Kosova seçimlerinin gayri seçim sonuçları ve ilk analiz

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Kosova erken genel seçimlerinde sandığa katilim oranı geçen seçimlere göre birkaç puan yüksek olsa da genel itibariyle düşük oldu. Kosova’da kayıtlı seçmenlerin yaklaşık %48’i oy kullandı. Sırp bölgelerinde seçime katılımın yüksek olduğu gözlemlendi. Diaspora oylarının da eklenmesiyle Kosova seçmeninin ancak yarısının oy kullandığı seçimlerin sonunda beklenen sonuçlar alınmaya başlandı. Buna göre seçimlerin beklenen galibi kesin olmayan sonuçlara göre Albin Kurti’nin liderliğini yaptığı VV ( Vete Vendosje partisi –Kendin Karar Al hareketi ) yaklaşık % 49 oy oranı ile birinci parti oldu. PDK resmi olmayan sonuçlara göre oyların yaklaşık %20’sini alarak ikinci parti, LDK yine resmi olmayan sonuçlara göre oyların %17’sini alarak üçüncü parti oldu. Bu iki parti ana muhalefeti oluşturacak görünüyorlar. Diğer taraftan eski Başbakanlardan Ramuş Haradinaj’ın liderliğini yaptığı AAK partisi %8 oy alarak kilit parti durumunda oldu. Bu sonuçlara göre yüzde 5’lik seçim barajını sadece 5 siyasi parti geçmeyi başardı.

Seçimin özeti

Kosova’da 8’inci kez gerçekleşen parlamento seçimleri için ikisi Türk siyasi partisi olmak üzere toplam 28 siyasi oluşum yarıştı. Kosova Merkez Seçim Komisyonunun verilerine göre, kayıtlı 1 milyon 794 bin 862 seçmen ülke genelindeki 888 seçim merkezinde, korona virüsü salgını nedeniyle maskeli olarak oy kullanmak zorunda kaldı. Eksi 13 derece soğuklarda yapılan seçimlere soğuklar, aşırı kar yağışı, Korona virüs ve halkın siyasete soğuması damgasını vurdu. Bu olumsuz şartlar altında seçime katılım oranı %49 seviyelerinde kaldı. Kosova’da 10 gün süren seçim kampanyası çerçevesine 1079 milletvekili adayı 120 sandalyeli Kosova Meclisine girmek için birbirleriyle yarıştılar. Kosova’da 1998-1999 yıllarında yaşanan savaştan sonra bugün 8’inci genel seçim yapıldı. Bu bilgiler Ülkede ortalama 2,5 yıla bir seçim düştüğünü gösteriyor. Bu durum Kosova’daki siyasi istikrarsızlığın göstergesi olarak göze çarpıyor.

Türk partilerinin durumu

Kosova’daki erken genel seçimde, aralarında Kosova Demokratik Türk Partisi (KDTP) ve Yenilikçi Türk Hareket Partisinin (YTHP) de bulunduğu iki de Türk partisi bir birleriyle yarıştı. Azınlık partileri olduklarından seçim barajına tabi olmayan Kosova Demokratik Türk Partisi (KDTP) resmi olmayan sonuçlara göre sayılan oyların yüzde 0,5’ini, Yenilikçi Türk Hareket Partisi (YTHP) ise yüzde 0,09’unu aldı. Bu durumda resmi olmayan sonuçlara göre ülkede Türk azınlığa verilen 2 milletvekilliğini KDTP almış görünüyor. Kosova’nın tek Türk belediyesi olan Mamuşa ’da resmi olmayan sonuçlara göre sandık sonuçları şöyle:  KDTP 1252, YTHP 288, VV 192 ve PDK 76 olarak gerçekleşti.

Bu seçimlerde yaşanan bir ilk

Bu seçimlerde bir ilk yaşandı. İlk kez bu seçimde Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcileri bulundurmadı. Zira Kosova Merkez Seçim Komisyonu, yerel seçimlerde yer alan kurumların yeterince geliştiğini ve yürürlükteki kanun ve yönetmeliklerden kaynaklanan yükümlülükleri tek başına yerine getirmek için hazır olduğunu belirtmişti. Ancak seçimde farklı ülkelerin büyükelçileri ve büyükelçilik çalışanlarının, gözlemci olarak görev aldılar. Bu şekilde seçimlerde yaklaşık 20 bin gözlemcinin görev yaptığı tahmin ediliyor.

Erken seçim süreci

Kosova Anayasa Mahkemesinin Haziran 2020’de kurulan koalisyon hükümeti hakkında “anayasaya aykırı olduğu” kararını vermesinin ardından erken genel seçime gidilmesi kararlaştırılmıştı.

Avdullah Hoti’nin başbakan olarak görev aldığı son hükümetin güven oylaması sırasında, Aşkalilerin Entegrasyonu Partisi (PAİ) Milletvekili Ethem Arifi hakkında işlediği bir suç nedeniyle 1 yıl 3 ay hapis cezası bulunmasını dikkate alan Anayasa Mahkemesi, 22 Aralık 2020’deki kararında Arifi’nin güven oylamasındaki oyunu geçersiz saymıştı.

120 sandalyeli Mecliste 61 milletvekilinin oyuyla seçilen hükümet, Anayasa Mahkemesinin kararının ardından düşmüştü.

Sonuçlara göre nasıl bir hükümet kurulur?

Sonuçlara diaspora oyları da eklendiğinde VV –  Kendin karar al hareketi yaklaşık %49 oy ile birinci parti ama hükümeti tek başına kuramayabilir. Zira hükümet kurabilmesi için en az %5 oy desteğine daha ihtiyaç duyabilir. Çünkü Kosova’da azınlık statüsüne de ne kadar oy alırlarsa alsınlar Sırplara 10, Türkler, Boşnaklar, Aşkaliler, Romlar’dan oluşan diğer azınlık gruplarına 10 olmak üzere toplam 20 milletvekilliği direk veriliyor. Bu yüzden dengeler farklı gelişebilir. Toplam 120 sandalyeli Kosova meclisinde hükümet kurabilmek için en az 61 milletvekiliniz olması şart. Seçimlerde birinci parti durumundaki VV ( Vete Vendosje partisi –Kendin Karar Al hareketi ) aldığı yaklaşık % 49 oy ile azınlıkların yasal hakkı olan 20 milletvekilliğini çıkardığınızda geriye kalan 100 vekillikten 47-51 arası milletvekilliği çıkartabileceği ve bu durumda hükümet kurmak için 12-14 arası daha milletvekiline ihtiyaç duyabileceği öngörülebilir. VV partisi resmi sonuçlar belli olduktan sonra koalisyon için görüşmelere hemen başlayacaktır. Bu durumda ilk planda hükümet kurmak için VV’nin muhtemelen Ramuş Haradinaj’ın liderliğindeki %8 oy alarak kilit parti olan AAK ile koalisyon kurabileceği düşünülebilir. Ya da hiç öngörülmese de azınlık partileriyle matematiksel olarak koalisyon öngörülebilir. VV’nin lideri Albin Kurti yasaklı olduğu için muhtemelen Glauk Konyufça Başbakan , Ramuş Haradinaj meclis başkanı ve Vjosa Osmani Cumhurbaşkanı olabilir. Ya da meclis başkanlığı ile Cumhurbaşkanlığı bu iki isim arasında değişebilir. Tüm bu siyasi oluşumlar, Kosova’da yeni bir dönemin başlangıcıdır.