İngiltere’de hükümete İsrail’e silah satışını askıya alması tarafında baskı artıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy’nin, İsrail’in Gazze’de bir okula düzenlediği ve ortalarında bayan ve çocukların da bulunduğu en az 100 kişinin vefatına neden olan saldırıyı kınayan açıklaması, sert tenkitlere yol açtı.

Sosyal medya kullanıcıları, Lammy’yi ve İngiliz hükümetini hem diplomatik örtbas hem de silah tedariki yoluyla İsrail’in süregelen zulmüne cürüm iştiraki yapmakla suçladı.

Başbakan Keir Starmer, İsrail ile Hamas ortasında bu ay yine başlaması beklenen ateşkes müzakerelerini desteklemek üzere ABD, Fransa, İtalya ve Almanya ile ortak açıklama yaptığında da emsal yansılar ortaya konuldu.

İngiliz hükümeti İsrail’e silah satışını durdurması istikametinde baskıyla karşı karşıya

İngiltere, İsrail’in en değerli silah tedarikçilerinden biri olmaya devam ediyor. İngiliz savunma endüstrisinin son birkaç yıldaki ihracatı yüz milyonlarca doları buluyor.

İsrail, Gazze Şeridi’nde sürdürdüğü savaşta, bugüne kadar yaklaşık 40 bin Filistinliyi öldürdü ve 92 bin 200’den fazlasını yaraladı.

Aralarında Kanada, Belçika, Hollanda, İspanya ve Japonya’nın da bulunduğu kimi ülkeler, kamuoyu baskıları sonucu İsrail’e silah satışını askıya aldı. İngiltere hükümeti de İsrail’e silah satışını durdurması tarafında ağır iç baskıyla karşı karşıya.

Eski İngiltere Başbakanı Rishi Sunak liderliğindeki muhafazakar hükümet bu taleplere pek kulak asmazken Starmer ve İşçi Partisi misyona geldiklerinde tavırlarının farklı olabileceğinin sinyallerini verdi.

İngiliz basınında çıkan son haberlerde İşçi Partisi hükümetinin İsrail’e silah transferine zımnî ambargo koyduğu bile argüman edilmişti. Lakin bir hükümet sözcüsü, “İsrail’e ihracat lisansları konusundaki yaklaşımımızda rastgele bir değişiklik olmadı.” açıklamasını yaparak bu iddiayı yalanlamıştı.

İngiltere, durumunu netleştirmeye zorlanıyor

İngiltere’den gelen karışık sinyallerin ortasında, hak örgütleri ve hukuk uzmanları İngiliz hükümetinin konumunu netleştirmeye zorluyor.

Londra idaresinin hareketlerinin ateşkes lehine görünen durumuyla çeliştiği ve İsrail’in ölümcül savaşında cürüm paydaşlığı suçlaması riskiyle karşı karşıya kalabileceği yineleniyor.

İngiltere merkezli Milletlerarası Filistinliler için Adalet Merkezi (ICJP) Hukuk Sorumlusu Zeki Sarraf, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İngiltere hükümeti İsrail’i memleketler arası hukuka uymaya çağıran boş açıklamalar yapmakta ısrar ediyor.” dedi.

Sarraf, silah ambargosu dışında her şeyin İngiltere’nin savaş cürümlerini kolaylaştırmaktan çekinmediğini göstereceğini söyleyerek “İngiltere, İsrail’e siyasi muhafaza sağlamanın yanı sıra İsrail’in Filistinlilere karşı kullandığı ve F-35 uçaklarının Gazze’deki sivil gayelere 2 bin pound (907 kilogram) tartısındaki bombalar atması üzere yıkıcı tesire sahip silah ve bileşenleri ihraç etmeye devam etti.” diye konuştu.

İngiltere casus uçakları Aralık 2023’ten bu yana Gazze Şeridi üzerinde uçuyor

Hedef tespitinde uzmanlaşmış İngiliz casus uçaklarının Aralık 2023’ten bu yana Gazze Şeridi üzerinde uçtuğunu lisana getiren Sarraf, “Görünüşte İsrail’e rehinelerin kurtarılması için istihbarat sağlıyorlar. Lakin hükümet bu istihbaratın İsrail tarafından Filistinlilere yönelik acımasız askeri hareketlerinde kullanılıp kullanılmadığını teyit etmeyi tekraren reddetti.” sözlerini kullandı.

