Yaklaşık 10 günlük bir süre içinde Dokuz Eylül İktisadi ve İdari Bilimler Mezunlar Derneği (İZİMDER) ile JoseMarti Küba Dostluk Derneği’nin (JMKDD) ortaklaşa düzenlediği benimde kurucusu olduğum İktisadi ve Ticari İlimler Akademisini Geliştirme Derneği’nden buyana gelişen, büyüyen, üye sayısını artıran ve büyük bir saygınlık kazanan İZİMDER’in davetleri üzerine katıldım.(1967) Öncelikle böyle bir organizasyonu gerçekleştirdikleri için iki dernek Başkan ve Yönetim Kurul üyelerini tebrik ederim.Tahmin edeceğiniz gibi hemen hepsi mezun öğrencilerimdi.
ADALAR TOPLULUĞU ÜLKESİ
Küba bir adalar topluluğu ülkesidir. 109 bin 886 kilometrekare yüzölçümü olan Haiti’ye 77 kilometre, Jamaika’ya 140 kilometre, Meksika’ya 210 kilometre ve ABD’ye de 180 kilometre uzaklıktadır. Yağışlı tropik bir iklime sahiptir. 2007 rakamlarına göre 11 milyon 237 bin 154 kişi nüfusunu oluşturur. Nüfusun yüzde 66’sı beyaz, yüzde 12’si siyah, yüzde 21,9’u melez ve diğer kısmı Asya kökenlidir. Ortalama yaşam süresi devrimde önce 55 yaş, şu anda ise; 77’dir. Nüfusun yüzde 76’sı kentlerde yaşamaktadır. Dil İspanyolcadır. Bayrakları 1848’de tasarlanan 1902‘de kullanılmaya başlayan Fransız Devrimi’nin etkilerini taşır. Üç bölge vardır. Eşitlik, Özgürlük ve Kardeşlik. Beyaz yıldız özgürlüğü, üç mavi çizgi üç bölgeyi temsil eder. Yönetim biçimine gelince; 24 Şubat 1976 tarihinde kabul edilen Küba Cumhuriyeti Anayasası’nın 1. maddesinde; “Küba bağımsız ve egemen bir sosyalist işçi devletidir, demokratik bir cumhuriyet olarak kurulmuştur” ifadesi yer almaktadır. Küba’da toplam 15 il ve 169 belediye vardır. 1978’den beri 11.si düzenlenen Dünya Öğrenci ve Gençlik Festivali’nin düzenlendiği yer Isla de Pinos/Isla de Juventud(Gençlik Adası) özel il statüsüne alınmıştır. Önemli şehirlerini gezdiğimiz zaman; Önce başkent Havana(2,2 milyon) Karaipler’in en büyük şehridir. Hemingway’in yaşadığı şehir Finca Vigia(Cojiman Köyü), Pınar Del Rio, Cienfuegos, Santa Clara (Che Guevara müze ve anıt mezar), Camaguey, Trinidad, Bayamo (Küba ulusal Marşı, La Bayamesa, 20 Ekim 1868) ve Santiago de Cuba şehirleri gezdiğimiz ana merkezler olmuştur. Tüm bu şehirlerdeki tarihi yapılar, doğa, katedraller, kışlalar (Moncado Kışlası), Domuzlar Körfezi Müzesi (Mantazas Şehri) hepsi UNESCO Dünya Mirası ve Unesco Kültür Mirası kapsamına alınmıştır. Unesco’nun müsaadesiyle tüm şehirlerde korkunç restorasyon çalışmaları sürdürülmektedir. Jose Marti Perez (İstanbul -Esenyurt ve Ankara –Çankaya’da heykeli vardır.) Antonio Maceo, Gerardo Machado, Fulgencio Batista, Fidel Castro… en önemli isimlerdendir. Ayrıca Küba Beşlisi olarak adlandırılan; Gerardo Hernandeznordelo, Rene Gonzales Sehwerert, Antonio Generrero Rodriquez, Fernando Gonzales Llort ve Ramon Labaunino Salazar halen hapistedirler.Ülkenin dağına taşına her yere tüm meydan ve sokaklara Castro, Che Guevara, Chavez..ve bu beşlinin isimleri yazılmıştır. Fotoğraflarının üzerinde ” VOLVERAN! : Geri Dönecekler “ ifadesi yer almaktadır.
TEK SİYASİ PARTİ
Diğer taraftan sosyalist sitemlerini sürdürmek için Küba Dünya Halkları ile Dayanışma Enstitüsü (ICAP), tek siyasi parti Küba Komünist Partisi, Devrimi Savunma Komiteleri(CDR) çalışmalarını sürdürmektedirler. Bizlere verilen brifinglerde; Küba-ABD ilişkileri, ABLUKA, seçim sistemi (seçme seçilme yaşı 16, her mahalle açık oylama ile kendi adayını belirler) Küba seçimlerinde vaatlere, propagandalara dayalı seçim kampanyaları yoktur. Gönüllülük esastır. Bu iş için ayrıca ücret alınmaz. 2007 seçimlerinde kadın vekil sayısı yüzde 43’dür. Seçim sandıklarının başında ilkokul öğrencileri durmaktadır. Küba halkı örgütlü bir halktır. Çok ve çeşitli sivil toplum örgütleri vardır. Küba ekonomisine gelince; yukarıda da belirttiğimiz gibi ekonomik tablosu çok kötü durumdadır. GSMH yaklaşık 67 milyar dolar kişi başı yaklaşık 6 bin dolar düşmektedir. Halk çok fakirdir. Ancak son yıllarda sağlık, eğitim, biyoteknoloji alanına ağırlık veren bir ekonomiye yönelmişlerdir. Ayrıca Küba ekonomisinde son yıllarda turizm sektörü ağırlık kazanmıştır.(2 milyon turist) Biyoteknoloji atılım yapmış ve 300 merkezde AİDS, kanser aşıları, ilaçlarla ilgili çalışmalar yapmaktadır. 900’ün üstünde patenti vardır, ücretsiz sağlık hizmeti sunulmaktadır. 2007 verileriyle 155 kişiye bir doktor düşmektedir. Aynı şekilde eğitim de ücretsizdir. Kreşe gitme oranı yüzde 97’dir.Okuma yazma oranı yüzde 96.5’e ulaşmıştır. Sonuç olarak, özellikle son yıllarda ALBA kapsamında (Bolivya, Nikaragua, Ekvador, Dominik, Honduras, Venezuella ve Küba) ekonomik işbirliği örgütü ülkeyi biraz daha refah seviyesini arttırmaya yönelik ekonomik ilişkiler sağlamaktadır. Venezuella’dan petrol, Bolivya’dan doğalgaz alan Küba bu ülkelere sağlık ve eğitim personeli sağlayarak gelişmeler görülmektedir. Ancak tekrar edelim halk çok fakirdir.
Prof. Dr. Koray BAŞOL* -Arş. Gör. Ülkü BİLDİRİCİ**