Bosna Hersek’te Protesto Gösterileri Düzenlendi
Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da, Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in ülkeyle ilgili karar almasına karşı protesto gösterileri düzenlendi.
Saraybosna’daki Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) önünde düzenlenen “Demokrasiye uygulanan ambargoyu durdur” sloganı altındaki protesto mitingi ReStart ve Krug99 isimli dernekler tarafından gerçekleştirildi.
Organizatörler, Bosna Hersek’teki iki entiteden biri olan, Sırp Cumhuriyeti (RS) Cumhurbaşkanı Milorad Dodik’in son günlerdeki ayrılıkçı açıklamaları ve Schmidt’in ülkeyle ilgili kararlarından duydukları memnuniyetsizliği ifade etmek için bir araya geldiklerini açıkladı.
OHR’nin önünde toplanan göstericiler “Schmidt, git OHR kal”, “Demokrasiye uygulanan ambargoya karşı vatandaşlar”, “Devlet malını vermiyoruz”, “Bosna Hersek’in egemen bir devlet olduğunu aklınızdan çıkarmayın” yazılarıyla ve Bosna Hersek bayraklarıyla toplandı.
Schmidt ve ABD’nin Saraybosna Büyükelçisi Michael Murphy’nin üzeri karalanmış fotoğraflarının açılması dikkati çekti.
“Bosna Hersekliler cesaretleri ve kararlılıklarıyla tüm dünyada tanınırlar”
ReStart’tan Suad DJozic, “Bosna Hersek, tüm Avrupa Birliği (AB) üye ülkeleri gibi, normal ve işlevsel bir devlet olmalıdır. Bu tür normal ülkelerde vatandaşlar eşit haklara sahip olabilir. Tek istediğimiz, hepimizin normal bir devlete sahip olması ve yasalar önünde eşit olması.” açıklamasını yaptı. Bosna Hersek’te
Göstericilerden Slobodanka Krstanovic, Schmidt’in ülkeyle ilgili aldığı kararları eleştirirken, bir diğer gösterici Almedina Muftic, Bosna Hersek’in “faşist siyasete izin vermeyeceğini” belirtti.”
Katılımcılardan Benjamin Cuvic de, gösteriye katılanların Bosna Hersek’in hakkını savunmak için bir araya geldiklerine dikkat çekerek, “Bosna Hersek için verdiğiniz ısrarlı mücadele için burada bulunan herkese teşekkür ediyorum. Bosna Hersek halkı cesaretleri ve kararlılıkları ile tüm dünyada tanınmaktadır. Bunu da burada tüm dünyaya tekrardan kanıtlayacağız.” ifadelerini kullandı.
Dodik’e Tepki Gösterildi
Bosna Hersek’in iki entitesinden biri olan RS Başkanı Dodik, katıldığı bir törende Sırpların kurtuluşu için mücadeleye devam edeceğini belirterek, “Bu bir tehdit değil, sadece RS halkının içinde olma arzusu onların yeri. RS ve Sırbistan’ın bir gün ortak bir devlet olmasını istiyoruz.” şeklinde konuşmuştu.
Sırpların ulusal kimliğinin tanınmadığını iddia eden Dodik, “Biz Bosnalı Sırp değiliz. Nerede yaşarsak yaşayalım, biz Sırp halkıyız.” açıklamasını yapmıştı. Bosna Hersek’te
Dodik ayrıca RS makamlarına ait bir eylem planı ve Bosna Hersek’teki kurumlarda çalışan Sırpların “taşınmazlar” konusunda gösterecekleri tavrı içeren bir bildiri imzaladıklarını da açıklamıştı.
Kurumlarda “gayrimenkulün” RS’ye ait olduğu senaryoya bağlı kalacaklarını belirten Dodik, söz konusu açıklamanın 21 maddeden oluştuğunu ve Dayton Barış Anlaşmasına aykırı olmadığını iddia etmişti.
RS Ulusal Meclisi’nin (NSRS) 26 Nisan’da bir toplantı daha yapacağını söyleyen Dodik, bu toplantıda Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi Sırp yargıcını istifaya çağıracaklarını söylemişti.
Schmidt seçim gecesi “yasayı dayattı”
Bu arada Schmidt, 2 Ekim 2022’de yapılan ülke genel seçimleri akşamı sandıkların kapanmasının ardından ülkede anlaşmazlıklara ve siyasi krize yol açan yazılı bir açıklama yaparak yetkileri dahilinde “işlevsellik” adı verilen ve “dayatma” olarak tanımlanan bir seçim yasasını kabul etmişti.
“İşlevsellik paketi” olarak adlandırılan kararlar uyarınca, Bosna Hersek Federasyonu Halklar Meclisi’ndeki (FBIH) kurucu halklarından (Boşnaklar, Hırvatlar, Sırplar) delege sayısı 17’den 23’e çıkarılmış ve bu da Hırvat Demokratik Birliği (HDZ) temsil hakkının güçlendirilmesinin yolunu açtı . Bu karar, Hırvatların birçok konuda oy kullanma hakkına sahip olabileceği belirtilmişti.
Seçimlerden sonra taraflar arası anlaşmazlıklar nedeniyle FBIH hükümeti kurulamazken, Yüksek Temsilci Schmidt 6 Nisan’da sona eren hükümet kurma sürecine yeniden müdahale etmesi için çağrılmıştı.
Bosna Hersek’te OHR ve Yüksek Temsilci
Bosna Hersek’teki savaşı 1992-1995’te sona erdiren Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapıya ek olarak, ülkede oluşturulan OHR, Dayton ile de ortaklaşa, gerekirse yasaları kabul etme hakkını elinde bulunduruyor.
OHR, Bosna Hersek’teki barış anlaşmasının uluslararası toplum adına uygulanmasını izliyor.. Yüksek Temsilcili ise ülkede faaliyet gösteren uluslararası ajansların faaliyetlerini de koordine etmekle görevli.
Bosna Hersek’teki gelişmeler ve sorunlar hakkında her yıl Birleşmiş Milletler’e (BM) rapor veren Yüksek Temsilcinin “Bonn güçleri” olarak bilinen geniş yetkileri var. Yüksek Temsilci, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleri de dahil olmak üzere ülkede barışın tesis edilmesini engelleyen kişileri görevden alabilir ve gerekirse yasaları kabul etme yetkisine sahip.
