Tarihi kent Filibe’de Osmanlı’nın izleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Filibe ile ilgili detaylı bilgiler vererek; şehrin 9 adet kayalık tepe üzerine ve dereler arasına kurulduğunu, şehirde 53 cami, 70 mektep, birkaç medrese, 7 darül-kurra, 11 tekke, 8 hamam, 9 han ve 880 dükkan bulunduğunu yazar.

ÖMER AYMALI

Büyük İskender’in babası II. Filip’in adından gelen Filibe, 1390’da Murat Hüdavendigar döneminde Lala Şahin Paşa tarafından fethedilerek Osmanlı topraklarına dahil oldu. 15. yüzyılın ilk yarısında, Anadolu’dan getirilen Türk aileleri kente yerleştirildi. İskan ile birlikte şehir nüfusu dengelendi. Sonrasında Rumeli Beylerbeyi’nin merkezi olarak belirlenen Filibe’de çok sayıda eser inşa edildi. İnşa edilen camiler, medreseler, hanlar, hamamlar, kervansaraylar ve çeşmeler ile yüzyıllar içinde bir Türk şehri haline geldi. Evliya Çelebi  Seyahatnamesi’nde Filibe ile ilgili detaylı bilgiler vererek; şehrin 9 adet  kayalık tepe üzerine ve dereler arasına kurulduğunu, şehirde 53 cami, 70 mektep, birkaç medrese, 7 darül-kurra, 11 tekke, 8 hamam, 9 han ve 880 dükkan bulunduğunu,  Filibe nüfusu arasında temayüz etmiş birçok âlim, şeyh, imam, fakih ve şair olduğunu, tarikatlardan Halvetiyye, Celvetiyye, Kādiriyye ve Gülşeniyye mensuplarının bulunduğunu yazar.

9 TEPENİN OSMANLICA İSİMLERİ

9 tepenin isimlerini ise Osmanlılar şöyle koymuşlardı: Canlı Tepe, Boz Tepe, Cambaz Tepesi, Saray Tepesi, Nöbet Tepesi, Saat Tepesi, Pınarcık Tepesi, Gözcü Tepesi, Valeli Tepesi. Evliya Çelebinin ifadesiyle “tüccar oğlu tüccarlar” şehri olan Filibe’de 18.yüzyıla gelindiğinde 40-50 bin civarında bir nüfus bulunmaktaydı ve şehir canlı bir ticaret merkeziydi. Bunun yaklaşık 10 bini Türk’tü. Bulgarların sayısı da Türkler kadardı. Geri kalan nüfus Rumlaşmış Bulgarlar, Rumlar, Ermeniler, Katolikler ve Yahudilerden oluşmaktaydı. İmaret (Şahabettin Paşa) Camii 1442 de II. Murad döneminde Lala Şahin Paşa’nın oğlu Şahabettin Paşa tarafından yaptırılan camiye, Sultan II. Beyazid döneminde imarethane eklenmiştir. Bugün yalnızca Cami ve Şahabettin Paşa’nın türbesi varlığını sürdürmektedir.

Yaklaşık 500 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan şehirde inşa edilen eserlerin birçoğu ne yazık ki günümüze ulaşamadı. Osmanlı Devleti’nin 1878’den itibaren kontrolü kaybettiği Filibe’deki Osmanlı eserleri zaman içerisinde Bulgar yönetimi tarafından tahrip edildi ve yıktırıldı.

KENTTEKİ CAMİ VE MESCİTLER

Muhammed Dzinguiz’in hazırladığı bir listeye göre 1908’de Filibe’de şu cami ve mescidler bulunuyordu: Muradiye veya Câmi-i Kebîr (Cuma Camii), Seyyid Mahmud Camii, Musalla Camii, Taşköprü Camii, Ambar Gazi Camii, Tepe Camii, İne Hoca Camii, Saraçhane Camii, Çelebi Cadı Camii, Yeşiloğlu Camii, Çukur Cami, Buruc Baba Camii, Süpürge Baba Camii, İmaret Camii, Hacı Ömer Camii, Hacı Hasan Camii, Zincirli Cami, Bey Camii, Moluphâne Camii, Alaca Cami, Kirpici Mahalle Camii, Gül Mahalle Mescidi, Hoşkadem Mescidi, Kumrulu Mescid. Bunlardan günümüze kadar ulaşan birkaç eserden biri olan tüm görkemiyle ayakta duran eser ise Osmanlı Padişahı 1. Murat Hüdâvendigâr zamanında inşa edilen Ulu Camii. Şehrin merkezinde bulunan, içerisinde han, hamam ve bedestenin bulunduğu bir külliye olarak inşa edilen ve Muradiye, Hüdavendigar ve Ulu isimleriyle de anılan Cuma camii Balkanlar’daki en önemli Osmanlı eserlerinden biri.

www.dünyabulteni.com adresinden alınmıştır….