K.Makedonya’da Türkçe Eğitim Üzerine

ABONE OL

News

30/05/2022 15:31

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Dr. Elvin Hasan

K.Makedonya önceki dönem Bakanı

“Kuzey Makedonya Cumhuriyetinde Türkçe eğitimin örgütlenmesi ve yönetimi” başlıklı kitap çalışmam geçen yıl baskıdan çıkmış olsa da genellikle sosyal ağlar üzerinden tanıtımını yapmayı tercih ettim. Pandemi şartları izin verdikçe Türkçe eğitim yapılan okulları ziyaret edip, önlemler doğrultusunda eğitimcilerimiz ve aydınlarımız ile bir araya geliyoruz, böylelikle eğitimdeki sorunlarımızı konuşma şansını da elde etmiş oluyoruz.

Kitap çalışmam ile, çalışma ömrünü Türkçe eğitimin yaşatılmasına ve yeni nesillerin yetişmesine adayan, babam Hamdi Hasan’a ithaf etmekteyim. Babam geçtiğimiz Mart ayında öğretmenlikten emekliliğe ayrıldı. Bende bu tarihten itibaren kitabımı ülkemizden, Balkan ülkelerindeki dostlara ve Türkiye’den ilgililere, eğitimcilere, eğitim uzmanlarına, siyasilere, Türkçe sevdalılarına, gençlerimize, ebeveynlere ve toplumumuzun önde gelen aydınlarına takdim etmeye başladım. Kitap kapağındaki fotoğraf Konçe köyünde babamın ilk nesil öğrencileri ile birlikte 1978-1979 ders yılında çekilmiştir.

Babam 42 yıllık öğretmenlik hayatında Radoviş’te ve çevre köylerde çalışmış ve Türkçe eğitim için zor, ancak onurlu bir mücadele vermiştir. Onun gayesi her daim Türk çocuklarının eğitimlerini çağımıza uygun, kaliteli ve anadillerinde görmeleriydi. 1996 yılına kadar Radoviş Belediyesinde Türk öğrencilerin büyük çoğunluğu eğitimlerini merkez okulda ve köy okullarında 4. sınıfa kadar devam edip eğitimlerine çok erkenden son vermek zorunda kalmışlardır, 1996 yılında Radoviş ‘’Krste Petkov Misirkov’’ ilköğretim okulunda 30 yıl sonar yeniden 5-8 sınıflarda Türkçe eğitim yapılması için amansız mücadele vermiştir ve başarılı olmuştur. Bu süreçte, ‘’islam fundamentalisti’’ olarak adlandırılmış, öğretmenlikten atılma gibi birçok tehtidle karşılaşmış ve hepsine ‘’tereddüt etmeden göğüs germiştir,’’ 2003 yılında Doğu Makedonya’da tek Türkçe sınıfları bulunan Radoviş ‘’Kosta Susinov’’ belediye lisesinde Türkçe sınfların açılmasını sağlamıştır. Verdiği mücadele sayesinde Radoviş kasabasında ve çevre köylerde, Konçe köyünden, Türk öğrencilerin eğitim seviyesi yükselmiştir. Günümüzde yeni nesillerin ciddi çoğunluğu ilköğretimini ve ortaöğretimini (liseyi) anadilinde tamamlamaktadır, bunların birçoğu öğretmen, memur, mühendis, sosyalbilimci, ekonomist, doctor vb meslekler edinmişlerdir. Bir eğitimci olarak babam ve her zaman destekçisi olan değerli annem Madume Hasan’a da teşekkür etmek istiyorum. Şunu da belirtmem gerekir ki yüksek lisans tezimde Türkçe eğitimi konu almamda babamın bu mücadelesi etkili olmuştur.

Yazımın devamında size kısaca kitabımdan ve içeriğinden bahsedeceğim. Bildiğiniz üzere toplum olarak Türkçe eğitim ve sorunları biz Kuzey Makedonya Türkleri için her dönem tartışma konusu olmuştur. Maalesef eğitimimiz üzerinde yeteri kadar kaynak devlet kütüphanelerinde bile bulunmamaktadır. Bu boşluğu görerek bir çakıl taşı misali bir çalışma yapıp Türkçe eğitimimize kazandırmak istedim, hem gelecek nesillerimize kaynak hemde Türkçe söz konusu olunca yazılı bir kaynağı dayanak göstererek hangi yönde mücadele etmemiz gerektiği konusunda belki de yön verebilecek bir çalışma çıkartmaya çalıştım.

