Rifat Sait
24.Dönem İzmir Milletvekili
Balkan stratejik Araştırmalar Merkezi (BASAM) Başkanı
Dost ve kardeş ülke Kosova, 9.Bağımsızlık yıldönümünü kutluyor. 17 Şubat 2008 tarihinde Kosova Meclisi‘nde okunan bağımsızlık bildirgesinin ardından Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova Cumhuriyeti‘ni ilk tanıyan ülkelerden biri Türkiye oldu. Hatta daha net ifadeyle yerel saat farkıyla Afganistan ve Kosta Rika’dan sonra üçüncü sırada biz tanıdık diyebiliriz. Ancak tanıma belgesini ilk veren ülke biz olduk. Şu ana kadar Kosova’yı 113 ülke tanıdı, 31 ülke tanımaya hazırlanıyor. Kosova’nın tanınmasında Türkiye ciddi bir lobi çalışması yapıyor. Kosova’nın tanınması için yapılan çalışmalarda kuşkusuz Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük payı var. Sayın Erdoğan, Kosova’yı ve Kosovalıları seviyor. Bir Kosova göçmeni ailenin çocuğu olarak bundan mutlu oluyorum.
Kosova’nın kısa bir Bağımsızlık tarihçesi
1974 Yugoslavya Anayasası, Kosova’yı özerk bir Sırp bölgesi olarak kabul etmişti. Bağımsızlık baskısı 1980’li yıllarda Yugoslavya’nın kurucusu ve Devlet Başkanı Josip Broz Tito‘nun ölümünden sonra artmıştır. Bu 10 yılın ikinci yarısında, Slobodan Miloseviç Sırp Komünist Partisi’nde ikinci adam olduğunda, Yugoslavya Federasyonunda Kosova’yı nefret politikasının bir parçası olarak kullanmıştır.
Miloşeviç, Sırp milliyetçiliğinin lideri olduktan sonra Sırbistan’ın Kosova’ya baskısı arttı. 1987 yılında Kosova‘ya gönderildiğinde, bu fırsatı iyi değerlendirdi. Televizyondan bir gecede ününü yapacağı, doğaçlama sözünü söyledi: “Hiç kimse tekrar sizi yenmeye cesaret edemeyecek.” İki yıl sonra, Yugoslavya başkanı olduğunda, Kosova’nın özerkliğini iyice ortadan kaldırdı. Sırp milliyetçiliği artık yürüyüşe geçmişti.
1991 yılında yerel etnik Arnavut liderler Kosova’da tek taraflı bağımsızlık ilan etmelerine rağmen, 1990’lı yıllarda bağımsızlığı güvence altına almayı ve otonomiyi geri getirmeyi amaçlayan bu pasif direniş harekâtı başarısız oldu.
1990’lı yılların ortasında, Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK), Sırp saldırılarına karşı koymaya başladı. 1998 yılının yazında, Arnavutlar Sırp yönetimine karşı kitle protestolarına başladılar. Sırbistan Polis ve ordu kuvvetleri Arnavutlara karşı saldırılarını artırdı.
Kosova’nın kahramanı Adem Yaşari
İşte tam bu zamanlarda Kosova Kurtuluş Ordusu‘nun (UÇK) kurucularından biri olan Âdem Yaşari’nin kahramanlık dolu hikayesine şahit oluyoruz. Âdem Yaşari ve sülalesinin çoğunun bulunduğu Kosova’nın Prekaz şehrindeki evi Sırpların ağır silahları ve toplarıyla ateş altına alınmış, saldırı 36 saat sürmüştür. 6 Mart 1998 tarihinde Âdem Yaşari ve ailesinin 52 üyesi bu evde şehit edildi. Bu ev şimdi müzedir. Sırpların saldırıları öyle orantısız ve dehşetli oldu ki, Adem Yaşari’nin ailesinin fertlerinden bazıları tanınamayacak şekilde yandılar. Kosova’da Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla açılan uluslararası havaalanına adı verilen, Kosova Savaşı’nın milli kahramanı Adem Yaşari, bu ülkenin tarihinde yer etmiş önemli bir isimdir. Rahmetle anıyoruz.
