Kazakistan’da yarın Orta Asya önderleri dorukta buluşacak

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ASTANA (AA) – Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in mesken sahipliğinde yarın yapılacak doruğa, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katılacak.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de dorukta onur konuğu olarak yer alması bekleniyor.

Liderler, tepede, mevcut jeopolitik ve jeoekonomik şartlardaki Orta Asya’nın stratejik pozisyonunun yanı sıra bölge ülkeleri ortasındaki etkileşimi, sosyoekonomik imkanları, karşılıklı ticareti, Trans Hazar Milletlerarası Nakliyecilik Koridoru’nun geliştirilmesi ilişkili ulaştırma ve lojistik alandaki fırsatları, Afganistan, bölgesel güvenlik, Aral Gölü kaynaklı etraf krizi ve su kaynakları üzere mevzu başlıklarını istişare edecek.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Asya Araştırmaları Kısmı Başuzmanı Alişer Tastenov, AA muhabirine, 9 Ağustos’ta Astana’daki Orta Asya Devlet Liderleri 6. İstişare Toplantısı’nda bölgenin kalkınması açısından dönüm noktası niteliğindeki çok taraflı işbirliğinin yeni dinamiklerinin belirleneceğini söyledi.

Tastenov, ticaret ve ekonomik iştirak, ulaştırma ve lojistik altyapının geliştirilmesi de dahil olmak üzere bölgedeki işbirliği, istikrar ve güvenliğin geliştirilmesi odaklı hususların da masada olacağını belirterek, “Zirvede, ‘Orta Asya-2024 Bölgesel İşbirliğinin Geliştirilmesi Stratejisi’nin kabul edilmesi planlanıyor. Bu kavramsal doküman, 5 taraflı etkileşimi genişletmek ve Orta Asya’nın memleketler arası özneliğini güçlendirmek için hazırlandı.” dedi.

Orta Asya Devlet Liderleri Birinci İstişare Toplantısı’nın 2018’de Kazakistan’ın başşehri Astana’da düzenlendiğine dikkati çeken Tastenov, “Orta Asya önderlerinin bu toplantıları, şu anda bir gelenekten daha fazlası haline geldi. Ortak zorlukları çözmeye yönelik ortak hareketlerle bölgesel işbirliği ve kalkınma için yapan bir platform vazifesi görüyor.” diye konuştu.

Tastenov, son yıllarda Orta Asya ülkeleri ortasında ikili alakaların “müttefik” düzeyine yükseldiğine işaret ederek, “Bölgesel bağlantıların önceliği arttı ve iştirakte yeni boyutlara ulaşıldı. Sadece son 10 yılda bölge ülkeleri ortasındaki karşılıklı ticaret 2,5 kat artarak neredeyse 11 milyar dolara ulaştı. Genel olarak, bölgesel işbirliğinin güçlendirilmesi ve yatırım ortamının uygunlaştırılması, Orta Asya’da ekonomik işbirliğinin ve iş ortamının geliştirilmesinde temel faktörler haline geliyor.” sözlerini kullandı.

Kazakistan ile Özbekistan, “tam hür ticaret rejimi”ne geçmeyi planlıyor

Orta Asya’nın iki büyük iktisadı Kazakistan ile Özbekistan ortasındaki etkileşim ise artıyor. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in tepe öncesi Kazakistan’a yaptığı resmi ziyaret ise bunu kanıtlıyor. Karşılıklı ticareti 10 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen iki ülke hükümetleri, “tam hür ticaret rejimi”ne geçmeyi planlıyor.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Yerkin Tukumov, söz konusu ziyaret öncesi düzenlenen “Kazakistan-Özbekistan Uzman Konseyi”nin birinci toplantısında yaptığı konuşmada, Konsey’in yalnızca muhakkak hususların tartışılacağı bir platform olmayı değil tıpkı vakitte ortak kalkınmaya yönelik tesirli düzenekler arayışında fikir üretmeyi amaçlayan bir platform olmasını hedeflediğini bildirdi.

Tukumov, Kazakistan ile Özbekistan ilgilerinin 2022’de iki ülke önderleri tarafından imzalanan “müttefiklik deklarasyonu” ile yeni bir boyuta ulaştığını hatırlattı.

Özellikle iki ülke ortasındaki hudut denetim prosedürlerini kolaylaştırarak hudut ötesi işbirliğinin geliştirilmesinin değerine dikkati çeken Tukumov, “Sınırı geçmek için kolaylaştırılmış evrak akışına geçilebilir. Taşkent-Çimkent, Taşkent-Taraz, Taşkent-Almatı ve gelecekte Taşkent-Astana ortasında yüksek süratli tren seferleri başlatılabilir. Hudut ötesi işbirliğinin geliştirilmesi çarpan tesiri yaratacak ve etkileşimin öteki taraflarını de çekecektir.” tabirlerini kullandı.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Asya Araştırmaları Kısmı Kıdemli Uzmanı Baurcan Auken ise Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de Orta Asya Devlet Liderleri 6. İstişare Toplantısı’na katılmasının planlandığını belirtti.

Auken, 2023’teki toplantıda da yer alan Aliyev’in Orta Asya Devlet Liderleri İstişare Toplantılarına iştirakinin bir gelenek haline geldiğine işaret ederek, “Azerbaycan, Orta Asya ülkeleri için Doğu-Batı güzergahında muteber bir geçiş ülkesidir.” dedi.

Kazakistan ile Azerbaycan’ın bilhassa Trans Hazar Milletlerarası Nakliyat Koridoru’nun kapasitesinin artırılmasına yönelik ortak çalışmaları etkin olarak yürüttüğünü kaydeden Auken, “Kazakistan ile Azerbaycan, Orta Asya ve Güney Kafkasya’nın jeopolitik olarak birbirine bağlılığında stratejik kıymete sahiptir.” değerlendirmesinde bulundu.

Muhabir: Meiramgul Kussainova