DUYGU ERDOĞAN – Pamuk üreticisinin tarladaki mesaisi başladı. Çeşitli bölgelerde geçen hafta başlayan pamuk ekim süreci mayıs ortasına kadar devam edecek. Türkiye’nin stratejik ürünlerinden biri olan pamukta ekim mesaisinden sağlanan ilk öngörüler, Türkiye’nin ikinci büyük üretici şehri olan Aydın’da yüzde 50’ye yakın azalma olduğunu gösteriyor. Buna göre, bölgede yaşanan meteorolojik kuraklık ve barajlardaki düşük su oranı nedeniyle çiftçi pamuk üretimini tercih edemedi. Yerine ayçiçeği, buğday ve hatta susam ekildi.

Türkiye, 40’tan fazla sanayi kolunu harekete geçirdiği bilinen pamukta yeterlilik oranını ilk hedef olarak yüzde 70’e çıkarmaya çalışıyor. Bu kapsamda lif pamuk üretiminin yıllık 1 milyon tona çıkarılması için uğraşlar var. Ancak son iki üretim sezonu pamuk üretimi açısından ciddi kayıplar getirdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2018’de 2 milyon 600 bin tona yaklaşan kütlü (çiğit çekirdeklerinden ayrılmamış) pamuk üretimi, 2019’da 2.2 milyon tona, 2020’de ise 1 milyon 774 bin tona düştü. Bu kütlü pamuklardan yıllara göre 2018’de 976 bin ton, 2019’da 814 bin ton, 2020’de ise 656 bin ton lif pamuk sağlandı. Türkiye’nin ihtiyacı ise yıllık 1 milyon 600 bin ton lif pamuğu aştı. Buna göre 2020/2021 sezonunda ihracat değil ama ithalat 1 milyon tonu aştı.

30 milyar dolara yakın

Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, Aydın Ovası’nı besleyen barajlardaki su azlığı ve bu yıl yaşanan meteorolojik kuraklık nedeniyle üreticinin pamuk ekemediğini söyledi. Konuyla ilgili valilik tarafından yayınlanan kararı da hatırlatan Çondur, “Sadece iki defa su verilebileceği ifade edildi. Ekim döneminden önce açıklanması üretici için iyi oldu. Ona göre herkes planlamasını yaptı. Pamuk ekili alanların geçen yıla göre yarı yarıya azalabileceğini düşünüyoruz” dedi.

Türkiye’nin tekstil, hazır giyim, konfeksiyon, iplik, örme gibi alanlarda dünyanın sayılı ülkelerinden biri olduğuna dikkat çeken Çondur, tekstil sanayinin yıllık toplam ihtiyacının 1 milyon 600 bin ton lif pamuk olduğunu kaydetti. Çondur, “Geçen yıl 650 bin tonda kaldık ve 1 milyon ton ithal edildi. Bu kadar güçlü olduğumuz sektörlerde üretimin düşmesi elimizdeki kozu da alıyor. Mutlaka üretimin desteklenmesi gerekiyor. Tüm bu alanlarda Türkiye ekonomisi için 30 milyar dolarlık direkt ve dolaylı katkı var. Ayrıca ne kadar az üretirsek uluslararası piyasalardan o kadar daha fazla ödeyerek ithal etmek zorunda kalırız. Önemli olan tüm ihtiyaca yönelik üretim değil, ihtiyacın yüzde 70’ini karşılamak çok değerli” diye konuştu.

En çok ABD’den alıyoruz

2020/2021 sezonu dünya lif pamuk ticaretinin 9.5 milyon ton seviyesinde olacağı, dünya ithalatında en büyük payı Çin’in (%23) alacağı tahmin ediliyor. İthalatta bu ülkeyi sırasıyla Bangladeş, Vietnam ve Pakistan izliyor. Dünya ihracatında ilk sırayı 3.3 milyon ton (% 35) ile ABD’nin alacağı, bu ülkeyi sırasıyla Brezilya, Hindistan ve Avustralya’nın izleyeceği tahmin ediliyor. Türkiye, lif pamuk ithalatının büyük kısmını ABD’den yapıyor. Ardından ise Brezilya ve Yunanistan geliyor.