15 Ocak 1999 tarihinde Kosova‘nın Reçak köyünde 45 Kosovalı Arnavut’un ki içlerinde bizim de yakın bir akrabamız vardı, Sırplarca şehit edilmesi Kosova’da bardağı taşıran son damla oldu. Reçak katliamından hemen sonra yani Mart 1999 tarihinde harekete geçen NATO, Kosova ve Sırbistan’da bulunan Sırp hedeflerine hava operasyonları başlattı. İtalya’dan kalkan ABD ve Türk silahlı kuvvetlerine ait NATO jetleri Sırp hedeflerini imha ettiler. Ardından Sırbistan teslim olmayı kabul etti.
Türkiye’nin Kosova’daki diplomatik süreci
Savaşın durmasıyla Türkiye’nin diplomatik çalışmaları başladı. 1999’da başkent Priştine’de T.C. Eşgüdüm Büromuzu faaliyete başlattık. Burası Bağımsızlık ilanından sonra Büyükelçilik düzeyine yükseltilmiştir. Kosova Türk Toplumu’nun yoğun olarak yaşadığı Prizren’de muvazzaf Başkonsolosluğumuz da 1 Eylül 2015 tarihi itibariyle faaliyete geçmiş olup, Türkiye bu suretle Kosova’da Başkonsolosluk açan ilk ülke olmuştur.
Kosova’daki Türkler
Kosova Türk toplumu, hâlihazırda Meclis’te 1 Bakan ve 2 milletvekiliyle temsil edilmektedir. Kosova Türk Demokratik Partisi (KDTP) Genel Başkanı Sayın Mahir Yağcılar Kamu Yönetimi Bakanı olarak görev yapmaktadır. Soydaş milletvekilleri ise Sayın Müferra Şinik ve Sayın Fikrim Damka da Kosova Türk toplumunun Meclis’teki temsilcileridir. Sayın Damka, Kosova Meclis Başkan vekilliği görevini de yürütmektedir. Kosova’da ayrıca iki soydaş Bakan yardımcısı görev yapmaktadır. Diğer yandan Kosova’nın tek Türk köyü olan Mamuşa’nın belediye başkanı soydaş Arif Bütüç’tür. Kosova’da her ne kadar 25 Bin kadar Türk yaşıyor olsa da 300 Bin kadar Türkçe konuşan insan vardır. Türkçe, Türklerin en çok yaşadığı Kosova’nın ikinci büyük şehri Prizren’de resmi dildir.
Kosova’nın şehitleri
Kosova Çanakkale savaşında 100’ün üzerinde şehit vermiştir. Ama en önemli şehit kuşkusuz 1389 Kosova meydan savaşında şehit olan Sultan Murat Hüdavendigar’dır. Kosova’ya giderseniz Sultan Murad’ın türbesini mutlaka ziyaret ediniz. Ayrıca NATO’nun Kosova’daki Güvenlik Gücü KFOR bünyesindeki Türk Temsil Heyeti’nde görev yaparken 22 Eylül 1999 yılında Dragaş yakınlarında mayın taraması çalışmaları sırasında hayatını kaybeden Türk Askeri Hüseyin Kutlu’yu da rahmetle anıyoruz.
