Karahantepe’de bulunan koşan yaban eşeği figürü neolitik periyoda ışık tutacak

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ŞANLIURFA (AA) – Şanlıurfa’daki Karahantepe’de yapılan hafriyatlarda, neolitik periyoda ilişkin taş üzerine kazılmış koşan yaban eşeği figürü bulundu.

Neolitik periyoda ilişkin “T” biçiminde 250’nin üzerinde dikilitaşın bulunduğu Karahantepe’de 2024 hafriyat çalışmaları devam ediyor.

Bu kapsamda yapılan çalışmalarda tabana döşeli taşlardan birinin üzerinde koşar haldeki yaban eşeği figürü betimlemesi ortaya çıkarıldı.

Karahantepe Hafriyat Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, AA muhabirine, Taş Zirveler Projesi kapsamında içinde Karahantepe’nin de bulunduğu 10 noktada hafriyat çalışmalarının sürdüğünü söyledi.

Bu yıl Karahantepe’de bilhassa merkezi kamusal yapının etrafındaki öbür kamusal yapılar ve kulübelerde çalıştıklarını ve bunlardan bir adedini de bir birkaç hafta evvel açmaya başladıklarını tabir eden Karul, şöyle konuştu:

“Bina yere gömük, üzeri kısa bir taş duvar üzerine kol örgü bir çatı sistemine sahip. Yeri büyük yassı taşlarla döşediklerini anlıyoruz. Bu taş döşemelerinin içerisinde kimilerinin içinde öğütme taşı olarak kullanıldığını ve bir adedinin üzerinde de bir yaban eşeği motifiyle karşılaştık. Bu periyodun ikonografisinde belirleyici olan hayvanlar var. Bunları 2 kategoriye ayırıyoruz. Birincisi ürkütücülüğü vurgulanmış hayvanlar, bunları dikili taşlarda bilhassa görüyoruz. Bir başka kümesi da kuşlar ve en çok tüketilen hayvanlar oluşturuyor ki bunların ortasında ceylan başı çekiyor. Öteki tüketilen hayvanlar ortasında yabani eşek de var. Bu hayvanların da o ürkütücü olanlara nazaran bu devirde insanların etrafında olan, tükettikleri, birlikte yaşadıkları hayvanlar olduğunu söyleyebiliriz. Bu yabani eşek de gibisi bir formda o öğütme taşları olan bir tabanın içine yerleştirilmiş hareket halinde kazıma tekniğiyle yapılmış bir figür. Bu tarafıyla yapı tabanlarında Göbeklitepe’de de bir kadro figürlerle karşılaştık daha öncesinde fakat bu türlü hareketli bir yaban eşeği motifiyle birinci defa karşılaşıyoruz. Bu da tabi buradaki hayvan ikonografisi ve insan ve etrafıyla münasebetini anlamamıza biraz daha katkı sağlayacak bir buluntu oldu.”

“Benzerlerin olabileceğini gösteriyor”

Şu anda çalışmasını sürdürdükleri yapıların yaklaşık 11 bin yıl öncesine ilişkin yerler olduğunu lisana getiren Karul, içlerinde daha çok öğütme taşlarının olmasının burada günlük ömür faaliyetlerin de sürdürüldüğünü gösterdiğine işaret etti.

Bu yerlerin içerisinde bu türlü hayvan betimlemeleri yahut dikili taşların bulunmasının birebir vakitte sembolik istikametlerin de olduğunun ispatlarını oluşturduğunu aktaran Karul, şunları kaydetti:

“Bulunan eşek figürü, öğütme taşının çabucak yanına yerleştirilmiş yaklaşık 20 santimetre uzunluğunda bir figür ancak boyutlarından çok onun hareketli olması, üzerine işlendiği taşa orantılı olarak betimlenmiş olması, tekrar bu periyottaki sanatkarların marifetinin bir göstergesi. Karahantepe’de yapı yerlerinde bir figür olarak birinci kere karşılaştığımız bir örnek bu. Bu da tabi benzerlerin olabileceğini gösteriyor. Aslında burada kelamını ettiğimiz kulübelerin birçoğunun taban düzeylerine şimdi ulaşmış değiliz. Onları farklı yapılarda derinleşiyoruz. O düzeylere geleceğimiz diğer yerler da var.”

Bakan Ersoy açıklamıştı

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Karahantepe’nin, Neolitik Çağ’ın en değerli yerleşim yerlerinden biri olarak tarihin derinliklerine ışık tuttuğunu, Taş Zirveler projesinin dünya tarihine ışık tutmaya devam ettiğini belirtti.

Karahantepe’deki bir kulübenin tabanında koşar halde betimlenen yaban eşeği figürüne ulaşıldığı bilgisini veren Bakan Ersoy, “Şanlıurfa’mızda ilk defa gerçekleştirilecek olan Dünya Neolitik Kongresi öncesinde ulaşılan eser, az örneklerden biri olarak periyodunun sanat anlayışını yansıtıyor. Bu eşsiz yapıtı gün ışığına kavuşturan Hafriyatlar ve Araştırmalar Dairesi Başkanlığı takımlarımıza teşekkür ediyorum.” tabirlerini kullandı.

Muhabir: Müslüm Etgü