İran’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Pezeşkiyan ile Celili ikinci tipe kaldı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

TAHRAN (AA) – İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, bakanlık binasındaki seçim merkezinde düzenlediği basın toplantısında, oy sayım süreçlerinin tamamlandığını açıkladı.

Ülke genelinde 59 bin merkezde kurulan sandıklarda toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanıldığını aktaran İslami, Pezeşkiyan’ın 10 milyon 415 bin 191 oy aldığını söyledi. Buna nazaran Pezeşkiyan’ın oy oranı yüzde 42,5 oldu.

İslami, oyların 9 milyon 473 bin 298’ini alan Celili’nin ise seçimin birinci tipini ikinci sırada tamamladığını belirtti. Celili’nin oy oranı da yüzde 38,6’da kaldı.

Buna nazaran, reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz’da yapılacak ikinci tıp seçimlerde tekrar yarışacak.

Diğer iki adaydan Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 13,8 ile üçüncü, Mustafa Purmuhammedi ise yüzde 0.8 ile dördüncü sırada yer aldı.

Seçime iştirakin yüzde 40 civarında kaldığını aktaran İslami, geçersiz oyların sayısının da 1 milyon 56 bin 159 olduğunu belirtti.

AA muhabiri, İran’daki seçimlerde ikinci tıpta yarışacak reformistlerin adayı Mesud Pezeşkiyan ile muhafazakar Said Celili’nin profillerini derledi.

Mesud Pezeşkiyan

Reformist siyasetçi Pezeşkiyan, 29 Eylül 1954’te Mahabad kentinde, İranlı Türk bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Soyadı Farsça’da “Doktorlar” manasına gelen Pezeşkiyan, Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. 1980-1988 ortasında yapılan İran-Irak savaşında hem muharip hem de doktor olarak görev yaptı.

Pratisyenlik kursunu 1985 yılında tamamlayan Pezeşkiyan, savaştan sonra Tebriz Sıhhat Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi ihtisasını yaparak eğitimine devam etti.

İran Sıhhat Bilimleri Üniversitesinden 1993 yılında kalp cerrahisi yan kısım uzmanlığını alan Pezeşkiyan, daha sonra kalp cerrahisi uzmanı oldu ve 1994-1999 yılları ortasında Tebriz Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak vazife yaptı.

Pezeşkiyan’ın siyasi hayatı, eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi periyodunda 1997 yılında Sağlık Bakanı Yardımcısı atanmasıyla başladı. Hatemi döneminde 2001’de Sağlık Bakanı olarak atandı, 2005’e kadar bu misyonda kaldı.

Ülkede 2008’de yapılan Genel Seçimlerinde Tebriz Milletvekili olarak Meclise girmeyi başaran Pezeşkiyan, o tarihten bu yana beş devir Tebriz’i temsilen vazife yaptı.

Pezeşkiyan, 2016’da İran Meclis Lider Yardımcısı olarak 4 yıl misyon yaptı.

İran’da 2013’teki cumhurbaşkanı seçimlerine adaylık başvurusu yapan fakat daha sonra adaylığını geri çeken Pezeşkiyan’ın 2021’deki seçimlerdeki adaylık başvurusu Anayasayı Koruyucular Kurulu tarafından reddedildi.

Pezeşkiyan, 1 Mart’ta yapılan Milletvekili Seçimlerinde Tebriz’den birinci sırada Meclise girmeyi başardı.

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin hayatını kaybetmesi sonrasında 1 yıl öne alınan cumhurbaşkanı seçimi için adaylık başvurusu yapan Pezeşkiyan, seçimlerde reformistlerin tek adayı olarak yarışıyor.

Eski Cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ile Hasan Ruhani, eski Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif üzere isimlerin açık takviyesini alan Pezeşkiyan, seçim kampanyalarında, ülkedeki “etnik ve mezhebi ayrımcılık” ile mecburî başörtüsü meselesine vurgu yaptı ve iktisat ile adalet konusundaki meseleleri çözeceğinin vaadini verdi.

Said Celili

İran’ın önde gelen muhafazakar isimlerinden Said Celili, 6 Eylül 1965’te Meşhed’de doğdu. Annesi Erdebilli İran Türk’ü olan Celili, Tahran’daki İmam Sadık Üniversitesinde Siyasal Bilimler kısmında eğitim gördü.

