Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt, Bosna Hersek’in iki entitesinden biri olan Bosna Hersek Federasyonu (FBİH) hükümetini kurmak için “Bonn yetkilerini” kullandığını açıkladı.
Başkent Saraybosna’daki Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) dışındaki gazetecilere verdiği demeçte Schmidt, FBİH hükümetinin kurulması çağrısının üzerinden neredeyse üç hafta geçtiğini belirterek, “O zamandan beri çok şey oldu. Bu süreçte bana yeni hükümet çalışanlarına yönelik olan teklifin bir kopyası verildi, ancak bu teklif FBİH başkan yardımcılarının hiçbirinden destek almadı.“ açıklamasını yaptı.
O zamandan beri kendisine başka hiçbir teklif gönderilmediğini vurgulayan Schmidt, “Çok fazla tartışma oldu, ancak gerçek bir ilerleme kaydedilmedi. Siyasi bir çıkmaz gördüğümüzü söylemeliyim. Seçmenlerin ekim ayında yaplan seçimlerde gösterdikleri göz ardı edilmemesi gerekiyor.” şeklinde konuştu.
Christian Schmidt şunları söyledi: “Muhalefette kim olursa olsun, hükümette kim olursa olsun, devlet lehine hareket eden demokrasinin özünü kesinlikle bunlar oluşturur. Bu nedenle FBİH hükümetinin atanmasının önündeki engeli kaldıran bir kararı kabul ettim. Bu adımları attım çünkü anayasa bize bu konuda bir çözüm sunmuyor. Gelecekte benzer çıkmazların ortaya çıkmaması için tüm tarafları müzakere etmeye ve uzun vadeli bir çözüm bulmaya çağırıyorum.” dedi.
Ülkeyle ilgili kararlar alırken Bosna Hersek ve vatandaşlarının çıkarlarına saygı duyduğunu belirten Schmidt, hiçbir ırksal veya siyasi partinin kendisi için veya aleyhinde hareket etmediğini söyledi.
Yarın yeni hükümetin kurulması bekleniyor
Schmidt’in açıklamasının ardından OHR resmi internet sitesinde yayımlanan karara göre, entite hükümetinin kurulmasına engel olan FBİH Başkan yardımcılarının imzasına gerek kalmazken, “Teklif edilen hükümete onay veren bir başkan yardımcısının imzası anayasaya uygundur.” ifadelerine yer verildi.
Kararda ayrıca Bosna Hersek Temsilciler Meclisi’nin en geç 28 Nisan’da olağanüstü toplantı için toplanacağı ve oturumda yalnızca hükümetin oluşumunun görüşüleceğine dikkat çekildi.
Schmidt’in aldığı kararın OHR sayfasında yayınlandığı andan itibaren yürürlüğe girmesine rağmen, yayınlanan karar doğrultusunda yarın FBİH hükümetinin kurulması bekleniyor.
Hükümetin kurulmasını veto eden FBİH Başkan Yardımcısı Refik Lendo, açıklanan karar hakkında şunları söyledi: “Schmidt’in benim tarafımdan imzalanmayan tek seferlik kararı saygısızlıktır. İnsanların bunu kabul edeceğini sanmıyorum. Bakalım neler olacak.“
Yüksek Temsilcinin “Federasyon Hükümetinin kurulması” çağrısı
7 Nisan’da Schmidt, 2 Ekim 2022’de yapılan genel seçimlerden bu yana geçen zamana rağmen FBİH hükümeti kurmanın imkansızlığı hakkında açıklamalarda bulundu.
FBİH hükümetinin kurulması için son tarihin dolduğuna dikkat çeken Schmidt, “Sayısız müzakereden sonra tüm siyasetçilere işlerini yapmalarını hatırlatmak istiyorum. Burada siyasi partilerin iktidar mücadelesini görüyoruz, vatandaş mücadelesini değil. Siyasi partiler arasındaki bu mücadele toplumdan uzaklaştırılmalıdır.” açıklamasını yapmıştı.
Schmidt, seçmenin iradesinin “siyasi bir gerçeklik” haline gelmesi gerektiğini belirterek, aksi takdirde demokrasinin söz konusu olmadığını belirtmişti.
Tüm hükümet ve muhalif siyasetçileri “yapıcı çalışmaya” çağıran Schmidt, bir anlaşmaya varılmazsa önlemler alacağını, çağrısının son olduğunu ve daha fazlasını çağrı yapmayacağını söylemişti.
Bosna Hersek’teki genel seçimler
Bosna Hersek’te genel seçimler 2 Ekim 2022’de yapılmış, Devlet Başkanı Konseyinde Boşnak üyesi Denis Becirovic, Hırvat üyesi Zeljko Komsic ve Sırp üyesi Zeljka Cvijanovic olmuştu.
Devlet Başkanlık Konseyi, 22 Aralık 2022’deki toplantısında Hırvat Demokratik Birliği’nden (HDZ) Borjana Kristo’ya devlet düzeyinde bir hükümet kurma talimatı vermişti.
Milorad Dodik, ülkenin iki entitesinden Sırp Cumhuriyeti (RS) Cumhurbaşkanı seçildi ve RS hükümeti 21 Aralık’ta kurulmuştu. 28 Şubat’ta Lidija Bradara FBİH başkanlığına atanmıştı.
Bradara’nın 30 Mart tarihli açıklamasında, Sosyal Demokrat Parti (SDP) Genel Başkanı Nermin Niksic’e federasyon hükümeti kurma talimatı verdiğini söylemişti.
Siyasi partiler arasında kabinede kimin yer alacağı konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle FBİH hükümeti kurulamıyor.
Bosna Hersek’te OHR ve Yüksek Temsilci
Bosna Hersek’teki savaşı 1992-1995’te sona erdiren Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapıya ek olarak, yine Dayton tarafından tanınan haklara göre OHR, gerekirse yasa çıkarma hakkına sahip.
OHR, Bosna Hersek’teki barış anlaşmasının uluslararası toplum adına uygulanmasını izliyor. Yüksek Temsilcilik, ülkede faaliyet gösteren uluslararası ajansların faaliyetlerini de koordine çalışmaları yürütüyor.
Bosna Hersek’teki gelişmeler ve sorunlar hakkında her yıl Birleşmiş Milletler’e (BM) rapor veren Yüksek Temsilcinin “Bonn güçleri” olarak bilinen geniş yetkileri var. Yüksek Temsilci, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleri de dahil olmak üzere ülkede barışın tesis edilmesini engelleyen kişileri görevden alabilir ve gerekirse yasalar çıkarabiliyor.