Sarraf, ICJP’nin özel şahısları ve İngiliz bakanları soruşturduğunu ve “İngiltere ve milletlerarası hukuk kapsamında kabahat işleyenlere karşı yasal süreç başlatmak için” İngiliz Polis Teşkilatı’nın (Scotland Yard) Savaş Cürümleri Ünitesine şikayette bulunduğunu söyledi.

Son olarak Sarraf, Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq ile İngiltere merkezli Global Türel Aksiyon Ağı (GLAN) tarafından İsrail’e silah ihracat lisanslarının verilmeye devam edilmesi nedeniyle İngiltere İş ve Ticaret Bakanı aleyhine açılan adli incelemeyi desteklediklerini kaydetti.

“İngiltere, geriye dönük kabahat iştirakinden kurtulamaz” vurgusu

Hukuk uzmanı Michael Becker, Memleketler arası Adalet Divanı (UAD) ya da öbür bir yetkili mahkemenin İsrail’i milletlerarası insancıl hukuku yahut Soykırım Mukavelesi’ni ihlal etmekten hatalı bulması halinde “İngiltere de dahil olmak üzere üçüncü devletlerin sorumlulukla karşı karşıya kalabileceğini ya da sorumlu sayılabileceğini” aktardı.

Eski bir UAD çalışanı olan Becker, Divan’ın geçmiş içtihatlarında “soykırıma cürüm iştiraki nedeniyle bir devlet aleyhine karar verilmesi muhtemelliğine atıfta bulunduğunu” lisana getirdi.

Becker, “Eğer İngiltere yahut öteki bir devlet İsrail’in bu silahları ya da bombaları milletlerarası insancıl hukuku ihlal edecek halde kullanacağına dair kıymetli bir risk olduğunu bilerek bu ülkeye silah yahut bomba sağlarsa bu durum, cürüm paydaşlığı sorumluluğunu doğurabilir.” tabirlerini kullandı.

Bu durumda, İsrail’e silah tedarik eden ülkenin bu silahların hukuka alışılmamış olarak kullanılmasını amaçlayıp amaçlamadığının bir kıymeti olmayacağını belirten Becker, “Eğer İngiltere ya da İsrail’e silah yahut bomba tedarik eden öbür bir devlet bu takviyesi artık askıya alırsa bu o devleti geçmişteki milletlerarası insancıl hukuk ihlallerinde hata iştirakinden geriye dönük olarak kurtarmayacaktır.” dedi.

UCM İngiliz yetkilileri suçlayabilir mi?

Bristol’deki Batı İngiltere Üniversitesinde hukuk profesörü Gerhard Kemp, “İngiliz yetkililer İsrailli önderlere karşı savaş hataları ve milletlerarası hukuk kapsamında öteki önemli cürümlerin işlendiğine dair makul bir dava olduğunu ve silahların Gazze’de kullanılacağını bildikleri halde İsrail’e teslim edilmesine müsaade verirlerse İngiliz yetkililerin Gazze’de savaş kabahatlerinin işlenmesine potansiyel olarak yardım ve yataklık ettikleri sav edilebilir.” diye konuştu.

İhracat lisanslarının sayısı Mayıs 2024 prestijiyle 345

İngiltere merkezli Silah Ticaretiyle Çaba Kampanyası’na (CAAT) nazaran, İsrail’in Gazze’yi bombalamak için kullandığı her F-35’in yüzde 15’i İngiliz sanayisi tarafından üretiliyor.

CAAT, bu bileşenlerin bedelinin 2016’dan bu yana en az 430 milyon dolar olduğunu kestirim ediyor.

Bu firmaların başında ülkenin en büyük savunma endüstrisi şirketi BAE Systems geliyor. Fakat Martin-Baker ve L3Harris üzere öteki birçok Birleşik Krallık şirketi de programa dahil.

Mühimmat konusunda ise CAAT, Amerikan Lockheed Martin firmasının MLRS M270 roketatarının “Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık’tan şirketlerin oluşturduğu milletlerarası bir konsorsiyum tarafından Avrupa’da üretildiğini” belirtiyor.

İngiltere İş ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl 7 Ekim’den bu yana İsrail’e silah, askeri teçhizat ve öbür denetimli malların satışı için 100’den fazla ihracat lisansı onaylandı.

Mayıs 2024 prestijiyle “varış noktası İsrail olan” silah ve askeri teçhizat için mevcut ihracat lisanslarının sayısı 345 oldu.

Muhabir: Rabia Ali