Gassal;

TRT’nin dijital platformu Tabii’de yayınlanan sıra dışı yeni dizisidir.

Komedyen bir aktör başrol oynar.

Yıllardır izletilen dizi konseptinin dışında bir yapımdır.

İzleyenleri, ölümle yaşam arasındaki çizgide derin bir yolculuğa çıkarır.

Bu derin yolculuk, izleyenleri sadece ölüm ve hayat arasındaki bir süreci değil, bir mesleğin kutsallığını ve insanın içsel dünyasını da sorgulamaya iter.

Diziyi izleyen herkes birilerine sorar:

Gassal’ı izledin mi?

Evet, Gassal’ı izledim…

Gassallık bir meslektir.

Gassal cenaze yıkayıcısıdır.

Ölenleri son yolculuğuna hazırlar.

Kutsal bir görevdir.

Gassal, sabırlı, sır saklamayı bilendir.

Bu dizide Gassal Baki’nin hikâyesi anlatılır.

Baki, küçük yaşta annesini kaybeder.

Ölümün soğuk yüzüyle çocuk yaşta tanışır.

Babası cezaevindedir.

Kendi başına, yalnız büyümüş bir çocuktur.

Büyüyünce gassal olur.

Mesleğine adanmış bir karakterdir.

Her cenazeyi yıkarken ritüelleri yerine getirir.

Gassal olarak en sevdiklerini de yıkar.

“Ölünce beni kim yıkayacak?” sorusuna cevap arar.

Her yıkamada derin bir yalnızlık içindedir.

Her yıkadığı bedende kendisiyle birlikte herkesi bir yolculuğa çıkarır.

Ölüm, insanın son şiiridir; gassal ise son dizeleri temize çekendir. 

Ölümün ötesine dokunuştur.

Hem de senaryonun temeli “ölüm” olan bir dizidir.

Neden bizi bu kadar derinden etkiledi?

Duygusal fay hatlarımızı neden bu kadar harekete geçirdi?

Dizide yıkanan her beden ayrı bir hikâyedir.

Su bedenden akarken hikâyelerde akar.

Her damla, sanki yaşanmışlıkların tanıklarıdır.

Her ölüm, hayatın en derin hikâyeleridir.

Her hikâyede kendi içinde bir yarım kalmışlık vardır.

Bazen kaybedilmiş eş, anne, baba…

Her bölüm, “ölümün ötesine dokunuştur.”

Dizide yıkanan her beden, zamanın akışında bir durak gibidir.

Her yıkama, ölümle yaşam arasındaki o ince çizgide bir arınma süreci sunar.

Her sahne ise, farklı bir hikâyeyi yansıtan bir aynadır.

Bu aynada sorulması gereken soru:

Her bölümde yıkanan bedenler ama gerçekte yıkanan kim?

Gassal Baki, her yıkamada kendini mi yıkadı?

Kendi geçmişini, acılarını, çocukluğunu mu yıkadı?

Her yıkadığı beden, onun kendi içindeki ölümlerin bir yansıması mıdır?

Yoksa toplumu mu yıkadı?

Toplumun unuttuğu değerleri, erdemleri, kararmış vicdanları mı yıkadı?

Ölümün en adaletli terazi olduğunu mu gösterdi?

Gassal Baki acaba her sahnede benliğimizi mi yıkadı?

Kendi ruhlarımızda yolculuğa çıkararak, kendi ruhumuzda yankılanan hikâyelerimizi ve hikâyelerimizin sessiz tanıklarını mı sorgulattı?

Neleri temizleyip, neleri kirlettiğimizi, yaşadığımız yükleri, bırakmamız gereken yükleri mi sorgulattı?

Affetmenin ağırlığını taşırken, asıl yüklerin pişmanlıklarımız olduğunu mu fark ettirdi?

Öldükten sonra ne kadar kısa sürede unutulacağımızı hatırlattı? 

İç hesaplaşmalarımızla; asıl temizliğin bedenden ziyade ruhumuzda olması gerektiğini hatırlatırken; kendimizi affetme sürecini mi başlattı?

Her sahnede Gassal’ın elinden dökülen sular ruhumuzu mu temizledi?

Gassal gerçekten kimi yıkadı?

Ölüleri mi, yaşayanları mı, yoksa bizi mi?

Belki de cevabı, kendi ruhlarımızda bulmamız gerekiyor.

Cevap, kendi ruhumuza ne kadar derin baktığımızla ilgilidir.

Ancak bazı durumlar vardır ki arınma dahi mümkün değildir…

Gassallar;

Büyük günahkârların,

Vatana ihanet edenlerin,

Kâfirlerin ve münafıkların cenazelerini yıkamaz.

Yıkanmasına gerek yoktur.

Vatan için ölen şehitlerin cenazelerinin yıkanmasına gerek yoktur.

Onlar, en güzel şekilde ölümden sonraki yolculuklarına hazırdırlar.

Tüm şehitlerimizin bir kez daha mekânları cennet olsun.

Zaman akar, hayat akar ve zaman durur; ölüm gelir ve en son su akar. 

Bir sonun huzurunu ve bir başlangıcın bilinmez güzelliğini taşır. 

Ölüm bir son değil; sonsuzluğa açılan bir kapı, sessiz bir çağrıdır. 

Hayatın içinde ne bıraktığımız, geride kalanlara anlattığımız hikâyedir. 

İyi bir ölüm, yaşama iyi bir iz bırakmaktan geçer. 

Arkada güzel hikâyeler bırakabilmeyi nasip etsin.

Teşekkür

Bu harika yapımda başrol oyuncusu Ahmet Kural olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

Öneri

Bu yazıya istinaden Sinan Yağmur’un son eseri “Ben Neyzen” isimli muhteşem romanını herkese öneririm. “Hiçlik” üzerine kurulu Neyzen Tevfik’in hayatını anlatan harika bir çalışmadır. 

Mevsimlerden sonbahar.

Kızılderili kabilesinin şefi ölünce yerine öğrenim görmüş oğlu geçer.

Kabiledekiler kış hazırlıkları hakkında bilgi almak için şefe gelirler.

“Bu kış nasıl geçecek*” diye sorarlar. 

Kabile reisi de konuyla ilgili fikri olmasa da,

karizmayı çizdirmemek, daha ilk işte bir şey bilmiyor dedirtmemek için,

“Bu kış çok sert geçecek” der.

Kabile reisi bilime inanan bir insan, 

bilgi almak için bir süre sonra meteoroloji müdürlüğünü arar.

“Bu kış nasıl geçecek?” diye sorar.

Telefondaki yetkili “Bu kış çok sert geçecek” der.

Kabile reisi bunun üzerine kabileyi toplar ve 

“Bu kış çok sert geçecek” der. 

Kızılderililer bunun üzerine daha fazla kış hazırlığı yapmaya başlarlar.

Kabile reisi birkaç hafta sonra meteoroloji müdürlüğünü tekrar arar.

Yetkiliye sorar: Bu kış nasıl geçecek?

Yetkili: “Bu kış en sert kış olacak.” der.

Kabile reisi merak eder sorar. 

“Neden bu kadar eminsiniz?”

Telefondaki yetkili;

“Çünkü Kızılderililer deli gibi odun topluyor” der…

Kış çok sert geçecek… neden? Kızılderililer odun topluyor… 

Petitio Principii

Latince.. 

Kanıtlanması gereken şeyi öncül olarak kabul etme.

döngüsel nedensellikten kaynaklı “Safsata”

Bu kış sert geçecek? Neden? Meteoroloji öyle söylüyor.

Bu kış sert geçecek? Neden? Kızılderililer deli gibi odun topluyor…

Döngüsel nedensellik hatası ve safsatalar.

Bazen sebebin sonuç, sonucunda sebeple iç içe geçmesinden kaynaklıdır. 

X doğrudur. X doğru olduğunun kanıtı nedir? Çünkü X doğrudur. 

İncil Tanrının yazdığı kitaptır. 

Tanrının yazdığı kitap yanlış olamaz.

İncil’de yazdığına göre İncil kesinlikle doğrudur.

Öyleyse İncil kesinlikle doğrudur… 

İncilin kesinlikle doğru olduğunu yine İncil’in kendisiyle kanıtlamaya çalışmak.

Ev nerede bisikletin karşısında; bisiklet nerde evin karşısında…

Eşdeğerlik döngüsel nedensellik hatası.

Önerme ve sonuç aynı iddiayı ifade eder. 

Önerme ve argümanın ulaştığı sonuç aynı fikri savunur.

Örneğin: Müzik, filmden daha üstün bir sanattır. Bir araya getirilmiş sesler bir araya getirilmiş görüntülerden daha iyidir.

Bağımlılıktan kaynaklı döngüsel nedensellik hatası…

Sonuç ve önerme birbirine bağımlıdır

Benim terazim doğrudur. Neden? Benim kilom 90 Kg’dır. 

Beni doğru tartıyorsa doğrudur.

Tartım ve ağırlığım birbirine bağlı…

Bu örneklerdeki asıl sorun döngüsel nedensellik değildir.

Bu döngüyü doğrulama kaynağının olmaması veya yanlış doğrulama kaynağının olmasıdır. 

Terazimin güvenilir olup olmadığı başka yöntemlerle doğrulansa sorun olmayacaktır. 

Döngüsel nedensellik… mantıksal hatalar zinciri ve safsatalar. 

Safsatalar.

Döngüsel nedenselliğin doğru kullanılmamasından kaynaklı yanlışlar… 

Mantık bizlere düşünceyi doğru yönetmemizi yardımcı olur.

Düşünceyi doğru edinemezsek veya doğru düşüncelere sahip olamazsak bir yere varamayız. 

Ama mantıksal kurgu bazen bizi yanıltabilir…

Bazen dilin kullanımından kaynaklı safsatalar olur.

Kulaktan kulağa gibi…

Anlamlar başka şekillerde yorumlanır.

Siz başka şey söylerseniz ama karşınıza başka şekilde çıkar. 

Çünkü onu sizden dinleyen kişi kendi döngüsel nedenselliği içerisinde anlamlandırmaya çalışmıştır. 

Bazen de ispatımızın kendisinden hataya düşebiliriz.

Ben böyle biliyorum. Neden? Çünkü X’den duydum. X ne kadar doğru ve güvenilirdir? X hep güvenilirdir.

Safsata, hayatımızın her anında yanı başımızda…

Bir gün eğitim tarihi dersinde öğretmen:

En iyi bildiğiniz iki soruyu yazarak cevaplandırınız der.

Öğrencinin biri yazar.

Soru 1: İlk Milli Eğitim Bakanımız kimdir? Cevap: Hasan Ali Yücel

Soru 2: Hasan Ali Yücel kimdir? Cevap: İlk Milli Eğitim Bakanımız…

Kurguya göre bilgiler doğru mu? Evet. Ama ilk önerme ve cevap yanlış olursa döngü yanlış başlar ve sonsuza kadar yanlış döner gider.

Bu arada, rahmetli Hasan Ali Yücel kendine ait kitabının ilk cümlesine şöyle başlar:

“Ne kadar benzemezmişim bana ben…”

Kendisini milletine adamış Hasan Ali Yücel’i bazıları yanlış döngüsel nedensellik içerisinde öyle tanımlamışlardır ki, bu duruma kendisi de çok üzülmüş ve bu cümleyi yazmıştır. 

İnsan kendi hayatında bunu çok yaşar.

Kendisi ile ilgili doğruları, gerçekliği bilmeyenler başkalarının gerçekliği hakkında çok kesinmiş gibi savlarda bulunurlar. 

Ve o insanları üzerler….

Safsatalardan uzak durmalı, insanların hayatlarının anlamlarına zarar vermemeliyiz. 

Güncel safsatalar…

Gündem: Üniversiteler ve rektörlük atamaları..

Bir üniversite iyiyse tüm bölümleri iyi midir? Veya 

Bir üniversite kötüyse tüm bölümleri kötü müdür?

Üniversite çok kötü durumda? 

Neden? sürekli haberlerde çıkıyor? 

Sürekli haber çıkması üniversitenin çok kötü olduğunun göstergesi midir? 

Rektör tekrar atanmayacak? Neden? Şu şöyle demiş.

Rektör şu olacak? Neden? arkasında şu varmış. 

Bu döngü devam eder gider.

Gündem: 30 Agustos Zafer bayramı ve Atatürk.

Yer Gaziantep. Camide tartışma. 

Atatürk “kafir”.

Neden? Çünkü şunu yaptı, şunu dedi. Nerden biliyorsun? Çünkü şu şunu dedi…

Halbuki; tarihi iyi araştırsa ve gerçek bilim insanlarını dinlese;Atatürk ve silah arkadaşlarının o camide namaz kılabilmemizi sağlayabilmek için neler yaptıklarını, 

30 Agustos Zafer bayramının anlamını ve nasıl bugünlere geldiğimizi öğrenecektir. 

Bu vesileyle, Zafer Bayramımızı kutluyor; Atatürk başta olmak üzere tüm silah arkadaşlarını rahmetle yad ediyoruz. 

Gaziantep’te güzel bir söz vardır. 

“Arastada kendi söyler; kale altında kendi inanır”

Ez cümle;

Tanrım kendi söylediğine kendi inanan safsatacılardan eylemesin. 

Amin…

MÖ 1000’li yıllar

Mezopotamya ile Akdeniz arasında geçitler üzerinde yer alan bu coğrafya,

tarih boyunca göç yolu oldu.

Hitit, Luvi birçok kavimler yaşadı.

Çok göç aldı. 

Güney Suriye çöllerinde yaşayan göçebe Sami-Aramiler

MÖ 1000’lerde kuzeye doğru yayılmaya başlayarak bu coğrafyaya geldi.

Sami-Arabiler kaynaklara göre kaynaşma yaşamadılar.

Coğrafya bir kaderdi ve bu coğrafyanın kaderinde “göç almak” hep vardı. 

1900’lü yıllar

Sultan Abdülhamit Han dönemi..

Amerika’daki Türk Büyükelçisinden mektup gelir.

Mektupta genç subaylar isimli bir oluşum olduğu,

Bunların Halep-Şam hattında yeni bir devlet kurulması için hazırlıklar yaptığı,

Hatta bayraklarının olduğu belirtilir.

Bazılarına göre mektupta tarif edilen bayrak 

küçük bir değişiklik olsa iç savaş sırasında bir anda ortaya çıkan bayraktır.

Oyun yüzyıl öncesinden yazılmıştır…

Oyunun aktörleri çoktur ve güçlüdür.

Coğrafya kaderdi ve bu kader ihanet, hainlik, gözyaşı ve kanla yoğrulmuştur…

***

Yıl 2011

Yer Suriye,

Yüzyıllar önce hazırlanan senaryo “Arap Baharı” adıyla faaliyete geçirildi. 

Milyonlarca Suriyeli iç savaştan kaçarak göç etmeye başladı. 

Coğrafya kaderdi ve bu kadere göre,

Göç için yine en uygun yer bu coğrafyaydı…

Suriye’den gelenler

Bazılarına göre mülteci, geçici sığınmacı, muhacirdi.

Biz de ensardık…

Suriyeliler geldi

İskan politikası olmadan, 

Kervan yolda dizilir politikasıyla yıllar geçti.

Siyasiler kendi bakış açılarıyla soruna farklı baktı.

Bu süreçte, nitelikli olanlar ilk zamanlar başka ülkelere götürüldü.

Ticari anlamda, Ermenilerin geçmiş dönemde şehirdeki ticari hayatı ellerine almaları gibi Suriye’den gelenlerde önemli aktör olmaya başladı.

İşyerleri açmaya başladı.

Hatta Kilis ilinde ilk holding Suriyeli iş insanı tarafından açıldı.

Suriyeliler iş gücü açısından önemli bir kaynak oldu.

Tarlada, inşaatta birçok sektörde ilk başlarda ucuz iş gücü olarak çalıştırıldı.

Kendisi sıva ustası olan bir usta işi alıp çok düşük fiyata Suriyeli işçi çalıştırarak emek vermeden para kazanabiliyordu.

Hatta bazıları “muhacir” kardeşine yardım adı altında evini işyerini kat kat fazlasına kiraya verdi.

Suriyelilerin eğitimi de önemsendi.

Kayıp nesil kazanılmış nesile dönüştürüldü.

Okullar açıldı, Türk okullarında öğrenimlerine devam ettiler. 

Bazı okullarda Suriyeli öğrenci oranı Türk öğrenci oranını geçti.

Üniversitelerde istedikleri bölümlere sınavsız kayıt edildiler.

Bazıları doktor oldu…

Sağlık imkanlarından çok iyi şekilde ayrıcalıklı olarak yararlanmaları sağlandı. 

Suriyeliler misafirlikten çok öte ağırlandılar..

Coğrafyanın karakterinde vardı mazluma sahip çıkmak…

Yıllarca Suriyeliler sorunu tartışıldı.

Bazıları;

Ev sahipliğinin bittiğini gitmeleri gerektiğini söyledi.

Hicret dönemindeki göç ile bu göçün aynı anlamı taşımadığını,

Bu nedenle Hicretle anlamlı “Ensar” kavramının anlamının tüketilmemesi gerektiğini söyledi. 

Suriyelilerin sınavsız üniversitelere kabul edilmesinin bizim çocuklara haksızlık olduğunu iddia etti.

Türk askeri Suriye’de onların haklarını korumak için şehit olurken onların tatil yörelerinde nargile içerek keyif çatmalarının doğru olmadığını düşündü.

Sağlıkta Türk vatandaşlarından daha çok ilgi gösterildiği ifade edildi.

Doğurganlık oranın 5.3 çocuk olduğu,

İlerleyen yıllarda Suriyeli Arap nüfusun Türk nüfusu geçeceği iddia edildi.

Bunun ülkenin istilası olduğu vurgulandı. 

Hatta Kilis ilinde bir ara Suriyeli nüfusu şehrin yerli nüfusunun üzerine çıkmıştı. 

Çözüm için Atatürk’ün iskan politikası uygulanmalıydı.

Ana dili Türkçe olmayanlar müstakil mahalle kurmamalı, istedikleri yere yerleşememeli, bir yerdeki nüfusu %10 geçememeliydi.

Bazıları da;

Suriyelilerin kalması gerektiğini,

Bizim ensar olduğumuzu, 

“Ümmet” açısından yaklaşmamız gerektiğini söyledi.

Arap düşmanlığı yapılmaması, Arapların yanlışları olsa da tarihte bizlerin yanında olduklarını ifade ettiler. 

Bazıları Suriyeliler gidecekse o zaman 100 yıl önce gelen Selanikliler gitsin diyerek olayı Atatürk’e getirenler oldu.

Bu çok kışkırtıcı ve haksız bir söylemdi

Selanik’ten gelenler sığınmacı değil değil kendi öz vatanlarına gelmişti…

Bazılarına göre Suriyeliler gitmeli bazılarına göre  gitmemeliydi. 

1870-90’lı yıllar

Yer Antep 

Halep’e bağlı 

Yaklaşık 80 bin nüfuslu

Canlı ve o dönem temizliği ile dikkat çeken, 

Ermeni, Yahudi Hristiyanların yaşadığı çok önemli bir şehir.

Ticari hayat genellikle Türkçe konuşan Ermenilerin elinde…

Bu dönemde provokatörler devreye girer.

Ermeniler olaylar çıkarmaya başlarlar.

Ermeni bayrağı çekerler.

İnsanlara saldırmaya başlarlar. 

Beşikteki bebeğe bile kıyarlar. 

Antepliler bu olaya balta ve kürekle müdahale de bulunurlar. 

Bu tarihte “Balta Harbi” olarak anılır.

Osmanlı askerinin müdahalesiyle isyan bastırılır.

Ermeniler bir kısmı Antep’i terk eder. 

Karakollar yapılır, Başkarakol yapılma hikayesi de budur. 

1915’e kadar sukut sağlanmıştır.

Bu Ermeniler 1918’de İngilizlerle tekrar şehre gelirler. 

Hainliklerine kaldıkları yerden devam ederler. 

Coğrafyanın kaderinde vardır hain beslemek ve hainlerle mücadele etmek…

2024 yılı 

Terör örgütlerin güçlerini artırdıkları, 

Devletimizin Suriye ile ilişkilerin düzelmesi için adımlar attığı,

Yeni bir sınır kapısının açıldığı.

Suriyeli misafirlere yönelik romantik değil rasyonel adımların atılmasına karar verildiği bir dönemde,

Türkiye’ye karşıtı güçler tarafından düğmeye basıldı. 

Provokatörler devreye girdi.

Bir olay sonucunda Kayseri halkı sokağa indi.

Suriyelilere ait işyerleri ve araçlara zarar verildi.

Halbuki bizim kültürümüzde, töremizde savunmasız kişiye topluca saldırmak doğru değildi.

Suriye tarafında ise Türk vatandaşlarına saldırılar yapıldı ve bayrağımıza zarar verildi. 

Bu olaylar diğer iller yanı sıra Gaziantep’e yansıdı. 

Aslında Kayseri’de provası yapıldı ama asıl hedef Gaziantep’ti. 

Yıllardır aldığı iç göç ve vahşi büyümeyle kültürel kodlarını kaybetmeye yaşayan,

Yaşanabilir kent olma noktasından uzaklaşmaya başlayan

kentin bu duruma düşmesinin suçlularının arandığı dönemde 

Gaziantep şehrinde de olaylar başladı. 

İstenen yeni bir balta harbiydi 

Ama şehri yöneten devlet adamları vardı.

Devlet aklıyla hareket eden Kemal Çeber valisi vardı. 

Kilisin Tahir Şahin valisi vardı.

Bu devlet adamları bu coğrafyada  

yeni bir Balta harbi yaşanmasına engel oldular

Balta harbi yaşanmadı ama coğrafyanın kaderinde hainlerle mücadele etmek.

Araştırmalar göçle gelenlerin çoğunluğunun geri dönmediğini ortaya koymaktadır.

Zorla gönderilmeye kalkılsa bile uzun yıllar sürecektir.

Dönüşlerini teşvik edici projeler ile bu süreci hızlandırmak doğru bir çözüm olabilir. 

Bu durumda devletimize güvenmemiz gerekmektedir.

Ama;

Yıllarca en iyi şekilde ev sahipliği yaptığımız misafirleri,

Kışkırtmalarla bizlere düşman değil dost olarak göndermeliyiz.

Aksi takdirse PKK ile uğraştığımız gibi

Uzun yıllar en uzun sınırımız olan Suriye’de bizden giden,

kendi elimizle yarattığımız yeni düşmanlarla mücadele ederek enerjimizi tüketebiliriz

Ez cümle,

Zor bir coğrafyada yaşıyoruz ve  bu coğrafyanın kaderini değiştirmemiz,

Defalarca yara alan Gazi olan bu şehrin tekrar yara almasına izin vermememiz gerekmektedir. 

Bir gün ormanda;

hayvanlar bir araya gelip okul açmaya karar verdiler.
Bir tavşan, bir kuş, bir sincap, bir balık ve yılan balığı yönetim kurulunu oluşturdu.
Tavşan, müfredatta koşmanın bulunmasını istedi.
Kuş, uçmanın dahil olmasını, balık yüzmenin dahil olmasını ve sincap, ağaca tırmanmanın mutlaka zorunlu dersler arasında olması gerektiğini söyledi.

Bütün bunları bir araya getirip, bir müfredat programı yaptılar ve bütün hayvanların bu dersleri görmesini istediler.
Tavşan koşu dersinden A alıyor olmasına rağmen, ağaca tırmanmak onun için çok ciddi bir sorundu. Sürekli kafa üstü düşüyordu.
Bir süre sonra beyni hasar gördü ve eskisi gibi koşamadı.
Artık koşuda A almak yerine, C alıyordu. Ve tabii, ağaç tırmanmada ise her zaman zayıf alıyordu. Kuş, uçmada çok başarılıydı, ama sıra toprak kazmaya geldiği zaman, o kadar başarılı değildi.
Sürekli gagasını ve kanatlarını kırıyordu. Bir süre sonra toprak kazma notu hala F olmasına rağmen, uçma notu C’ ye düşmüştü. O’ da ağaca tırmanmada çok zorlanıyordu.
Sonuçta sınıf birincisi olan hayvan her şeyi yarım yapabilen, geri zekalı yılan balığı oldu. 

Ancak eğitimciler çok mutluydu, çünkü herkes bütün dersleri görüyordu. (Oslo Sezgi kitabı)

Programlar birilerinin mutlu olması için hazırlanıyordu!!

Yıl 2024

Toplumsal değişimin en hızlı olduğu,

Toplum 5.0’ın gündemde olduğu

Yapay zeka vb yıkıcı yeniliklerin eğitimi alt üst ettiği bir dönemde,

Adı “Milli” olup yıllarca milli olmayan uygulamalar yapan,

Milli Eğitim Bakanlığı programları değiştireceğiz,

programda çok kazanım var, “seyrelteceğiz”, 

programları beceri temelli yapacağız dedi.

Gerçekten de dünya üzerinde en çok kazanım bizim programlarda yer almaktaydı. 

Ve emeli(amacı) çok olanın elemi de çok olurdu. 

Öğretmenler, öğrenciler sayısız kazanımları kazanmama noktasına gelmişlerdi. 

Yıllarca ayaklı ansiklopedi yetiştirildi.

Ezberci, yaşam becerilerinden yoksun nesiller yetiştirildi.

Konu merkezli yaklaşımın çıktılarının çoktan seçmeli testlerle ölçüldüğü süreçte birçok nesil heba edildi.

Çoktan seçmeli testleri geliştiren kişi bile artık bu testlerin kullanılamayacak düzeyde ilkel olduğunu belirttiği halde nesillerin gelecekleri bu testlerdeki başarılarıyla ölçüldü.

PISA vb sınavlarda başarısız olmamızın sebepleri arasında bu yok muydu? 

Konu merkezli programdan beceri temelli programa geçiş olması gerekendi. 

Artık bir şeyler yapma zamanı gelmişti…

Programlar güncellenmeliydi…

Devlet ideolojisi dışında politize olmayan program…

Program güncellemesi için gerçekçi ihtiyaç analizi yapıldı!!

Bakanlığa göre 10 yıl uzun soluklu bir ihtiyaç analizi raporu hazırlandı…

Yayınlanmayan, içeriği bilinmeyen bu ihtiyaç analizine göre program geliştirme süreci başlatıldı.

Program geliştirmek için program değerlendirme yapmak gerekirdi. 

Etkili program değerlendirme çalışmaları yapıldı!!

Bu süreçte, alandan uzmanlar davet edildi.

Cemaat, tarikat veya ideolojik temsilcileri davet edilmedi.

Eğitim sistemimizdeki en önemli sorunlardan biri farklı ideolojilerin savaş alanına dönmesi olmuştu.

Ülkenin geleceği için bu programın,

devletin kendi resmi ideolojisi dışındaki,  tüm görüşlerden, çatışma ortamından uzak kalması gerekirdi.

John Dewey’in “Benim hayalimi gerçekleştirmişler” dediği ilk milli modellerimizden olan Köy Enstitülerinin politize olması sonucunda kapatılması gibi tecrübelerimiz vardı.

Programlar politize olmamalıydı.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli 

Yeni programların adına “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” denildi.

Bazılarına göre bu ideolojik bir başlıktı…

Bazılarına göre Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yılında bu sisteme karşı olumsuz bir görüşün içten yansımasıydı. 

Türkiye yüzyılı, Türk asrı dediğimiz,

Savunma sanayindeki her yenilikçi teknolojimize Türkçe isimler bulurken,

Savunma sanayinden eğitime her alanda millileşmeden bahsederken, 

Arapça kökenli bir kavram neden tercih edilmişti?

Bunun yerine daha güzel kavramlar bulunamaz mıydı?

Model demek tüm unsurları ile sistemsel değişikliği de ifade etmez mi?

Maarif modeli demek yapılanları yansıtan bir kavram mıydı? 

Ayrıca yapılan sadece programların güncellenmesi değil miydi?

Retorik olmayan ortak metin…

Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin  herkesin anlayacağı dilde ifade edilmesi gerekirdi.

Birileri bunun için ortak metin hazırladı.

İlk defa bir program metninde açık açık felsefe yer aldı. 

İlk defa ontoloji, epistemoloji ve aksiyoloji kavramlarından bahsedildi.

Ama maalesef ortak metni hazırlayanlar bu başlıklardan sanki bihaberdi.

Ontoloji Niçin? demekti.

Ama bu metinde Niçin? sorusunun cevabı var yoktu.

Yetiştirilmek istenen insan tipi yoktu.

Yetkin ve erdemli insan ne demekti?

Günümüz paradigmasında bunun karşılığı neydi?

Programın paradigması, felsefesi kuramsal dayanağı neydi?

Üzücü olan “Türkiye yüzyılı Maarif modelinde” Cumhuriyet,  Atatürk, neden yoktu?

Programın ortak metni ile programın esas temeli arasında uçurumlar vardı. 

Emek verilerek hazırlanan programların retorik yani kendini ifade etme kısmı çok kötü değil miydi?

İyi, kötü, güzel çirkin

Öğrenme çıktılarının beceri temelli hazırlanması güzeldi.

Sınıflarda akranlarına nazaran ileri düzeyde veya geride kalmış öğrenciler için “farklılaşma” adı altında alternatiflerin sunulması çok gerekliydi.

Okul temelli planlama harika düşünülmüştü. Bu uygulama resmi program ile uygulanan program arasındaki boşlukları azaltacaktı. 

Öğrenme yaşantıları da detaylıydı. Bu hem avantaj hem dezavantaj olabilirdi. Öğretmen için yeni süreçte programı nasıl uygulayacağı konusunda muğlaklık ortadan kalkabilirdi. Ama tam tersi, öğretmen belirtilen öğrenme yaşantılarını yeterli görerek onun dışına çıkmayabilirdi.

Bu durumda öğretmen esnekliği ortadan kalkabilirdi.

Disiplinler arası ilişkilendirme ilk defa daha somutlaştırılmıştı. Ama uygulama süreci daha önemliydi. 

Programların güzelliklerinden biri ölçme değerlendirmeydi.

İlk defa ölçme değerlendirmenin önem ve gerekliliğine inanıldığının somut göstergeleri vardı. 

Ölçme ve değerlendirme sürecinin öğrenme kanıtları üzerinden kurgulanması ve süreç temelli olması önemliydi. 

Test sonuçlarına odaklanıldığı sonuç odaklı ölçme-değerlendirme yerine süreç temelli öğrenme yaklaşımı önemliydi.

Öğrenmelerin değerlendirilmesi değil öğrenme için değerlendirme yapılması önemliydi. 

Programlar ilk defa olması gerektiği gibi olmaya başlamıştı.

Ama; 

“Aklı selim kalbi selim” gibi tanımlamaların özü neydi?

Bu tür içeriklerin programdaki beceriler ile ilişkisi nasıl açıklanacaktı?

Alan becerilerin, kavramsal becerilerin ve diğer becerilerin teorik dayanağı ve bilimsel çerçevesi neden belirtilmemişti?

Programda değerler güzel ama karakter eğitimi daha da güzel olabilirdi.

Her ne olursa olsun “yaşamak için öğrenmek” gerekliydi.

Programlar bu nedenle beceri temelliydi…

Programla ilgili geribildirimler alındı!!

10 yıllık ihtiyaç analizi sonucunda hazırlandığı belirtilen programlar için,

10 gün içinde görüş ve öneriler istendi.

Taslağa 67 bin 284 görüş ve öneri iletildi.

MEB’e göre öğretmenlerden 38 bin 865

sivil toplum kuruluşları, eğitim platformları ile eğitimin diğer paydaşlarından 28 bin 419 görüş ve öneri geldi.

Ama bu görüşler alındıktan 16 gün sonra yeni model kabul edildi.

Görüş ve öneriler dikkate alındı mı?

Dikkate alındıysa bu kadar kısa sürede bu kadar görüş ve öneri nasıl incelendi ve programda nasıl düzeltmeler yapıldı?

Yoksa bu sadece görüş aldık demek için mi yapıldı??

Artık uygulama zamanı

Programların okulöncesi, ilkokul 1. sınıf, ortaokul 5. sınıf ve lise 9. sınıftan başlamak üzere kademeli şekilde uygulanması kararlaştırıldı.

Öğretmenlerin eğitimi aşamasına geçildi. 

Programı uygulayacak olan öğretmenlerin program okuryazarı olmaları çok önemliydi.

Ama pilot uygulamalar yapılmadı. 

Halbuki eğitimle ilgili alınan bir yanlış kararın etkilerinin uzun yıllar sonra çıkacağı bilinen bir şeydi.

Pilot uygulamalar yapılmadan ülke genelinde başlanacak olması gerçekten çok riskliydi…

Hata olursa bunun hesabı kime sorulacaktı?

Gerçi şimdiye kadar kime soruldu ki?

Programlar sistemsel bütünlük içinde başarılı olur. 

Değişim gereklidir.

Değişim süreçlerinin ana lokomotifi eğitimdir.

Eğitim sistemlerinin ana unsuru programlardır. 

Yıllarca program yerine müfredat denilerek olayın özünün anlaşılmadığı hep ortadaydı.

Programların bilimsel temelli olarak geliştirilmesi önemliydi.

Ülkemizde bu konuda adımlar atıldı.

Eleştiri ve değerlendirmeler olacak mı? 

Evet mutlaka olmalıdır.

Ama bazı eleştiriler özellikle beceri geliştirme aşamasında uzun bir süredir emek harcayan bilim insanlarını üzmemelidir.

Eğitimle ilgili alınan kararların tüm paydaşlar tarafından kabul edilmemesi halinde başarıya ulaşamayacağı,

Açıktan olmasa bile pasif direnişe geçmelerinin programların etkisini azaltacağı unutulmamalıdır.