Dioksin

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Son günlerde Almanya’nın Aşağı Saksonya, Kuzey Ren Vestfalya, Thüringen, Saksonya ve Brandenburg eyaletlerindeki çiftliklerde kullanılan yemlerin içinde zehirli dioksin maddesi bulunduğuna dair haberleri televizyonlarınızda izliyorsunuz. Tarımsal alanda oldukça önemli olan konuda pek çok okurumuz dioksinin ne olduğu konusunda sorular yöneltti. Bilgim yettiğince sizlere bu konuyu anlatmaya çalışacağım.

NASIL MARUZ KALINIR?

Dioksin ve Furanlar klor içeren endüstriyel, tıbbi veya evsel atıkların yanması sonucu oluşurlar. Dioksinler ayrıca eksoz emisyonları, yangınlar, fabrika emisyonları, metal tasfiyesi ve rafinasyonu sonucunda da oluşurlar ve bina izolasyonu malzemelerinde de bulunurlar. Bu tür yarı-yanma süreçleri hava kirliliğine, toprakta ve bitkilerde parça birikimine ve bunların sonucunda yağmurla birlikte sularda bulaşmaya neden olur. Kâğıt endüstrisinde ağaç hamurunun beyazlatılmasında kullanılan klor, atıklar yoluyla su kaynaklarında kirliliğe neden olur. Dioksinlerin tersine, PCB’ler, yanma sonucunda oluşmazlar. Bunlar, tarihsel olarak endüstriyel uygulamalarda (ısı değişimi sistemleri, elektrik izolasyonu maddeleri gibi) yaygın kullanılan kimyasallar, boya, polimer ve tutkallarda kullanılan dengeleyiciler ve madeni yağlarda bulunan kimyasallardır. Bu maddelerin atıkları veya yakılmaları toprak ve sularda kirliliğe yol açmıştır. PCB kullanımının gelişmiş ülkelerde 25 yıl önce yasaklanmalarına rağmen dayanıklı yapıları nedeniyle ortaya çıkardıkları çevresel kirlilik devam etmektedir. Çevresel kirlilik kaçınılmaz olarak gıda ve yem zincirinde de bulaşmaya yol açmaktadır. Bundan dolayı, sığırların hastalık bulaşmış topraklarda otlatılması veya hastalık bulaşmış yemlerle beslenmeleri et ve sütlerde de hastalığın bulaşmasına yol açmaktadır. Bulaşmanın olduğu çiftliklerde yetiştirilen tavuklardan elde edilen et ve yumurtalarda, kirli sularda yetişen balıklarda da bulaşmaya rastlanmaktadır. Dioksinler yağlı dokularda biyo-birikime yol açtıklarından hayvanlardaki düzey hayvanın ömrü boyunca artmaktadır. İnsanların Dioksine maruz kalmaları çoğunlukla hayvansal gıdaların tüketilmesi yoluyla olur.

AB’DEKİ PROBLEM

AB’de son dönemde tümü hastalık bulaşmış hayvan yemi kaynaklı çok sayıda Dioksin problemi yaşanmıştır. Belçika’da 1999 yılında, hatalı yönetimden dolayı, iki bakanın istifasıyla sonuçlanan büyük bir Dioksin problemi yaşanmıştır. Problem, tavuk çiftliklerinden gelen yüksek sayıda civciv ölümleri bildirimleriyle ortaya çıkmıştır. Araştırmalar sonucunda problemin kaynağı, yemlere katılan geri dönüştürülmüş yağlardaki Dioksin/PCB bulaşması olduğu anlaşılmıştır. Kullanılan yağlarda ayrıca geri dönüştürülmüş madeni yağa da rastlanmıştır. Problemler nedeniyle birçok çiftlik aylarca kapatılmış, ürünler piyasadan çekilmiş ve Belçika’nın hayvansal ürün ihracatı sekteye uğramıştır. Birçok Belçikalı, hayvansal ürünleri satın almak için komşu ülkelere gitmiştir. Krizin toplam maliyetinin 625 milyon Euro olduğu hesaplanmaktadır. 2004 yılında ise Dioksin ile kontamine patates menşeli hayvan yemi nedeniyle Hollanda’da toplam 162, Almanya’da 3 ve Belçika’da 8 sığır, domuz, koyun ve keçi çiftliği kapatılmıştır. Bunun sonucu olarak birçok ülke, AB menşeli hayvansal ürünlere ithalat yasağı koymuştur. Problemin kaynağının patates işleme tesisinde, patatesleri ayıklamakta kullanılan yüzdürücü suya katılan bir tür kil olduğu anlaşılmıştır. Yüzdürücü su havuzunun çalışma prensibi dibe batan patateslerin kaliteli yüzenlerin ise küflü olduğudur. Daha önce bu amaçla tuz kullanılırken bir Alman şirketi özel bir kil geliştirmiştir. Ancak, kötü kalite patatesler ile patates kabuklarının hayvan yeminde kullanıldığı, bu yüzden de kildeki dioksinin kontrol edilmesi gerektiği kimsenin aklına gelmemiştir. Bu problem Hollanda hayvancılığına milyonlarca Euro zarar vermiş ve ihracatı sekteye uğratmıştır. Son olarak 2008 yılında İrlanda’da büyük bir dioksin problemine rastlanmış ve İrlanda menşeli hayvansal ürünlerinin geri çağırılmasına neden olmuştur. Problem, İrlanda Cumhuriyeti’nde 37 sığır ve 9 domuz ile Kuzey İrlanda’da 8 sığır ve 1 süt çiftliğinde kullanılan hastalık bulaşmış yemlerin sonucunda ortaya çıkmış ve domuzlarda AB limitlerinin 80 ila 200 katı bulaşmaya rastlanmıştır. Araştırmalar sonucunda problemin kaynağı yemlerde kullanılan ve yasa dışı yollarla elde edilen hastalık bulaşan atık yağlar olduğu anlaşılmıştır. Üç kıtada 23 ülkeye yapılan ihracatlar bu nedenle durmuştur. Bunun sonucu olarak İrlanda Ulusal Referans Laboratuvarı DR CALUX sistemini kurarak düzenli olarak tarama analizlerine başlamıştır.