Kudüs’e kutsal yolculuk rotası Sille

İhsan Dindar – milliyet.com.tr

Konya, Çatalhöyük gibi dünyada bilinen en eski yerleşimlerinden birine ev sahipliği yapmakta. Onun kadar eski olmasa bile bugünden bakıldığında beş bin yıllık bir geçmişi olan Sille de zengin tarihiyle bir hayli iddialı.

Selçuklu ilçesinde bulunan Sille’nin isminin, Yunan mitolojisindeki Silen’e dayandığı düşünülüyor. Ancak bir diğer iddiaya göreyse Sille’nin adının kökeni, Yunancada coşarak akan su manasındaki “silenos” kelimesine dayanıyor.

1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleştirilen mübadeleyle bölgenin nüfus yapısı tamamen değişir. 20. yüzyılın başında nüfusu 18 bine ulaşan Sille’de çoğunluğu oluşturan Rumlar, mübadeleyle birlikte Yunanistan’a göç ederken Kozana ve Florina’daki Türkler de buraya gelmiştir.

Birinci Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde bölgeye bir gezisi gerçekleştiren Macar araştırmacı Bela Horvath’ın yazdıklarına göre Sille’de o tarihte 60 civarında kilise bulunmaktaydı.

Tabii bu kiliselerin bir bölümü de bölgenin sahip olduğu yumuşak volkanik kayaların oyulmasıyla ibadete açılmıştır. Ancak bununla birlikte Sille’de günümüze kadar ulaşmayı başaran mimari açıdan dikkat çekici güzelliğe sahip kilise yapıları da bulunmaktadır.

Doğu Roma İmparatorluğu döneminde başkent Konstantinopolis’ten Hristiyan inancının kutsal kenti Kudüs’e giden yol üzerinde bulunması nedeniyle Sille, Orta Çağ boyunca önemli bir mola noktası olmuştur.

. Kudüs’e doğru çıkılan hac yolculuğunun bir durağı olmasından ötürü Sille, dini açıdan gelişme kaydeder ve Hristiyanlık inancı için önemli bir yer haline gelir. Roma İmparatorluğu’nun başkentini Roma’dan isim babası olduğu Konstantinopolis’e taşıyan Konstantin’in annesi Elena, Kudüs’e doğru çıktığı hac yolculuğunda Sille’de mola vermesi bölgenin kaderini değiştiren olaylardan biri olur.

Bölgeye gelen Helena, tarihteki ilk Hristiyanların kayaları oyarak yaptırdığı kiliselerden çok etkilenir. Adını yöreden alan ünlü Sille taşı kullanılarak inşa edilen ve İmparator Konstantin’in annesinin adını taşıyan Aya Elena Kilisesi, aradan geçen on altı yüzyılı aşkın süre boyunca pek çok kez onarım görmüştür.

Bu restorasyon çalışmalarının en önemlisi 19. yüzyılda, Sultan Abdülmecit döneminde gerçekleştirilmiştir. Kilisenin kubbesinde ve taşıyıcı kolonlarında Hz. İsa, Hz. Meryem ve 12 Havari’ye ait ikonlar resmedilmiş.

Selçuklu ilçesine bağlı bir yerleşim olan Sille, uzun yıllar boyunca civardaki yoğun nüfuslu bölgelerden gelen günübirlik ziyaretçileri ağırlayan bir yerdi. Bölgenin karakteristiği olan Sille taşından inşa edilmiş kamusal ve sivil yapıların bir bölümü zaman içerisinde yıkıntıya dönüşmüş ya da tamamen yok olmuş. Konya il merkezine oldukça yakın bir konumda bulunan Sille’de, son yıllarda ise kapsamlı restorasyon çalışmaları yürütülmekte.

Halıcılık, çömlekçilik, bağcılık ve taş işçiliği tarihten günümüze kadar Sille sakinlerinin en önemli uğraşıları arasında yer almakta. Kentsel sit alanı ilân edilen Sille’deki camiler, kiliseler ve sivil mimari örnekleri koruma altındadır. Birbiriyle uyumlu taş evlerin sıralandığı Sille’de Aya Elena Kilisesi’nin yanı sıra şeytan köprüsü ve tarihi sokakları mutlaka keşfetmelisiniz. Günübirlik ziyaret edebileceğiniz gibi pansiyona dönüştürülmüş Sille taş evlerinde de konaklama imkânına sahipsiniz.