İki yakayı birleştiren kök hücre nakli minik hastaya “can” verdi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – AÜ Tıp Fakültesi Çocuk İmmünoloji ve Alerji Bilim Kolu tarafından iki yıl evvel yapılan nakille sıhhatine kavuşan ve şu an 4 yaşına giren minik hasta ve bağışçısı, 14 Ekim Pazartesi günü Atina’da düzenlenecek farkındalık etkinliğinde birinci sefer buluşacak.

Nadir görülen kalıtsal bağışıklık sistemi rahatsızlığı kronik granülomatöz hastalıkla (KGH) dünyaya gelen ve hastalığının neden olduğu önemli enfeksiyonlar nedeniyle 2 yaşına girmeden entübe edilen erkek bebek, o periyot uçak ambulansla Bursa’dan Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesine sevk edildi.

Hayatta kalabilmesi için süratle kök hücre nakli yapılması gereken bebek için seferber olan tabipler, uygun bir bağışçı arayışına girdi. Lakin ne bebeğin ailesinin çalışmalarıyla ne de Türkiye genelinde bebekle doku tipi uyan bir bağışçı bulunabildi.

Bunun üzerine devreye giren TRAN, dünya genelindeki istekli kök hücre bağışçılarını taradı ve Yunanistan’da bir gönüllünün nakil için uyumlu olduğunu saptadı. Bu sayede nakil süreci başlayan bebek, Yunanistan’daki gönüllünün bağışladığı kök hücrelerle sıhhatine kavuştu.

“Bir gün içinde uygun kök hücre vericisini bulduk”

AÜ Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Başkanı ve TRAN sorumlusu Prof. Dr. Selami Koçak Toprak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kovid-19 pandemisinin bütün tartısıyla devam ettiği bir süreçte hastaneye nakledilen bebeğin pediatri ünitesince izlendiğini anlattı.

Türkiye’den uygun kök hücre vericisi bulunamaması üzerine dünya genelindeki istekli bağışçıları araştırdıklarını anlatan Toprak, “TRAN, 2006’da tam da bu maksatla kuruldu. Çabucak çocuğumuz için dünya genelini taradık ve bir gün içinde uygun kök hücre vericisini bulduk. Akabinde iki ay üzere bir müddette çocuğumuza kök hücre nakli yapıldı. Şu anda pek sağlıklı bir durumda, kendi merkezinde takip ediliyor.” dedi.

Minik hasta ve bağışçısı Yunanistan’da buluşacak

Yunanistan’da yaşayan gönüllünün kök hücre bağışını kabul etmesinin çok değerli olduğunu vurgulayan Toprak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Uluslararası kurallar gereği nakil gerçekleştikten fakat 1-2 yıl sonra vericiyle hastanın tanışmasına müsaade veriliyor, daha erken devirde bu mümkün olmuyor. Burada da nakilden 2 yıl sonra, Yunanistan’daki istekli bağışçıdan bu türlü bir davet geldi, hastayla tanışmak isteğinde bulundu. Çocuğumuzun ailesi de bunu memnunlukla karşıladı. TRAN grubumuz de bu buluşmaya davet edildi. 14 Ekim Pazartesi günü Yunanistan’da çocuğumuz, ailesi, bizler, istekli bağışçımız ve Yunanistan hükümetinden yetkililerin iştirakiyle ‘hasta-donör buluşması’ yapılacak. Bizler de heyecanla, merakla bu buluşmayı bekliyoruz.”

“Tek tuşla dünyanın en uzak bölgelerindeki istekli vericilere ulaşabiliyoruz”

Prof. Dr. Toprak, dünyanın dört bir yanındaki istekli kök hücre bağışçılarının bilgilerinin doku bilgi bankalarında yer aldığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:

“Bir hastamız için bağışçı aradığımızda tek bir tuşla dünyanın en uzak bölgelerindeki istekli vericilerin bilgilerine bile ulaşabiliyoruz. Şayet farklı bir ülkedeki bağışçının doku tipi buradaki bir hastayla uyuşuyorsa, verici bağışı kabul ediyorsa, sıhhat durumu ve ayrıntılı tıbbi tetkikleri de uyumluysa ilgili ülkedeki kök hücre nakil merkeziyle ilişki kuruyoruz. Vericinin bu süreç için ülkesinden ayrılmasına gerek yok, kendi yaşadığı ülkede 3-4 gün üzere müddette kök hücreleri toplanıyor. Akabinde kök hücreler, uçakla merkezimize gönderiliyor. Sonrasında da ilgili ünite tarafından nakil gerçekleştiriliyor.”

TRAN aracılığıyla 2 bin hastaya nakil yapıldı

Prof. Dr. Meral Beksaç önderliğinde 2006’da kurulan TRAN’ın, bugüne kadar, kök hücre nakli gereken yaklaşık 2 bin hastaya uygun bağışçı bulduğunu aktaran Toprak, “Akraba içi verici adayı olmayan TÜRKÖK data tabanında da uygun donör bulunamayan hastalar için Türkiye’deki ilgili tüm merkezler, hastaneler bizim data tabanımıza başvuruyor. Biz de çabucak dünya doku data bankalarını tarıyoruz, hastaya uygun verici olup olmadığını süratle saptayabiliyoruz.” diye konuştu.

TRAN’ın öbür ülkelerdeki hastalara da Türkiye’den uygun verici adayı bulduğunu, bu çerçevede ABD ve Avustralya’ya birinci kök hücre gönderen banka olduklarını kaydeden Toprak, kordon kanı nakilleri için de Türkiye’den yurtdışına kordon kanı göndermeye yetkili birinci ve tek kuruluş olduklarını tabir etti.

“Kök hücre vericisi olmak çok kutsal bir görev”

Prof. Dr. Toprak, 18-50 yaş ortasındaki her sağlıklı bireyin TÜRKÖK üzerinden istekli kök hücre bağışçısı olabileceğini anımsatarak, şu davette bulundu:

“Bizim kendi data tabanımızda da yaklaşık 15 bin istekli var, bunu büyütmeye çabalıyoruz. Kök hücre vericisi olmak nitekim çok kutsal bir vazife. Tahminen hayat uzunluğu size rastlamayacak lakin tahminen de bir gün bir hasta için size gereksinim duyulacak. Kök hücre vererek bir hastanın hayatını kurtarabileceksiniz. Kök hücre vermenin bireye hiçbir ziyanı yok.”

Bağışçıların tüm bilgileri gizleniyor

AÜ Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme Laboratuvarı ve Hematoloji Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Klara Dalva da istekli vericilerin öncelikle tek tüple kan örneğini aldıklarını ve doku tiplendirmesi üzerinde çalıştıklarını anlattı.

Bu süreçlerin tamamının bireylerin kimlikleri gizlenerek yapıldığını, her bağışçıya bir numara atandığını lisana getiren Dalva, “Bağışçılar, bu numara ve doku tipleriyle data bankasına kaydediliyor. Daha sonra hastalar için uygun verici olup olmadığına dair bu data bankasında tarama yapıyoruz. Uygun verici çıkarsa kişi bir bağışçı adayı haline geliyor, bunu da kesinlikle ek tetkiklerle doğrulamamız gerekiyor. Vericinin uyumlu olduğu kesin olarak onaylandığında nakil süreci de başlamış oluyor.” bilgisini paylaştı.

Dalva, son anda bağıştan vazgeçebilen şahısların de bulunduğuna işaret ederek, gönüllülerin, uyumlu bir hasta çıktığında, kalıcı ve kararlı olmalarının değer taşıdığını kelamlarına ekledi.

Muhabir: Burcu Çalık Göçümlü