Duygu Erdoğan

Türkiye’nin Avrupa’ya bağlanan iki önemli sınır kapısındaki ihracat yoğunluğu, araç geçiş sayılarından somut olarak görülebiliyor. Artan talep, on gündür TIR geçişlerinde rekor getiriyor. Kapıkule’de günde 1300’ün üzerinde TIR geçişi olurken, Hamzabeyli’de ise bu sayı 600’ün üzerine çıktı. Türkiye-Bulgaristan sınır kapılarında araç geçiş sayıları günlük ortalama 1500’den 2 bine ulaştı. Bu sayede, Kapıkule ve Hamzabeyli’de araç bekleyişleri de oldukça azaldı. Martın ilk yarısında TIR parklarında 2 bin 500 bekleyen araç varken, bu sayı 400’e kadar düştü. Pandemi döneminde Avrupa’nın Türkiye’den artan temini ve diğer ülkelere lojistik erişimi de bu yoğunlukta önemli yer tutuyor. İki kapının da Türkiye tarafındaki modernizasyon çalışmalarının tamamlandığını anlatan taşımacılar, Bulgaristan tarafının da aynı sistemleri hayata geçirmesini bekliyor. Bulgar tarafındaki eksikliklerin giderilmesiyle günde 3 bine yakın TIR’ın hızla geçebileceği ifade ediliyor. Bu sayı da, mevcut geçişlerden 1000 TIR daha fazla olacağı anlamına geliyor.

‘Geçişler artar’

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, Hamzabeyli’nin Bulgaristan tarafında başlatılan çalışmaların 135 günde bitirileceğini belirtirken, Kapıkule’de Bulgaristan tarafının yaptığı ihaleler sonucu işlerin 1.5 ay içinde başlatılacağını söyledi. Özel, “Bu sayede 3 ay sonra geçişler hızlanacak ve ileride günlük 3 bin araç geçişine uygun hale gelecek” dedi.

İhracat artışının çok görünür olduğunu vurgulayan Özel, “Bulgaristan tarafındaki kapasite sorununu uzun süredir gündeme getiriyoruz. Özel sektör ve devletimizde ilgili bakanlıkların girişimleri oldu. Bulgar tarafında bir takım iyileştirme ve inşa çalışmaları, Lesovo’da (Hamzabeyli karşısı) başladı. 135 gün süreceği ifade edildi. Kapıkule’de ihaleleri yaptılar. 1.5 ay içinde inşa çalışmalarının başlayacağı bilgisi iletildi. UND’nin önerdiği bu iyileştirmeleri hayata geçirirlerse iki kapıdan günlük çıkışımız 3 bin olacaktır” dedi.

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Emre Eldener, Türkiye’nin ihracat artışına dikkat çekerken, bu hareketin Kapıkule ve Hamzabeyli’de yoğunluğu artıracağını söyledi. Eldener, “İthalat ise azaldı. Yurtdışına çıkan araçlar dönüşte yük bulamayınca fiyatlar da yükseldi. Diğer taraftan da taşımada konteyner azlığı ve buna bağlı olarak yüksek fiyatlar sürüyor. Bu süreç dezavantaja dönüşmesin diye kara taşımacılığında hızın artması lazım. Türkiye tarafında kapıların modernizasyon işlemleri yapıldı. Altyapısal olarak hızlı geçişe imkan veriyor. Ancak kapıların karşı tarafında iyileştirmeler bekleniyor. Bunlar da tamamlanırsa, daha fazla taşıma artışı sürpriz olmayacak” dedi.

Bulgaristan başladı

UND’nin yaptığı çalışmalar sonucu, Bulgaristan’ın bu iyileştirmelere yönelik önerilerini dikkate aldığını anlatan Alper Özel, şöyle devam etti:
“Öncelikle iki kapıda da Bulgar tarafında eleman takviyesi gerekiyor. Bulgaristan tarafının işbirliği içinde olduğumuz derneğiyle yaptığımız karşılıklı görüş alışverişleriyle bunun onayını aldık. İki kapı için 25 – 30 memur alımı yapılacak. Kapıkule’de sıfır noktasında bizim 5 peronumuz var, onların ise iki tane. Bu iki peronda öncelikle karbondioksit ölçümü yani insan kaçakçılığı olup olmadığı tespiti yapılıyor. Arkasında ise 10 tane peronları var. Biz, ‘Ölçümü hızlandırın, arkadaki 10 peronu aktif kullanın’ önerisini yaptık. Ölçüm yapan iki peron yanına bir peronun da sadece soğutuculu araçların geçişi için kullanılmasını önerdik. Günde 350 soğutuculu aracımız geçiyor. Ama öndeki tenteli aracı beklemek zorunda kalıyor. Tenteli aracı beklemeden ayrı bir x-ray’a gitseler, o peron hızlı ilerler. Lesovo’da ise iki kantardan biri çalışıyor. 4 tescil peronu var, ikisi çalışıyor. Şimdi bunlar da düzeltiliyor.”

Yüzde 13 artış var

Kapıkule ve Hamzabeyli gümrük kapıları, Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) sınırı olarak kabul ediliyor. Hatta AB ile Avrasya sınırı olarak da işlev görüyor. Sadece Türk araçlar için değil, Slovak, Çek, Sırp, Bulgar, Polonyalı pek çok ülke ve firmanın Batı’dan Doğu’ya; Doğu’dan Batı’ya geçişi için büyük önem taşıyor.
Türkiye’den Avrupa’ya yapılan taşımalar incelendiğinde Türk araçları yüzde 67, yabancı araçlar yüzde 33 paya sahip. 2021’in ocak-şubat toplamında bir önceki yılın aynı dönemine göre Türk araçları yüzde 13, yabancı araçlar yüzde 15, toplamda ise yüzde 14 artış sağlandı. Avrupa’nın tümüne yapılan ihracat taşıma sayıları artış gösterirken en dikkat çeken artış yüzde 22 ile Polonya, yüzde 19 ile Almanya, yüzde 17 ile İtalya olarak görülüyor.