduğu için bunlar yenilenene kadar birtakım bağırsak şikayetleri bazen uzayarak da devam edebiliyor.” diye konuştu.

“İshal kesici ilaç ve antibiyotik kullanmıyoruz”

Çokuğraş, ishalin görülmesi durumunda öncelikle nedeninin tespit edilmesi gerektiğini belirterek, “İshali olan bir çocukta birinci yapacağımız şey, çocuğun sıvı almasına uğraş edeceğiz. Zira bir ishalin yol açabileceği en kıymetli sorun sıvı kaybetmesi, susuz kalmasıdır. Onun için mümkünse ağızdan sık sık (bu su da, tuzlu bir ayran da olabilir) bir sıvının alınmasında çok fayda var.” teklifinde bulundu.

İshale kusma da eşlik ettiğinde ağızdan sıvı almanın zorlaşabildiğini söz eden Çokuğraş, şöyle devam etti:

“İshal ve kusmayla giden hastalarda çok fazla ilaç kullanmayı sevmiyoruz. İshali kesici ilaçları kullanmıyoruz. Zira bağırsaklarda oluşan o toksik gerecin bir an evvel atılmasını istiyoruz lakin bunu yaparken de çocuğu ağızdan sıvıyla desteklemeye çalışıyoruz. Bunların elektronik solüsyonları vardır. Çocuklara, onlardan ağızdan içirilebilir lakin bazen çocuğun ishali ve kusması o kadar fazla olabilir ki ağızdan da bir şey alamaz. O vakit serum vermek, bir müddet hastanede gözlemlemek gerekli olabilir. Çocukların susuz kalması, çok kıymetli bir risktir. Bilhassa 1 yaşından küçük, 2-3-4-5 aylık bebekler susuzluk açısından riskli bebeklerdir. Bunlarda daha dikkatli olmak gerekir. Şayet çok fazla kusma kelam konusu ise bu kusmaların nedeni gastroenterite bağlıysa tahminen kısa vadeli ağızdan kusmayı giderici ilaçlar denenebilir fakat muhakkak ishal kesici ilaçları kullanmıyoruz. Diyete probiyotik eklenmesi çok yararlı olur. Bağırsakların daha süratli düzelmesine, ishalin ya da daha sonraki bağırsak belirtilerinin giderilmesi, bağırsakların kendisini toparlaması açısından bir probiyotiğin verilmesi gerekir. İshallerde antibiyotik vermiyoruz. Bunun özel kimi durumları var, o vakit veriyoruz. Mesela tifo olduğunda ya da buna emsal bir bakteri enfeksiyonu olduğunda kullanıyoruz.”

“İshalin yanında ateş, kas ağırısı, tansiyon düşüklüğü varsa tabibe başvurulmalı”

Biruni Üniversitesi İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Alihan Oral, kirli suyla yıkanan zerzevat meyve üzere besinlerin tüketilmesi, pak olmayan havuzlara girilmesi üzere hijyen kurallarının sağlanmadığı durumlarda ishalin görülebildiğini kaydetti.

İshalin kendini sınırlayan bir hastalık olduğunu ve çoklukla 1-2 gün içinde durduğunu aktaran Oral, bazen buna ateş, bulantı, kusma eklendiğinde ya da sıvı ve ilaç tedavisinden yarar sağlanamadığı durumlarda daha önemli hadiselerle karşılaşabildiklerinin altını çizdi.

Doç. Dr. Oral, ishalin her yaş kümesinde görüldüğünü fakat çocukların daha fazla etkilendiğine dikkati çekerek, “Bunlar genelde viral hastalıklar. Etkenler virüsler oluyor. Çocukları daha fazla etkilemesinin sebebi, çocuklar bol bol sıvı içemedikleri için ya da gereksinimleri olduğunda lisana getiremedikleri vakitler olduğu için dehidratasyon dediğimiz sıvı kaybı fazla olacağı için çocuklar daha çok değer kazanıyor. Çoklukla serum gereksinimi olabiliyor, sıvı dayanağı sağlamak gerekiyor.” diye konuştu.

Bu yaz evvelki yaz aylarıyla benzeri oranda ishal şikayetiyle gelen hastalar olduğunu lisana getiren Oral, “Hastalığa yakalananlar, yalnızca kolay bir ishalse çok fazla önemsemiyoruz ancak ishalin yanında ateş, yaygın kas ağrısı varsa, ishal sayısı çok fazlaysa, sıvı kaybı nedeniyle tansiyon düşüklüğü yaşıyorsa kesinlikle bir tabibe başvurmalı. Tabip durumunu değerlendirecektir. Genelde viral olduğu için aslında antibiyotiksiz de geçebiliyor. Hastalar ishali yavaşlatan, semptomatik dediğimiz bulantıyı azaltan ilaçlarla bol sıvıyla birkaç gün içerisinde toparlayabiliyor ancak 3, 4, 5 günün üzerine çıktıysa kesinlikle bir tabibe görünmesi gerekiyor. ” tavsiyelerinde bulundu.

İshale yakalanmamak için hijyene dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizen Oral, şunları kaydetti:

“Meyve sebzeler uygunca yıkanmalı. Dışardan ya da emin olunmayan yerlerden yiyecek alıp yenmemeli. Su kıymetli, kaynağını bilmediğimiz suyu içmemeliyiz. Hazır sular yahut konutta kaynatılmış su içmek en mantıklısı. Şayet hazır su kullanmıyorsa arıtma suyu kullanmasında yarar var. Tuvalet kıymetli. Bilhassa toplu yerlerde kullanılan tuvaletten bulaş fazla oluyor. Orada da hijyenin sağlanması kâfi olur aslında. İçilen su şayet hijyenikse, kişi hijyenine dikkat ediyorsa, meyve sebzesini yeterli yıkıyorsa, yiyecekleri inançlı bir yerden alıyorsa çok da beklediğimiz bir hastalık değil.”

Doç. Dr. Oral, ishal vakalarında her yaz olduğu üzere beklenen oranda artış yaşandığını kaydederek, “İshalin yanına şayet kusma, kas ağrıları, ateş eklenmiyorsa aslında tabibe de gitmeye gerek yok. Bu durumlarda probiyotik dediğimiz yoğurt, kefir üzere yiyeceklerin tüketilmesi ve bol su içilerek bu durum atlatılabilir.” sözlerini kullandı.

Muhabir: Zeynep Rakipoğlu