‘GİRDİ MALİYETİNE ENDEKSLENMELİ’

Bir önceki sezon 80 kuruş olan pamuk prim desteği, geçen sezon 1 lira 10 kuruşa yükseltilmişti. Aydın Efeler Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kendirlioğlu, buna rağmen çiftçinin artan girdi maliyetleriyle karşı karşıya kaldığını belirtirken, primin bu maliyet artışlarına endekslenebileceğini söyledi. Kendirlioğlu, bölgedeki genel duruma ilişkin şu bilgileri verdi:

“Bu yıl aslında fiyattan ve kazançtan daha önemli olarak iklim sorunu var. Kuraklık ve barajlardaki su yetersizliğinden dolayı geçen yıla göre pamuk ekiminde ciddi bir azalma bekliyoruz. Çiftçilerimiz bu yılın yağışsız geçeceği endişesiyle genellikle buğday ekimi yaptı. Amacımız pamukta ithalat oranını düşürmekti ancak mevcutta kurulu sanayiye sağlayacak kadar yok. İthalat oranı yükseliyor. Çiftçinin 4 ana gider kalemi olan; akaryakıt, tohum, gübre ve zirai ilaç var. Akaryakıt fiyatı bir yılda çok artmadı. Özellikle gübrede fiyat artışları yüzde 60’ı geçti. Tohum fiyatı iki katına çıktı. İlaçlarda yüzde 70’i aşan artışlar var.”

SON 25 YILIN EN DÜŞÜK LİF PAMUK REKOLTESİ

Ulusal Pamuk Konseyi’nin (UPK) ‘Pamuk Sektör Raporu 2020’de özellikle son iki sezondur pamuk üretimindeki kritik düşüşe dikkat çekiliyor. Buna göre, 2018/19 sezonunda 2 milyon 570 bin tona kadar yükselen kütlü pamuk rekoltesinin 2019/20 sezonunda yüzde 14 azalarak 2 milyon 200 bin tona, 2020/21 sezonunda ise UPK’ya göre yüzde 27 azalarak 1 milyon 607 bin tona düştüğü ifade edildi. Lif pamuk rekoltesinin ise konseye göre 627 bin ton tahmin edildiği kaydedildi. Buna göre 2020/21 sezonunda son 25 yılın en düşük lif pamuk rekoltesinin elde edildiği anlaşıldı.

Ekim alanlarının ise 2020 yılında yüzde 40 gibi ‘dramatik’ bir oranda azalarak, son 30 yılın en düşük değeri olan 353 bin hektara düştüğü ifade edildi. Konseyin raporunda 46 maddede çözüm önerileri de sunuldu. Bu çözüm önerileri, Türkiye pamuk üretiminin başlıca sorunlarını belirten, yüksek üretim maliyeti, verim ve kalite kayıpları, desteklerin etkinleştirilmesi ve pazarlama, sürdürülebilirlik ve farkındalığın geliştirilmesi ana başlıkları altında toplandı.

‘İKLİMİ GÖZARDI EDERSEK BAŞARILI OLAMAYIZ’

Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, Türkiye’nin öncelikli hedefinin yaklaşık 1 milyon 700 bin ton lif pamuk ihtiyacının 1 milyon tonunu kendi üretimiyle karşılamak olduğunu vurgularken, ancak geçen yıl itibarıyla bunun sadece 600 bin tonunun içeride üretildiğini söyledi.

Yıldırım, “1 milyon ton üretim yerine ithalat yapılmış oldu. Uzun dönemli bir politika geliştirilmeli. Tohum gibi hem yetersiz kalan, hem de fiyatı artan girdiler konusunda destekleme sağlanmalı. Ayrıca artık iklim krizi önemli bir sorun. Hangi üründe olursa olsun iklimi gözardı edersek başarılı olma şansımız kalmaz. Su konusundaki çalışmaları doğru ve planlı şekilde hayata geçirmeliyiz. Yoksa mevcutta Aydın’da yaşanan su sorunu nedeniyle başka ürünlere, suya daha az ihtiyacı olan ürünlere kayışlar olur. Ayrıca mevcut desteklerin, primlerin çiftçiler ürününü ekmeden açıklanması ve zamanında da ödenmesi gerekiyor” diye konuştu.

YARIN: Şanlıurfa ve Çukurova’daki son gelişmeler, pamuk ekiminden beklentiler…