İstanbul’a kâbus yaşatan tanker

GÖKHAN KARAKAŞ İstanbul

İstanbul Boğazı’nı 1994 yılının mart ayında 5 gün boyunca alevlere ve kapkara dumana boğan tanker kazasının 27’nci yıl dönümünde alevlerin içinde 6 gün geçiren uzmanlar Milliyet’e konuştu.

Dünyanın en işlek su yollarından İstanbul Boğazı’nda, 13 Mart 1994 günü biri tanker iki geminin çarpışması sonucu tarihe geçen bir kurtarma ve söndürme operasyonu yaşanmıştı. Karadeniz’den İstanbul Boğazı’na giren M/T Nassia adlı ham petrol yüklü tankerle Karadeniz’e çıkan M/V Shipbroker yük gemisi, Anadolu ve Rumeli kavakları arasında çarpışmıştı. 99 bin ton ham petrol taşıyan 276 metre boyundaki Nassia ile Shipbroker’da yangın çıkmıştı.

28 kişi ölmüştü

Yangın 5.5 günde söndürülürken Shipbroker gemisinde 28 kişi hayatını kaybetmişti. Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nin yanı sıra İTÜ, İBB, İstanbul Liman Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı gibi kurumların zamanında müdahalesi ve isabetli kararlarıyla yangın İstanbul Boğazı için risk oluşturmadan Karadeniz’de söndürülmüştü.

Dönemin İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu’na yangını Karadeniz’de söndürme teklifini yapan kılavuz kaptan Saim Oğuzülgen, devletin her kurumunun uyum ve çabasıyla gerçekleşen operasyonun tarihe geçtiğini belirtti. 

Oğuzülgen, şunları anlattı:

“Gece boyu yangına müdahale edilirken sabah saatlerinde İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu ve İBB Başkanı Nurettin Sözen ile yapılan toplantıda Nassia’yı, Karadeniz’e çıkarmamız gerektiğini söyledim. Sabah 05.00’te söndüren 11 römorkörüne bindik. Yanan tankere halat atamadığımız için iki yanından römorkörlerle itmeye başladık. Balıkçılarında yardımıyla geminin halatını Alemdar II gemisine bağladık. Gemiyi çekerken söndürüyorduk.”

İzmir’den destek

“Nassia’yı 6 deniz aracıyla Karadeniz’e çıkardık. Karadeniz’de durum değerlendirmesinin ardından tankeri İğneada ile Karaburun arasında çekerek soğutma ve söndürmeye karar verdik.

İzmir’den Rafineri 3 yangın söndürme römorkörü operasyona katıldı. Sanmar 2 ile Hollanda’dan bir uzman yardıma geldi. Kaptan Ömer Asmalı’nın gemisi Alemdar II operasyon merkeziydi. 2 römorkör gemiyi çekerken 3 römorkör söndürdü. Yunanistan’dan gelen Megas Alexsandros römorkörüne ihtiyaç duymadık. Bulgar Peron ve Procyon römorkörlerinden faydalandık. 126 saat sonra yangını söndürdük. 28 denizcinin hayatını kaybettiği olayda 15 bin ton ham petrol denize döküldü.

Kalan akaryakıtı başka bir tankere naklederek başka bir başarıya imza attık. Türk boğazlarıyla ilgili ilk yasal düzenleme de kazanın hemen ardından çıktı. İstanbul Boğazı’nda tek yönlü trafik ve riskli gemilere kılavuz kaptan uygulamaları geldi” dedi.

Nassia’nın kıyılarımızda kaldığı 47 gün boyunca görev yapan Alemdar II kurtarma gemisinin kaptanı Ömer Asmalı ise, yangın sırasında alevlerin gökyüzüne çıktığını söyledi. Asmalı, “Adeta denizin yandığını gördük. Alevlerden gemiyi bütünüyle göremiyorduk. Balıkçılar Anadolu Kavağı’nda Ship Broker’ın yandığını söyledi. Direğe tırmanan 2 denizciyi kurtarmaya çalışırken yangına da müdahale ettik.

Karasularımızdan çıkartmadan gemimizle Karadeniz’de Kilyos Burnu ile İğne Ada arasında dolaştırdık. Yorgunluk, stres ve sorumluluk hat safhadaydı, günlerce dinlenemedik. Hep kedi uykusu dinlenmeleriyle ayakta kaldık. Karadeniz kışın daha tehlikelidir, 3 kez fırtınaya yakalandık. Yangın 5,5 gün sürdü 18 Mart sabahı kontrol alındı ama soğutma 21 Mart’a kadar sürdü. Her yönüyle çok başarılı bir operasyondu. Yangının ardından 85 bin ton petrol Deniz Nakliyat’a ait Rauf Bey tankerine aktarıldı” dedi.  

Tecrübeli kurtarma kaptanı Asmalı, şunları anlattı: “Gemi hurdaya çıkmıştı Aliağa’ya gidecekti. Adeta bir tören eşliğinde çekerek İstanbul Boğazı’ndan geçtik. Nassia, İndependenta’dan sonraki en büyük yangındı. İndependenta’nın 29 gün yanarak sönmesi beklenmişti.”

‘En iyilerden biri’

“Dev tanker Nassia ise cansiperane müdahalelerle sonunda söndürüldü. Felaket boyutuna ulaşabilecek kaza kısıtlı imkân ve kabiliyetlerle ama gerçekten büyük cesaretle söndürüldü. Pek çok insan hayatını tehlikeye attı. 2004 yılında Uluslararası Kurtarmacılar Birliği (ISU) tarafından 50 yılın en iyi 5 söndürme operasyonu listesine girdi.”

‘HERKES ÇOK ÖZVERİLİYDİ’

 Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanı Prof. Dr. Abdurr ahman Kılıç ise, “Tankeri engelleme, soğutma, boğma ve kapatma yöntemlerini kullandık. Denizciler geminin her türlü hava şartlarına karşı gerekli önlemi aldı. Uykusuz ve yorgun şekilde yangını idare etmeye çalıştım. Herkes çok özverili çalıştı” dedi.