Tunus’ta başlayan, Mısır ve ardından bugün Libya’yı içine alan domino benzeri halk ayaklanması dünya gündeminin en önemli konusu oldu. Kimileri Yasemin kimileri Facebook ayaklanması diyorlar. Ancak kim ne derse desin Afrika’daki bu ateş dalgasının tesadüf bir olaylar zinciri olmadığı organize bir şekilde dalga dalga geliştiği görülüyor. Kuşkusuz bu olayların arka planda bir planı var. Bizim esas ilgilendiğimiz konu, Türkiye’nin ve Balkanlar’ın bu gelişmelerin neresinde ve hangi konumda olduklarını araştırıyor olmamız. İlginçtir, ilk olarak Tunus’ta başlayan Afrika hareketinin hemen ardından Arnavutluk’un başkenti Tiran’da olaylar başladı, bu olaylarda ölenler ve yararlananlar oldu. Arnavutluk Başbakanı Sali Berişa 21 Ocak’ta düzenlenen ve Cumhuriyet Muhafızları’nın göstericiler üzerine ateş açarak 4 kişinin ölümüne neden olduğu iddia edilen protestolarla ilgili muhalefeti darbe girişimiyle suçladı. Gösteriler muhalefet lideri ve Tiran’ın Sosyalist Belediye Başkanı Edi Rama’nın 2009’da Berişa’yı iktidara getiren seçimlerde yolsuzluk yapıldığını iddia etmesinden kaynaklandı. Bu olaylar Tunus’taki Yasemin olarak adlandırılan hareketin bir benzeri olduğu iddia edilmişti. Oysa Arnavutluktaki olayların sadece başkent Tiran’da cereyan etmesi ve Arnavutluk genelinde olmadığının görülmesi, olayların Tunus’la benzerliğinin olmadığını gösterdi bize. Zira Arnavutluk’taki olayların merkezinde dinler arası (Ortodoks-Müslüman)  bir çatışmanın olduğu ve bazı çevrelere göre bu olayların arkasında Yunanistan’ın olabileceği söylendi. Nitekim Arnavutluk’ta korkulan olmadı ve hayat normale döndü.

BÜYÜK ORTADOĞU PROJESİ

Afrika’da ise ateş yayılmaya devam etti. Bu gelişmeler sonrasında Mısır’da Hüsnü Mübarek dönemi sona erdi. Ardından da sıra Libya’da. Kaddafi direneceğini açıkça belirtiyor. Libya’da çok kan dökülecek. Ama ne olursa olsun, Kaddafi’nin artık yol ayırımında olduğu biliniyor. Anlaşılan hem maalesef Libya halkının hem de Kaddafi’nin sonu çok acı olacak. Libya’da çok sayıda Türk vatandaşı yaşıyor. Bugün aldığımız bilgilere göre maalesef bir Türk vatandaşı hayatını kaybetti. Umarız diğer vatandaşlarımız bir an önce Libya’dan tahliye edilirler. Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam’ın, “Libya'yı İtalyanlara veya Türklere bırakmayacağız” açıklaması ilginçti. Afrika’da yaşanan olaylarda, Başbakan Erdoğan, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Dışişleri Bakanı Davutoğlu sürekli etkili açıklamalar yaptılar. Bu durum eskilerde pek yaşamadığımız bir olaydı. Türkiye’nin bölgede artık ne kadar etkin olduğunu gösterdi bizlere. Kimilerine göre Büyük Ortadoğu Projesi’nde Türkiye’nin üstlendiği rol artık başlıyordu. Belki de Seyfülislam Kaddafi de bu yüzden Türkiye’ye karşı bu açıklamayı yapmıştı. Ne olursa olsun gelişen olaylarda Türkiye artık bölgede farklı bir konuma oturacak.

Olayların Balkanlar açısından değerlendirmesini yapacak olursak Balkan tarihini ve mevcut siyasi durumunu incelememiz gerekiyor. Mısır’da Hüsnü Mübarek’in sonunu getiren protestoların fotoğraflarına yakından bakanlar, 2000 yılında Sırbistan’da Slobodan Miloşeviç’i deviren, direniş örgütü Otpor’un logosunu fark etmişti. Hatta Balkan çalışmaları uzmanı Florian Bieber, Sırbistan basınında yer yer Otpor aktivistlerinin bazı muhalif grupların eğitiminde de rol oynadığı yönünde haberler çıktığını hatırlattı. Diğer taraftan dikkatlerin Arap dünyasına yöneldiği bu dönemde Balkanların batısını etkisi altına alan siyasi istikrarsızlık gözlerden kaçıyor. Yine de başta Belgrat, Tiran ve Üsküp gibi büyük başkentler olmak üzere bölge genelinde protesto gösterileri düzenleniyor. Afrika olaylarının Balkanlardaki olaylarla temelde bence bir benzerliği yok. Bazı ortak noktalar ise var. Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde mevcut yönetimlere karşı eylemlerin başlatılmasında etkili olan sosyal paylaşım sitesi Facebook’un üzerinden, Bosna-Hersek ve Hırvatistan’da ”ekonomik krize karşı” eylem çağrısında bulunan hükümet karşıtı gruplar kuruldu. Bosna Hersek’te yaklaşık 4 gün önce Facebook’ta kurulan ”Herkes Sokağa” isimli grup, kısa sürede 9 bin üyeye ulaştı. Grubun Facebook sayfasında, ”Özgür insanlar olalım ve yolsuzluğa boğulan politikacılardan kurtulalım”, ”Onları değiştirmek zorundayız” ve ”Toplanalım, birleşelim ve sokağa çıkalım” gibi mesajlarla eylem çağrısında bulunuluyor. Balkanlar karışık. Aslında Balkan coğrafyasında tansiyon her zaman yüksek. Türkiye Balkanlar’da da artık etkin bir durumda. Hem Afrika hem Balkanlar’daki kilit nokta bence Türkiye olacaktır