0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – AA’nın iklim krizinin balıkçılık dalı üzerindeki tesirlerine yönelik hazırladığı haber belgesinin ikinci kısmında, avlanma sürelerindeki artışın sürdürülebilir balıkçılığa tesiri ele alındı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) su eserleri datalarına nazaran avcılık yoluyla üretim, 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 35,5 artarak 454 bin 59 ton oldu. Av ölçüsü, 2022’de 335 bin 3 ton, 2021’de ise 328 bin 165 ton olarak gerçekleşmişti.

Akoğlu, AA muhabirine Türkiye denizlerinde avcılığı yapılan 70, iç sularda ise 30’un üzerinde balık tipi olduğunu, son istatistiklere bakıldığında Kovid-19 salgını müddetince stokların biraz toparlanmasından ötürü avcılıkta bir artış yaşandığını söyledi.

Avlanan balık ölçüsünün 2000’li yılların başından bu yana inişli çıkışlı bir seyir izlediğine işaret eden Akoğlu, “Stoklar daima tıpkı oranda av verecek durumda olmadığından, bu iniş ve çıkışlar devam ediyor. Avcılığımız sürdürülebilir değil. Şu anda bir artış trendi var, lakin önümüzdeki yıl yahut bir sonraki yıl tekrar bir azalma olacağını düşünüyorum.” dedi.

El Nino tesiri önümüzdeki ve bir sonraki dönem daha besbelli hissedilecek

Denizde yaşanan sıcaklık artışlarının tesirinin çabucak görülmediğini ve çevresel değişikliklerin balık stokları üzerindeki tesirlerinin 1-2 yıl içinde gerçekleştiğini vurgulayan Akoğlu, El Nino’nun global ısınmanın tesirlerini güçlendirdiğini, bu yıl ve önümüzdeki yıl avcılık dönemlerinde bu tesirin görüleceğini kaydetti.

Balıkçıların denizde kalma müddetlerinde artış olduğunu aktaran Akoğlu, şöyle devam etti:

“Balıkçılığın randımanını ve balık stoklarının durumunu anlamak için efor başına düşen av ölçüsüne bakarız. Gayret başına düşen av ölçüsü, denizde muhakkak bir mühlet ve muhakkak bir motor gücüyle elde edilen av ölçüsünü söz eder. Bu ölçüye baktığımızda, kararlı bir çizgi görmüyoruz. Balıkçılar, 1 kilogram balığı yakalamak için evvelki yıllara nazaran daha fazla vakit harcıyor, 1 saat avcılık faaliyeti için av ölçüsü yarım kilo ile bir kilo ortasında, yıldan yıla değişkenlik gösteriyor. Bu durum avcılığın sürdürülebilir olmadığının ve işlerin berbata gidebileceğinin bir sinyali olabilir.”

Türkiye’de 15 bin av teknesi olduğu bilgisini paylaşan Akoğlu, balıkçıların yıllık ortalama 250 bin ila 300 bin saatten, son birkaç yıldır 500 bin saat civarına varan bir avlanma müddetine ulaştığına dikkati çekti.

Akoğlu, azamî sürdürülebilir eser hesapları yahut kota uygulamaları olmadığı için balıkçıların av döneminde avlanabildikleri kadar avlanmaya çalıştıklarını, bu durumun çok avcılığa neden olduğunu lisana getirdi.

“Ulusal planlar yapılmazsa dal pek çok şeyi kaybeder”

Akoğlu, “Balıkçılığın biraz daha verimsiz hale geleceğini düşünüyorum. Önümüzdeki dönemin açılışında ve bir sonraki dönemde bunun tesirlerini göreceğiz. Maliyetler de artıyor, bir balık elde etmek için harcanan masraflar yükseliyor. Verimsiz avlanırsanız daha fazla karbon salarsınız zira daha fazla yakıt ve vakit harcıyorsunuz. Bu durum balıkçılık faaliyetlerinde karbon salımını artırıyor ve global iklim değişikliğine katkıda bulunuyor. Bilhassa 2000 yılından bu yana ülkemizdeki balıkçılık faaliyetlerinin karbon ayak izi süratli bir halde artıyor.” diye konuştu.

Balıkçılık dalının bunun farkında olması gerektiğini tabir eden Akoğlu, iklim değişikliğiyle global ölçekte uğraş edilse de ulusal olarak da planlar yapılması gerektiği aksi takdirde kesimin pek çok şeyi yavaş yavaş kaybedileceği ikazında bulundu.

Akoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Karadeniz’de uskumru, 1970’lerden evvel vardı fakat 1970’lerden sonra neredeyse yok denecek kadar azaldı, ticari manada bir avcılığı kalmadı. Bunun üzere kimi çeşitleri kaybedeceğiz. Bu çabucak olmayabilir lakin 2030’lara vardığımızda ticari olarak avcılığı yapılan kimi tipleri görmeyeceğiz. Üreme suratı yavaş olanlar ya da besin zincirinin üst kısımlarında olanlar, örneğin palamut tehdit altında. Ayrıyeten direkt besin olarak tüketilmeyen tipler de ekosistemin istikrarında değerli bir yer tutuyor. Deniz tabanında yaşayan tiplerden kalkan da risk altında. Son yıllarda Akdeniz’e kıyısı olan vilayetlerimizde mercan olarak satılan balık aslında gerçek mercan değil, bir Kızıldeniz göçmeni. Klasik olarak bölgemize has olan Akdeniz mercanı değil. Bu türlü bir değişim yaşadık.”

⁠Kota uygulamasına geçiş tavsiyesi

Her balık stokunun kendine mahsus dinamiği ve ekosistem içinde yeri olduğundan bahseden Akoğlu, bu nedenle, ekosistem tabanlı balıkçılık idaresi yapılarak matematiksel modellerle her stok için toplam avlanabilir eser ölçüsü belirlenmesi gerektiğine, böylelikle hem avlanan tıbbın devamının sağlanacağına hem de öbür çeşitlere kâfi besin bırakılacağına işaret etti.

Balıkçılık dalında acil olarak kota uygulamalarına ve denetimli balık avcılığına geçiş gerektiğini belirten Akoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Özellikle Marmara üzere kapalı denizlerde çevresel tesirler çok değerli. Çevresel kirliliğin tesirleri göz önünde bulundurularak süratle tedbirler alınması gerekiyor. Bu uygulamalar, balık stoklarının sürdürülebilirliğini sağlamayı ve ekosistemi muhafazayı amaçlıyor. Ayrıyeten balıkçılık idaresi için iştirak ve bilinçlenme değerli. Avcılığın izlenebilmesi için gerçek kontroller uygulayarak karaya çıkarma noktalarının belirlenmesi, cinslerin gerçek rapor edilmesi, kota idaresine katkı sağlar. Kaçak avcılığı önlemek için cezaların yanı sıra balıkçıların sürece dahil edilip bilinçlenmesi de kıymetli.”

Muhabir: Gülseli Kenarlı