Kitap çalışmamda Makedonya’da Türkçe eğitimin durumunu, sorunlarını ve geleceğe yönelik perspektiflerini kapsamlı bir şekilde 200 sayfada anlatılmaktadır. Balkanlardaki Türk eğitim tarihini Hunlar, Peçenekler, Kumanlar, Avar boylarından başlayarak Osmanlı dönemini anlatan bölümde, Türkçemizin çok eskiden bu topraklarda eğitim dili olarak yaşadığını kanıtlarıyla açıklamış olduk. Sadece Osmanlının ilk yıllarından günümüze kadar bölgede Türkçenin 650 yıllık eğitim tarihi vardır. Kuzey Makedonya’da eğitimin örgütlenmesi ve tüm eğitim kademelerini içeren bölümlerde ise Türkçe eğitim yapılan okulların yanısıra, Türkçe eğitim eksiği veya yeni Türkçe sınıfların ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde açılması gerektiği konusunda önemli tespitlerimiz bulunmaktadır, ayrıca bu bölgeleri ve belediyeleri tek tek belirttik.

Kitabımın önemli bir bölümünü yükseköğretime ayırdık. Bu bölümde de Türk toplumunun ve gençlerimizin bu kademedeki lisans bölüm tercihlerini ve sayılarına yer verdim. Bağlantılı olarak yükseköğretimde öğretmen yetiştirmek ve öğretmenlerimizin lisans eğitimine de değinmiş olduk. Bilindiği üzere özellikle branş öğretmen eksiği bazı okullarımızda devam etmektedir ve kadrolu öğretmen sorunumuza stratejik bir yol izlenerek çözümler üretmeye yoğunlaştık. Son bölümlerde Türkiye’nin ülkemizde yürüttüğü eğitim faliyetleri ve bu çalışmaların eğitimimize sağladığı katkılardan bahsettik. Son olarak da çok sayıda istatistik veriler içeren görseller ve grafikler hazırladık. Geniş bir veri tabanımızın oluştuğunu, öğrenci, öğretmen ve okul sayılarından başlayarak okullaşma oranlarını, eğitimimizdeki durumu göz önüne sermiş olduk. Türkçe eğitimin karşılaştığı sorunlara yönelik öneriler ve tavsiyeleri sonuçta işledik. Burada Türkçe ders kitabı eksikliğinin kesinlikle kabul edilemez durum olduğunun yanısıra, anayasal hakkımız olan Türkçe eğitimin her ihtiyaç duyulan köy veya şehirde yeni sınıfların açılmasıyla sağlanması gerekmeketedir, eğitim kadro eksiğinin bir an once kapatılması yönünde ve öğretmenlere hizmetiçi eğitimlerin gerekli seviyeye getirilmesi, okulların donanımını ve ihtiyaçlarını bir an once karşılanması yönünde çağrıda bulunduk, Eğitim ve Bilim Bakanalığında Türk üzmanların yerlerini alması yönünde taviseylerimiz ve önerilerimizi belirttik. Bütün bu bilgiler ve sonuçların, yaptığımız araştırmalara dayanmaktadır. Özellikle yüksek lisans tezim tamamen Türkçe Eğitime yöneliktir.

