0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – Fransa’nın Büyük Okyanus’taki kolonisi Fransız Polinezyası’nın bağımsızlık yanlısı hükümet başkanı Moetai Brotherson, ülkenin bir öteki kolonisi olan Hint-Pasifik’teki Yeni Kaledonya’da yaklaşık 3 aydır yaşanan olayları değerlendirirken, Fransız hükümetinin bölgedeki kolonilerine karşı diplomatik yaklaşımını değiştirmesini istedi.

Radio Free Asia’nın haberine nazaran, Tonga’nın başşehri Nuku’alofa’da yapılan 53. Pasifik Adaları Forumu (PIF) Doruğu’nda konuşan Fransız Polinezyası’nın bağımsızlık yanlısı hükümet başkanı Brotherson, Yeni Kaledonya’daki duruma ait değerlendirmede bulundu.

Brotherson, Fransa’nın, Yeni Kaledonya, Fransız Polinezyası ve Wallis ve Futuna kolonilerinin olduğu Pasifik’teki “sömürgesizleşme süreciyle her vakit sorunu olduğunu” belirtti.

Yeni Kaledonya’da Ada’daki bağımsızlık yanlıları ile daha evvel yapılan muahedeye ters olarak yerli halkın seçimlerdeki tesirini azaltacak bir anayasal ıslahatı hayata geçirmeye çalışmasının huzursuzluk yaratacağı tarafında son devirlerde Fransa’yı uyardıklarını bildiren Brotherson, “Bizi dinlemediler.” dedi.

Brotherson, Fransa’nın, bu üzere bölgesel bahislerde “kendi diplomasisinden çok Pasifik’in sesine” kulak vermesi ve Pasifik’teki kolonilerine yönelik yaklaşımını değiştirmesi gerektiğini vurguladı.

Fransa’nın, 17 bin kilometre uzağındaki kolonisi Yeni Kaledonya’da bağımsızlık yanlıları ile 1998’de imzaladığı mutabakata ters olarak yerli halkın seçimlerdeki tesirini azaltacak bir ıslahatı hayata geçirme teşebbüsü reaksiyonla karşılanmıştı.

Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanakların aylarca süren barışçıl protestolarına karşın Fransız hükümeti anayasal ıslahatı hayata geçirmekte ısrarcı olmuş ve tasarının mayıs ayında Ulusal Mecliste onaylanması üzerine reaksiyonlar büyümüştü.

Fransız idaresi, 13 Mayıs’ta harekete geçen bağımsızlık yanlılarını bastırmak için Ada’ya 3 bine yakın güvenlik gücü sevk etmişti.

Fransız güçlerinin Ada’daki bağımsızlık yanlılarına yönelik operasyonları sürerken, 13 Mayıs’tan bu yana 11 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi yaralanmıştı.

BM Raportörleri, Ada’da son 3 ayda keyfi gözaltılar dahil 2 bin 235 Kanakın tutuklandığını, 500’den fazla da kaybolma olayı yaşandığını bildirdi.

Yerli halk anayasal ıslahata karşı

Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetin kelam konusu anayasal ıslahat teşebbüsünü 1998’de imzalanan Noumea Mutabakatı’na ters buluyor.

Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada’da yaşayan Fransızların lokal seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor.

Yeni Kaledonya, 1998’de Noumea Mutabakatı ile özerklik statüsü kazanmış ve muahedede yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998’den evvel Ada’da ikamet eden bireyler ve onların çocuklarıyla sonlandırılmıştı.

Tepkiler üzerine Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız Ulusal Meclisinden geçen lakin şimdi Senatoda oylanmayan anayasal ıslahatı askıya almış lakin geri çekmemişti.

Ada’daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal ıslahatın yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir ortada toplandığı Kongre’de kabul edilmesi gerekiyor.

Muhabir: Şeyma Yiğit