Srebrenitsa Soykırımı sorumlularından 45’i toplam 699 yıl, 4’ü müebbet mahpus cezası aldı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

SARAYBOSNA (AA) – Ülkede 1992-1995’te yaşanan savaşta, Birleşmiş Milletlerin (BM) “güvenli bölge” ilan etmesine karşın 11 Temmuz 1995’te Sırp kumandan Ratko Mladic’e bağlı Sırp birliklerince işgal edilen Srebrenitsa’da yalnızca birkaç gün içinde en az 8 bin 372 Boşnak zalimce katledildi.

Hollanda’nın Lahey kentindeki eski Yugoslavya Milletlerarası Ceza Mahkemesinde (ICTY) görülen davada, Sırp kumandan Mladic ortalarında soykırımın da bulunduğu birçok cürümden müebbet mahpusa mahkum edildi. Mladic’in, 8 Haziran 2021’deki temyiz duruşmasında müebbet mahpus cezası onandı.

Ülkedeki savaşta, Bosnalı Sırpların lideri olan Radovan Karadzic de Srebrenitsa Soykırımı dahil birçok hatadan evvel 40 yıl, akabinde temyiz davasında müebbet mahpusa mahkum oldu.

ICTY’de görülen Srebrenitsa davalarında, eski Sırp yetkililer Ljubisa Beara ve Vujadin Popovic de müebbet mahpusa mahkum edildi.

Lahey’deki Milletlerarası Adalet Divanı, 2007’de aldığı kararda, ICTY’den gelen deliller doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.

Eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Milosevic, yargılanması sürerken cezaevinde öldü

ICTY’de görülen Srebrenitsa davalarında ayrıyeten Drago Nikolic 35, Radislav Krstic 35, Radivoje Miletic 19, Ljubomir Borovcanin 17, Vidoje Blagojevic 15, Vinko Pandurevic 13 ve Milan Gvero 5 yıl mahpus cezası aldı.

Bosna Hersek Mahkemesindeki bir davada ise 13 Temmuz 1995’te 1000’e yakın Boşnak sivilin katledilmesi hatalı bulunan Milorad Trbic, 30 yıl mahpusla cezalandırıldı.

Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp’a toplam 699 yıl mahpus cezası verildi.

Eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic ise Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış lakin yargılanması sürerken cezaevinde öldü.

Hollanda’dan özür 2022’de geldi

Hollandalı BM askerlerinin üs olarak kullandığı akümülatör fabrikasına sığınan Boşnak erkek sivillerin birçok, fabrikaya giren Sırplar tarafından öldürüldü.

Aradan geçen yıllara karşın, Hollandalı BM askerlerinin soykırımdaki rolü tartışılmaya devam etti.

Srebrenitsa’nın işgal edilmesinin akabinde çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu manzaralarda, Hollandalı kumandan Thom Karremans’ın 11 Temmuz 1995’te Mladic ile bir ortaya geldiği görüldü. Kente giren Sırplara ateş açıldığı için Karremans’ın sözünü alan Mladic’in, imajların sonunda ise Karremans’a içki ısmarladığı ve ikilinin birlikte kadeh kaldırdığı dikkat çekti.

Karremans hiçbir vakit yaşananlar yüzünden yargılanmazken, Hollanda devleti ise Srebrenitsa’daki soykırımdan “kısmen” hatalı bulundu.

Kurban yakınlarınca 2007’de açılan davada, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa’nın işgali sırasında BM bünyesinde misyonlu Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırplara teslim edilmesinden Hollanda’yı hatalı buldu.

Srebrenitsa’da 2022’deki anma merasimine katılan dönemin Hollanda Savunma Bakanı Kajsa Ollongren, soykırımda yakınlarını kaybeden Boşnak ailelerden özür diledi.

Ollongren, Srebrenitsa’nın vahim anılara konut sahipliği yaptığına işaret ederek, “Güvenli alan sunması gereken BM askerlerine olan güvensizlik de hissediliyor. Bu, vakitle unutulmayacak kadar dehşetli bir soykırım ve vakit sizin kaybettiklerinizin acısını asla azaltmayacak.” tabirini kullandı.

Uluslararası kurumların temiz halkı koruyacağına dair kelam verdiklerini vurgulayan Ollongren, “Hollanda da bunlardan biriydi. Her şeye karşın Srebrenitsa ezip geçildi. Askerlerimiz vazifelerini yerine getirmek ve savunmasız insanlara yardım edebilmek için ellerinden geleni yaptı.” diye konuştu.

BM’den 11 Temmuz “Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü” kararı

BM Genel Kurulu, 23 Mayıs’taki oturumunda, 11 Temmuz’un “Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü” ilan edilmesi istenilen karar tasarısını kabul etti.

Almanya ve Ruanda tarafından sunulan ve Türkiye’nin yanı sıra 40’tan fazla ülkenin eş sunucusu olduğu karar tasarısı, 193 üyeli BM Genel Heyetinde 84 “evet” oyuyla kabul edildi.

Tasarı, 68 “çekimser” ve 19 “hayır” oyu aldı.

Kararda, Srebrenitsa Soykırımı’nın inkarı ile insanlığa karşı cürüm, soykırım ve savaş suçlularının yüceltilmesi kınandı.

Soykırım kurbanlarının kimlik tespiti ve cenazelerine ulaşmaya yönelik çalışmaların devamının kıymetinin altı çizilen kararda, Srebrenitsa Soykırımı’nın şimdi yargılanmamış sorumlularının kovuşturulmasına devam edilmesi davetinde bulunuldu.

Kararda, her yıl 11 Temmuz’un “Srebrenitsa Soykırımı’nı Anma Günü” olması kararlaştırılırken, bu günde hem kurbanların anılmasına ait hem de şuur ve eğitimi artıracak faaliyetlere yer verilmesi talep edildi.

Soykırım suçluları cezalandırılırken memleketler arası hukuk uyarınca hiçbir etnik, dini ya da öbür bir küme ve toplumun gaye alınmadığı vurgulanan kararda, milletlerarası hukukun üstünlüğünün değerine işaret edildi.​​​​​​​

Bu yıl 14 kurban toprağa verilecek

Sırplar tarafından otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372’si götürüldükleri ormanlık alanlar, fabrikalar ve depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cesetleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.

Savaşın akabinde kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin akabinde her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen merasimle toprağa veriliyor.​​​​​​​

Potoçari Anıt Mezarlığı’nda şimdiye kadar 6 bin 751 kurban toprağa verilirken, 250 kurban ailelerin isteğiyle lokal mezarlıklara defnedildi. Srebrenitsa Soykırımı’nda hayatını kaybeden ve cenazesine ulaşılamayan 1000’den fazla kişi bulunuyor.

Srebrenitsa Soykırımı’nın 29’uncu yılında, 11 Temmuz’da, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 14 soykırım kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek.

Muhabir: Ahmet Nurduhan