Rum cemaatinin Yorgo hocası, çocukluğundaki Moda’ya hasret duyuyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – AA’nın “İstanbul’un Yüzleri” başlıklı evrakının sekizinci haberinde, Kadıköy’de yaşayan Işık Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yorgo İstefanopulos, İstanbul’daki Rumların bugünkü varlıkları ile kentteki kültürel değişimi kıymetlendirdi.

Dünyaya 1944 yılında gelen İstefanopulos, ailesinin 1870’li yıllarda Osmanlı periyodunda bir paşanın hizmetinde çalıştığını belirterek, “1870’lerde dedem gelmiş buraya, hatta dedemin babası gelmiş daha da öncesinde. Dedem kendisi, Mahmut Muhtar Paşa’nın köşkünde bütün ekonomik durumlardan sorumlu kişiydi. Biz de köşkün çabucak yanında, bugün betonarme yapıda bulunan, o gün ise ahşap konak olan meskende yaşıyorduk. Benim ve ailemin ömrü, bugün Hacı İzzet Sokak olarak bilinen bu adreste geçti.” dedi.

Rum olmasının yanı sıra çok kültürlü mahallede büyüdüğü için komşularının Ermeni, Türk ve Rum asıllı olduğunu fakat hiçbir vakit onların etnik kökenlerine ait bir ayrım gözetmediklerini yahut yaşamadıklarını lisana getiren İstefanopulos, “O mahallede kimsenin kökeni nedir, menşei nedir, sormaz bilmezdik. Rum mudur, Ermeni midir, Türk müdür yoktur. Bizim için insandır, arkadaştır, dosttur. Hakikaten o yüzden benim Türkçem tıpkı anda ana dilim üzereydi. Rumca’yı da Türkçe’yi de orada öğrendim. Hiçbir ayrımcılık yaşamadım, hissetmedim.” tabirini kullandı.

“Eskiden herkes birbirini tanıyordu Moda’da, artık herkes birbirine yabancı”

İstefanopulos, doğup büyüdüğü Kadıköy’ün geçmişe kıyasla bugün tanınamayacak hale geldiğini, bilhassa büyüdüğü ve çocukluğunun geçtiği sokakların bugün çok daha kalabalık ve çok daha kozmopolit yapıya büründüğünü anlattı.

Özellikle toplu taşıma ve ulaşım araçlarının Kadıköy’ü daha merkezi yer haline getirdiğini lakin bu olumlu durumun, Kadıköy’deki yerleşik kültüre ziyan vererek yok ettiğini söyledi.

Kadıköy’ün değiştiğini, tanınmaz hale büründüğünü anlatan İstefanopulos, şöyle devam etti:

“Kadıköy çok kalabalıklaştı. Cumartesi yahut pazar günleri Bahariye Caddesi’nde artık yürüyemezsiniz. Sürüyle millet akımı var burada. O güzelim villalar, yemyeşil bahçeler, asırlık ağaçlar hepsi gitti, koca koca apartmanlar onların yerini doldurdu. Yolda, vapurda beşerler birbirlerine güler, selam verirken, bugün birbirine selam vermez oldular. Evvelden herkes birbirini tanıyordu Moda’da, artık dışarıda herkes birbirine yabancı. Metro, ulaşım araçlarının yaygınlaşması çok faydalı ama Kadıköy’ün ruhuna ziyan verdi.”

İstefanopulos, bilhassa Rumların hayli yaygın yaşadığı yerlerden biri olduğunu söylediği Kadıköy’de bugün bu tebaaya ilişkin nüfusun sayısının epeyce azaldığına, buranın yanı sıra kentteki Rum’ların sayısının da geçmişe oranla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığına dikkati çekti.

1950’li yıllara kadar İstanbul’da Gökçeada ve Bozcada ile 110 bin civarında olan Rum nüfustan aktif olanların bugün yaklaşık 1500 civarında olduğunu anlatan İstefanopulos, “Belki 200 kişi de yaşlılar yurdunda kalıyordur lakin 1500 kişi dediğimiz yaşlılar kümesinde olmayan, konutunda hasta olan, çıkıp dolaşamayanlar var. Münasebetiyle aktif olarak tahminen 1500’den az insanız. Bu kültürel mozaik kaybolma tehdidiyle karşı karşıya.” tabirini kullandı.

“Burası benim vatanım”

İstefanopulos, 55 yıldır akademik hayatın içinde bulunduğunu, ABD’deki doktorası sırasında da her vakit Türk öğrencilerine ve Türkiye’deki eğitimin gelişimine katkı sağlamak için buraya dönmeyi hedeflediğine değindi.

Özellikle ABD’deki doktorasını yaparken okutman olarak bulunduğu süreç zarfında bile her vakit ABD’de kalması için kendisini ikna etmek isteyenlere karşı çıktığını aktaran İstefanopulos, “52 yıldır Türk üniversitelerinde ders veriyorum. 33 sene Boğaziçi, 19 yıl Işık Üniversitesi’ndeyim. 3 yıl ABD’de doktoramı yaparken okutman olarak çalıştım ancak ben onu saymıyorum zira vatanıma hizmet değil, Amerika’ya hizmetti. Mesleğime o da yaradı fakat her fırsatta ülkeme yarar sağlamayı, geri dönmeyi düşündüm.” dedi.

İstefanopulos, doğma büyüme İstanbullu olmasına karşılık vakit zaman ismi nedeniyle yadırgandığını, yabancı olup olmadığıyla ilgili sorularla karşılaştığından bahsederek, şunları kaydetti:

“İsmimi gören bana ‘Yabancı mısınız?’ diye soruyor. Hayır değilim. Bu açıkçası biraz üzüyor. Beşerler inanmıyorlar, sonradan Türk vatandaşı olduğumuzu sanıyorlar. ‘Oturum kartınız var mı, nereden geldiniz, kimlik gösterin?’ üzere sorular yöneltiyorlar.”

Rumların 1955 ve 1964 yıllarında karşılaştıkları peş peşe provokasyonlar nedeniyle en çok nüfus kaybının o vakit yaşandığını hatırlatan İstefanopulos, kendi akrabalarının da Avrupa’ya yahut Yunanistan’a göç ettiğini, bugünkü sayının bu kadar düşük olmasının temel sebeplerinden birinin de bu olduğunu söyledi.

Bugün her ne kadar Rumların sayıları azalmış olsa da burada kültürlerini yaşatabilmekten ve Türkiye’yi vatanları olarak görmekten asla vazgeçmediklerinin altını çizen İstefanopulos, kelamlarını şöyle tamamladı:

“ABD’de bulunduğum süreç zarfında Boston’da bir nikah merasimi vardı konsoloslukta, ona katılmıştım. Bu merasim, Amerika’da kaldığım 3 yılın sonlarına doğruydu. Oraya gittiğimde arkadaşlarım bana, ‘Bundan sonra ne yapacaksın, kalmayı düşünüyor musun?’ dediler. ‘Memleketime döneceğim.’ dediğimde şaşırmışlardı. Halbuki başka arkadaşlarım orada kaldı. Bazılarına para daha cazip geldi, bazıları ise ailesini orada kurdu. Ben hiçbir vakit bu kararımdan pişmanlık duymadım zira burada çok memnunum. Burası benim vatanım, terk etmeyi hiç düşünmedim, tek etmeyeceğim. Dünyadaki vaktimiz ne vakit dolar, Allah ne vakit terk et derse lakin o vakit terk edeceğim.”

Muhabir: Enes Taha Ersen