Kosova’nın ünlü Türk büyükleri
Kosova deyince İstiklal marşımızın yazarı merhum Mehmet Akif ‘i rahmetle anıyoruz. Akif‘in babası, kendisinin bir şiirinde “Nerde olsa çıkıyor karşıma bir kanlı ova Sen misin yoksa hayalin mi vefasız Kosova” diye yâd ettiği Kosova’nın ipek şehrindendir. Yine ilk Türkçe sözlük olan Kamus-ı Türkî, yazarı Şemsettin Sami’yi de rahmetle anıyoruz. Şemsettin Sami Türk edebiyatı tarihinde “ilk yerli roman” olma özelliğine sahip olan “Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat adlı eserin de sahibidir. Diğer ismiyle Sami Fraşeri –olarak bilinen Şemsettin Sami, Galatasaray kulübünün kurucusu Ali Sami Yen’in babası olan Kosovalı bir vatandaşlarımızdır.
Türkiye-Kosova dış Ticareti
Türkiye ile Kosova arasındaki dış ticaret hacmi 300 milyon dolar gibi çok düşük bir düzeydedir. Oysa bu rakam daha yukarılara çekilebilir. Türkiye’den Kosova’ya bir mal gidecek olsa Gümrük, gelir ve katma değer vergilerinin toplamı %38’leri bulur. Ancak enteresandır ki Sırbistan’dan Kosova’ya bir mal gelecek olsa bu vergiler sıfırlanıyor. Bir çok Türk ürünü bu yüzden önce Sırbistan’a sokuluyor ve Sırp menşeisi alındıktan sonra Kosova’ya sokuluyor. Diğer taraftan Kosova ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA), 27 Eylül 2013’te Ankara’da imzalanmıştır. Söz konusu anlaşma, Kosova’nın imzaladığı ilk STA olmuştur. Anlaşmanın ülkemizdeki onay süreci tamamlanmış olup, yürürlüğe girmesi için Kosova tarafının onay sürecini tamamlaması beklenmektedir. Bu onayı üç yıldır beklediğimizi hatırlatmak istiyorum. Neden bekleniyor o da ayrı bir konu?
Yaklaşık 500 Türk şirketi Kosova’da faaliyet göstermekte olup, bu ülkedeki toplam Türk yatırımları 340 milyon Avro değerindedir. Türkiye 2012 ve 2013 yıllarında Kosova’ya en fazla doğrudan yatırım yapan ülke olmasına rağmen, 2007-2013 yılları arasında toplamda Almanya ve İngiltere’den sonra üçüncü sıradadır.
Kosova’daki FETO yapılanması
Kosova’da maalesef faaliyette olan terörist FETO okulları var. Bunlara yönelik bugüne kadar hiçbir şey yapılmamıştı. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın davetine icabetle Kosova Cumhurbaşkanı Sayın Haşim Taçi, 28-30 Aralık 2016 tarihlerinde ülkemize resmi bir ziyaret gerçekleştirmişti. Akşam Külliyede Kosova Cumhurbaşkanı onuruna verilen yemeğe bizler de davetliydik. Bu toplantıda Sayın Taçi Kosova’daki Feto yapılanması ile ilgili gerekenin yapılacağı sözünü verdi. Biliyorsunuz Kosova’da hala Fetonun 5 okulu faaliyetini sürdürüyor. Bunların da bir an önce kapatılmasını ve bu teröristlerin Kosova’dan kovulmasını sabırsızlıkla bekliyoruz.
Futbol
A Milli Futbol Takımımız 2018 FIFA Dünya Kupası Avrupa Elemeleri I Grubu’nda Kosova ile aynı grupta. 11 Haziran 2017 Pazar günü TSİ 21.45, yerel saatle 20.45’te, Arnavutluk’un İşkodra şehrindeki Loro Boriçi Stadyumu’nda Kosova ile ikinci maçımızı oynayacağız. İlk maçı Antalya’da oynamış ve 2-0 kazanmıştık. Arnavutluk’ta 11 Haziran’da oynanacak ikinci maça hep birlikte girmeyi öneriyorum.
Kosova’nın Bağımsızlık yıldönümü vesilesiyle tüm Kosovalı kardeşlerimi kutluyorum. Türkiye ve Kosova iki dost ve kardeş ülkedir. İnşallah ebediyete kadar dost kalacaklardır.
.