Geçen hafta Mersin, Kırıkkale ve İzmir’de sahte içkiden meydana gelen ölümlere İstanbul da eklendi. İstanbul’da da sahte içkiden zehirlenen 9 kişi kurtarılamadı. Sahte içkiden ölenlerin sayısı 49’u bulurken, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün koordinesinde ülke genelinde başlatılan operasyonlarda tonlarca etil alkol, sahte içki ve içki yapımında kullanılan malzemeler ele geçirildi. İstanbul’da hayatını kaybeden vatandaşlardan biri de Çekmeköy’de oturan emekli işçi Taner Demirtaş’tı. Geçen pazar internet üzerinden satın aldığı “Dr. Derman” ibareli etil alkol ve “Express” aroma ile evinde yaptığı viskiden fenalaşan Demirtaş öldü. Son dönemde içki fiyatlarının artmasıyla vatandaşların da etil alkole yönelmesi, sahtekarların ekmeğine yağ sürdü. Nerede yaptıkları ve nereden aldıkları belli olmayan sözde etil alkolleri satan sahtekarlar, merdiven altı yerlerde alkollü içki yapımında kullanılan etil alkol yerine ölüme sebebiyet veren metil alkol satmaya başladı.

‘Taklit ediliyor’

İnternette binlerce ne olduğu belli olmayan ve üzerinde tıbbi kullanım amaçlı etil alkol yazan ürünler evlere kargo ile bile gönderiliyor. 5’li litre şeklinde satılan galon en az 140 TL. Çekmeköy’de sahte içkiden ölen Taner Demirtaş’ın evinde Dr. Derman ambalajlı etil alkole rastlanırken, ulaştığımız firma sahipleri iddiaları reddetti. Firma yetkilisi, sahtekarların ambalajlarını taklit ederek satış yaptıklarını öne sürerek, “İstanbul’da sahte içkiden ölen bir vatandaşın aldığı etil akolün üzerinde firmamızın ismi var ancak bizden almadı. Merdiven altı alışveriş yapılan yerlerden almıştır. Bizden alınan ürünlerden vefat eden yok. Olsaydı, şu an cevap vermiyor olurduk. Sattığımız ürünler sadece tıbbi amaçlı. İsteyen kişilere internet üzerinden satabiliyoruz. Sadece etil alkol satıyoruz. Tıbbi amaçlı olduklarını söylüyoruz ama malesef ülkemizde her şeyin sahtesiyle ceplerini doldurmaya çalışan sayısı hat safhada. Birkaç site var ürünlerimizin adını kullanarak satış yapan. Zaten yasak başladı. Stoktaki ürünlerimizi sattıktan sonra işlemlere son vermek zorundayız. Kapatıyoruz” diye konuştu. Etil alkol adı altında satılan ancak nerede ve nasıl üretildiği bilinmeyen alkollerin metil alkol olduğunu ve öldürücü etkisinin bulunduğunu belirten uzmanlar olayın iç yüzünü Milliyet’e anlattı.

‘İş vatandaşa düşüyor’

Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Aydın: “Normal şartlarda etil alkol satışı ruhsata bağlı. Ürünün üzerinde etil alkol yazması değil önemli olan, o bu işin kılıfı da olabilir. An-cak bunu laboratuvarlar test ederse anlayabiliriz. Burada büyük iş vatandaşa düşüyor. İnsanların bilinçlendirilmesi lazım. Mesela rakıyı taklit eden kişi bunu etil alkolle taklit etse merdiven altı da olsa yapılan üründen hiçbir şey olmaz. Sahtenin özelliği metil alkolle yapıl-mışsa felaket. Metil alkole kolay erişilebiliyor. Etil alkolde devlet kontrol ediyor, tedbir alıyor. Ürünü ithal edenlerin deposunda kime dağıttığı ve gönderildiği kontrol ediliyor. Bir insanın kanında 600 mg/dl etil alkol olsa komaya girer, gene de kurtulur. Ama metil alkol kanda 50 miligram desilitreden çok az bile olsa öldürebilir. Etil alkol vücutta çok hızlı parçalanıyor, parçalanan metabolitler de zararsız. Ama metil alkol vücutta parçalandığında metabolitler vücuttan uzaklaşmıyor, asit haline geliyor. Asit de ilk başta gözlerin içindeki sinir-leri harap ediyor.”