İran-Irak Savaşı’nda İran İhtilal Muhafızları Ordusuna bağlı istekli milis teşkilatı Besic üyesi olarak savaşa katılan Celili, 1987’de Irak güçlerine karşı yürütülen “Kerbela-5 Operasyonunda” bacağından ağır yaralanınca sağ bacağı ampute edildi.

Savaştan sonra mezun olduğu okulda öğretim vazifelisi olarak çalışmaya başlayan Celili, 1989’da Dışişleri Bakanlığı’nda misyon aldı.

Celili, 2001’de İran lideri Ali Hamaney’in ofisinde danışmanlık vazifesine getirildi. 2002’de Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu üyesi yapıldı. Ağustos 2005’te Mahmud Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanlığına seçilmesinin akabinde Dışişleri Bakanlığının Avrupa ve Amerika İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı olarak atandı.

Celili, Ahmedinejad devrinde Ekim 2007’de Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri oldu. Bu periyotta İran’ın Batı ile nükleer müzakerelerine Kurulun Genel Sekreteri başkanlık ediyordu ve Celili bu sayede bir anda kendisini dünyanın en büyük nükleer müzakerelerinden birinin merkezinde buldu.

“Tehditleri fırsata dönüştürmek” sloganını kullansa da birçoklarına nazaran, Batı’yla nükleer müzakerelerden sorumlu olduğu altı yıl boyunca fırsatları birbiri gerisine tehdide dönüştürdü ve vazife mühletince Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK), İran’a karşı 3 karar aldı ve ABD ile Avrupa da Tahran’a ağır yaptırımlar başlattı.

Eski Cumhurbaşkanı Hasan Manevî tarafından 2013’te vazifeden alınan Celili, Hamaney tarafından Güvenlik Kurulunun üyesi olarak atandı. Tıpkı yıl ayrıyeten Tertibin Maslahatını Teşhis Kurulu üyesi vazifesine geldi.

Mezun olduğu İmam Sadık Üniversitesinde 2000 yılından bu yana siyaset bilimi dersleri veren Celili, 2013’te Ruhani’ye karşı bugünkü üzere öteki muhafazakar aday Muhammed Bakır Kalibaf ile birlikte aday oldu lakin yüzde 11 oy ile üçüncü oldu.

Said Celili, 2013 yılında seçim hezimetinin akabinde Manevî hükümetine “yardım etmek ve eksikliklerini telafi etmek” için, “Gölge Hükümet” planını önerdi. Bu kapsamda, bütçe yapısını ıslahat etme planını açıkladı. Petrol dalını geliştirme ve yaptırımlara karşın petrol satışlarını artırma üzere planlarını Manevî hükümetine iletti lakin bunların bir birçok Manevî tarafından uygulanmadı.

Ülkede 2021’deki seçimlerde de aday olan fakat daha sonra İbrahim Reisi lehinde adaylıktan çekilen Celili, 2013’ten bu yana Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulunda Hamaney’in temsilcisi olarak misyon yapıyor.

Özellikle Batı ile ilgiler konusunda aralı tavrıyla bilinen Celili, seçim kampanyalarında daha çok mevcut statükoyu sürdürme niyetinde olduğu izlenimini verdi.,

İran’daki seçim, ülke tarihindeki en düşük katılımlı cumhurbaşkanlığı seçimleri oldu

İran’da yapılan 14’üncü Devir Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nde iştirak yüzde 40 oldu.

İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin İslami, bakanlık binasındaki seçim merkezinde düzenlediği basın toplantısında, seçime iştirak oranını açıkladı.

Ülke genelinde yaklaşık 62 milyon seçmen için 59 bin merkezde kurulan sandıklarda toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanıldığını aktaran İslami, iştirakin yüzde 40 civarında gerçekleştiğini belirtti.

Buna karşın İçişleri Bakanlığının açıkladığı bilgilere nazaran, Tahran eyaleti genelinde ve Kum’da son cumhurbaşkanı seçimine nazaran iştirak oranlarında artış olduğu görüldü.

Ülkede 18 Haziran 2021’de yapılan seçimler, o tarihe kadar en düşük katılımlı cumhurbaşkanlığı seçimleri olmuş ve iştirak yüzde 48,8’de kalmıştı.

İran’daki seçim, ülke tarihindeki en düşük katılımlı cumhurbaşkanlığı seçimleri oldu

Muhabir: Ahmet Dursun