BH azınlıkları anayasa davasında kazandılar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Aralık ayı sonlarında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Finci ve Seydiç’in BH’ye açtıkları davalarda ülkedeki etnik azınlıklara verilen hakları genişletecek bir karar verdi.

Saraybosna’nın Butmir banliyösündeki bir Roman yerleşiminin kenarında oynayan çocuklar görülüyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Büyük Kurulu, Jacob Finci ve Dervo Seydiç’in Bosna-Hersek’e (BH) açtıkları davalarda geçtiğimiz ay uzun zamandır beklenen bir karara vardı.

Finci tanınmış bir BH’li siyasi, popüler bir kişi ve ülkedeki Yahudi cemaatinin lideri. Bir Yahudi yardım derneği olan La Benevolencija’nın müdürü ve devlet Sivil Hizmet Dairesi başkanı. Seydiç ise BH’deki Roman Konseyi’nde bir hak savunucu.

Bağlayıcı nitelikteki kararda, Bosna-Hersek Anayasası ülkedeki üç kurucu halk olan Hırvat, Sırp veya Boşnaklardan birinden olmayanlara karşı ayrımcı ilan edildi. Kararda ayrıca, anayasanın Avrupa İnsan Hakları Anlaşması’nın temel ilkeleriyle uyumlu hale getirilmesi yönünde çağrıda da bulunuldu.

Finci ve Seydiç, anayasanın -ve 2001 Seçim Yasasının- belli vatandaşları salt etnik kökenlerinden ötürü seçilmiş yüksek mevkilere aday olmaktan men ettiğini savundular.

Belli ırktan insanların yasal olarak ulaşamayacağı mevkiler olarak Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilleri meclisinin Halk Meclisi telaffuz edildi. Şikayet 2006 yılında sunulmuştu.

BH, Sırbistan ve Hırvatistan tarafından imzalanan 1995 Dayton Barış Anlaşması’nda şekillendirilen Bosna-Hersek Anayasası o dönemde varılabilecek en iyi uzlaşma kabul ediliyordu.

Anayasada BH’nin esas halklarının Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar olduğu belirtilerek, böylece “diğerlerinin” hükümette üst düzey mevkilere gelmesinin önü kapatılıyordu. “Diğerleri” terimiyse, sayıları 70 bini bulduğuna inanılan ve ülkedeki en büyük azınlık olan Romanlar da dahil olmak üzere çok sayıda etnik azınlığı kapsıyor. Yahudi nüfusunun 1000’den biraz fazla olduğu söyleniyor.

BH’de yaklaşık 15 diğer etnik azınlık bulunuyor: Arnavutlar, Karadağlılar, Çekler, İtalyanlar, Macarlar, Makedonlar, Almanlar, Lehler, Romenlar, Ruslar, Rusinler, Slovaklar, Slovenler, Türkler ve Ukraynalılar. “Diğerleri” kategorisinde ayrıca, kendilerini herhangi bir grupla tanımlamamayı tercih edip “Bosnalı” adını verenler de yer alıyor.

Karar verdiği tepkide Finci, BH’deki siyasi liderlerin anayasanın Avrupa İnsan Hakları Anlaşmasına uygun hale gelebilmesi için üzerinde değişiklik yapılması gerektiğini kabul ettiklerini söyledi. Finci, AİHM’nin kararının “izlemeleri gereken yöne dair bir talimat” görevi gördüğünü kaydetti.

Finci ayrıca, hiçbir ülkenin bugüne kadar AİHM’nin bir kararına itiraz etmediğini, zira bunun onları hukukun olmadığı veya gözardı edildiği ülkelerle aynı kefeye koyacağını da kaydetti.

BH’deki Tehdit Altındaki İnsanlar Derneği başkanı Fadila Memiseviç, kararı “Dayton Anlaşması’nda kurulmuş ayırıcı sistemin kaldırılması yönünde atılmış ilk başarılı adım” olarak nitelendirdi.