 ‘Metil alkol öldürüyor’

Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. Hamit Hancı: “Etil alkol içkinin yapıldığı alkoller. Tıbbi kullanım amaçlı da olsa satılır. Bununla alkol yapılması normal. Ölenler etil alkolden değil, metil alkolden ölüyor. İçki için satılmıyor olsa da alıcılar, tıbbi kullanım amaçlı diye alıyor. Dezenfeksiyon gibi kullanım alanları var. Sadece içki amaçlı kullanılmıyor. Ölümler daha ucuz satılan metil alkolden oluyor. Ayrıca damıtılarak yapılan içkilerde metil alkol oluşuyor. Damıtım cihazında suyu kaynattıktan sonra öteki taraftan alkol elde ediyorsunuz. O sırada ilk çıkan metil alkoldür. Onun normalde atılması lazım. Bunu ya atmıyorlar ya da dışarıdan etil – metil farkını bilmeyenler alıyorlar. Etil alkolü satmak isteyenler ruhsat alıyor. Ama satın alan ruhsat almak zorunda değil. Tıbbi alkolün içine etil alkol dışında başka şeyler katılıyor. Satılan etil alkoller saf etil alkol mü, yoksa o alkolün üretimi sırasında metil alkol de oluşmuş mu onu bilmek lazım. Etil alkol yüksek doz olmadan tek başına öldürücü değildir. Kimse bilinçli olarak metil alkolden içki yapmaz.”

‘Market satışları tekrar gelmeli’

Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Ali Uğurlu: “Alkollü içkilerin ana maddesi etil alkoldür. Evde içki yapanlar etil alkolü alıyorlar, viski içilecekse aroması konulup yapılıyor. Ama gerçek rakı veya viski olmuyor sadece o tadı veriyor. Sosyal medyada pazarlanıyor. Üreticiden alkolü alıyorlar, bidonlara koyup, bilinen bir markanın ismini yapıştırıyorlar. Ama içine konulan metil alkol mü, etil alkol mü, başka bir madde mi belli değil. İnternetten satışı yasaklansa da merdiven altında satılıyor. Bu sosyal ve siyasal bir sorun. Alkolde fahiş bir ÖTV var. İnsanlar evlerinde etil alkolden alkollü içki yapacaklarsa, o zaman bu etil alkol satışı da denetimli hale getirilmelidir. 2017 yılına kadar marketlerde satılıyordu. Sonra yasaklanınca bu iş yer altına kaydı. Gerçek etil alkol marketlerde satılsın. Metil alkol ile etil alkolü ayırt edecek durumda değiliz. Bunu kokuyla veya bakarak ayırmak mümkün değil. Bu ancak kimyasal işlem gerektiren laboratuvarda tespit edilir. Bunları engellemenin tek yolu devlet tarafından piyasaya güvenli etil alkol verilmesi. Merdiven altı yerlere bırakılırsa ölümler durmaz.”

‘Etil diye aldım metil çıktı’

İnternet üzerinden aldıkları etil alkolden alkollü içki yapmaya çalışan vatandaşlar, onlarca kişinin ölümüne neden olan sahte etil alkollerle ilgili ‘şikayetvar.com’da dert yandı. Hale isimli kadın, “5 litrelik bidon almıştım. Üzerinde Bulgaristan ithal yazıyor. Tahıldan üretilmiş ama hangi tahıl belirtilmemiş. Acı bir tadı var. İçilmeyecek gibi” yorumunu yazarken, Yusuf isimli vatandaş ise, “15 gün önce bir arkadaş grubuyla birlikte 8 bidon …. Etil Alkol’den şipariş vermiştik. Yaptığımız rakı içilmeyecek kadar acı olması nedeniyle dökmek zorunda kaldık” şikayetinde bulundu. Şenol isimli kullanıcı da şunları yazmış: “5 litrelik aldım ve korkudan içememiştim. Aldığım ürünü piyasadaki test kitleriyle işleme tabi tuttum, metil çıktı.”

Bakanlık yasaklamıştı

Evsel kullanım amaçlı etil alkolün satışına Tarım ve Orman Bakanlığı, 1 Ekim’de yeni düzenleme getirdi. Düzenlemeye göre, evsel kullanım amaçlı etil alkolün satışı 1 Kasım 2020 itibarıyla artık tamamen yasak olacak. Geçiş süreci ise 2 ayla sınırlı olacak ve bu süreçte ürünlerin satışı yapılabilecek. Bu ürünler 60 günün sonundan itibaren ise piyasaya arz edilemeyecek ve satış belgeli yerlerde bulunan ürünler, ithalatçısı veya üreticisine üç ay içinde iade edilecek. Yönetmelik değişikliğiyle, etil alkol ve metanolün internet satışı da yasaklandı.