2011 yılında tamamladığım yüksek lisans tez çalışmamın konusu Makedonya’da Türkçe İlköğretimin örgütlenmesi yönetimiydi, yıllar ilerledikçe bu konu üzerinde birçok köşe yazısı ve makale yazarak araştırma alanımı geliştirdim, Türkiye ve Makedonya ilköğretim sistemlerini karşılaştıran, iki ülke arasında ilk karşılaştırmalı eğitim çalışmasını yaparak, çalışmalarıma kurumsal bir boyut kazandırmış oldum. Hepsinin birikimi ile de bugün kitap çalışmamla değerli eğitimci meslektaşlarımın ve Makedonya Türk kamuoyunun karşısındayım. Pandemi durumundan ve kısıtlamalardan dolayı belki yavaş hareket ediyorum ancak ülkemiz genelinde nerede Türkçe eğitim yapılıyorsa her öğretmene ulaşmak ve kitabımı bizzat kendim takdim etmek ve tanıtmak isterim, tabiki bunun yanısıra talep doğrultusunda birçok aydınımız, gencimiz ve velimize de takdim ettim ve etmeye de devam edeceğim. Kitap çalışmam toplum olarak mutabık olduğumuz çok acil çözümler bekleyen Türkçe Eğitimimize birleştirici bir unsur olabilir, hepimizi aynı sorunlar üzerinde birleştirebilir ve ortak toplumsal bilinçle hareket ederek daha büyük ağırlık koyarak çözümleri zorlayabileceğimizi düşünüyorum. Söz konusu eğitim olunca bence farklı siyasi görüşler veya hayatımızdaki herhangi başka alanda görüş ayrılıklarımız ön planda olamaz ve olmamalıdır. Türkçe için tek yürek olmayı başarabiliriz!

Bu tür çalışmaların ve mücadelenin devamı genç eğitimcilerimizden bekliyorum, onlardan gelecekteki en önemli beklentim araştırmacı olup, bu çalışmanın üzerine yenilerini koymalarıdır. Eğitimi konu alacak araştırmacılarımızdan ricam bu sorunları daha üst seviyelere taşımamızı ve çözüm üretmemize yardımcı olmalarıdır, aynı zamanda Türkçe eğitimde kalitenin yükselmesi için katkı sunmalarıdır. Malumunuz günümüzün gelişen dünyasında halen ders kitabı eksiklerini, Türkçe sınıfların eksikliğini ve öğretmen kadrosu yetersizliğini tartışmak oldukça üzücü ve anlamsızdır. Dünyamızda ve gelişmiş ülkelerde eğitim hızla ilerlemeye devam ediyor. Ülkemizde bu yıl içerisinde daha kapsamlı bir eğitim reformu olacağını yönünde bilgiler nerdeyse her gün medyadan ve sosyal ağlardan paylaşılmaktadır, bununla ilgili de farklı görüşler mevcuttur. Bu konu üzerine dergimizin yeni sayısında düşünce ve fikirlerimin yanısıra görüşlerimi belirteceğim. Toplum olarak eğitim konusunda her daim duyarlı olmalıyız, hepimizin Türkçe eğitim için mutlaka yapabilecekleri vardır ve olmalıdır. Söz konusu çocuklar ve gençlerimizdir, GELECEĞİMİZDİR…

Kitabımın yayınlanmasında katkıda bulunan Türk Eğitim Sen ve Ufuk Derneği’ne, kitabın yayına hazırlanmasında destek veren arkadaşım Tüğgen hanıma, Ankara’dan Makedonya’ya transfer edilmesinde katkısı olan herkese canı gönülden teşekkür ederim. Çok kıymetli Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Yönetimi ve Politikaları Eski Bölüm Başkanı Ali Balcı Hocama, birlikte Türk Dünyası Eğitim Çalışmaları yürüttüğümüz Gaziantepli Erdal Bay hocama, Kiril ve Metodius Üniversitesi, Felsefe Fakültesi Pedagoji Enstitüsü hocalarım, yüksek lisans tez danışmanım Trayan Gotsevski’ye ve doktora tez danışmanım Suzana Miovska Spasova’ya, yaptığım araştırma çalışmalarımda uyguladığım anketlere ve röportajlara cevap veren Makedonya ve Türkiye’den öğretmen, öğretim üyeleri ve okul yöneticilerine, üzerimde emeği geçen tüm eğitimcilere ve öğretmenlerime, ailem ve arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Aşağıdaki linklerden çevrimiçi, elektronik olarak babamın eğitim mücadelesini ve memleketim Radoviş’te Türkçe eğitimi konu aldığı makaleye, Türk Dünyası Eğitimi çalışmalarımız çerçevesinde yazdığım Kuzey Makedonya Eğitim Raporuna ulaşabilirsiniz.

Linkler: