Ay’dan getirilen toprak örnekleri Dünya’nın uydusundaki kabuk oluşumunun sürdüğünü gösterdi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – Xinhua’nın haberine nazaran, Çin’in Çang’ı-5 keşif aracının topladığı toprak örneklerini inceleyen bilim insanları, iki safhalı Ay kabuğu oluşum kuramının bilakis bu oluşumun sürdüğüne işaret eden yeni bir erken kabuk kuramı geliştirdi.

Pekin’deki Çin Yer Bilimleri Üniversitesinden Vang Şuiciong liderliğindeki bir küme bilim insanı, Çang’ı-5 keşif aracının getirdiği Ay yüzeyi regoliti örneklerinde yaptıkları araştırmada anortozit kesiminde daha fazla magnezyum ve demir içerdiği için “magnesian-suite” olarak isimlendirilen kayalara benzeyen eriyik keşfetti.

Ekip, bu buluşun Ay anortozitinin ve magnezyum-demir içerikli kayaların ana kaynağı magmanın tıpkı anda oluştuğuna dair direkt delil sağladığını kaydetti.

Ay kabuğunun oluşum süreci devam ediyor

Bu eriyik üzerindeki jeokimyasal ve termodinamik hesaplamalar, kesimin ana magmasının Ay’ın üst mantosundan geldiğini ve erken kabuk oluşumunun devam eden bir süreç olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, magma okyanusunun soğuma süreci sırasında yer çekimsel dengesizliklerin üst mantoda küçük ölçekli altüst hareketleri tetiklediğini, akabinde gelen büyük ölçekli manto hareketlerinin oluşturduğu basınç azalması sonucu alt mantonun eridiğini belirtti.

Araştırmaya nazaran, altüst hareketlerinin neden olduğu mahallî küçük ölçekli üst manto erimesi, Ay’ın ilkel kabuk oluşumu ile kabuğun ikincil tekrar oluşumu esnasında kıymetli rol oynadı.

Önceki kuramlar, Ay kabuğunun iki kademeli olarak iki kez oluştuğunu öngörüyor

Klasik magma okyanusu modeli, magma okyanusunun soğuması sırasında birinci evrede plajiyoklazın (magma kayalarında bulunan bir mineral) yüzerek bir ortaya gelmesi sonucu ilkel Ay kabuğunun oluştuğunu, ikinci evrede ise mantonun aykırı dönmesi ve erimesi sonucu magnezyum-demir içerikli kayaların ortaya çıktığını ve Ay kabuğunun tekrar oluştuğunu savunuyor.

Esas olarak plajiyoklazdan oluşan kaya çeşidi Ay anortoziti ve “magnesian-suite” kayaları üzerinde yapılan evvelki çalışmalar, bunların neredeyse tıpkı periyotta meydana geldiğini, “ilkel ve ikincil” Ay kabuğu oluşumunun devam eden bir süreç olabileceğine işaret ediyordu lakin bunu sağlayan sistem şimdi çözülememişti.

Araştırma, “Communications Earth & Environment” mecmuasında yayımlandı.

Muhabir: Yavuz Aydın