Mescid-i Aksa’da imzası olan kündekar oğlundan sonra sanatını yaşatacak çıraklar yetiştirmek istiyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

İSTANBUL (AA) – Mescid-i Aksa’nın sembollerinden Kıble Mescidi ile Medine’deki Kuba Mescidi ve İstanbul’daki Fatih Camii üzere pek çok tarihi yapının onarım çalışmalarında imzası bulunan kündekar ve mukarnas ustası 64 yaşındaki Hasan Ercan, oğluna aktardığı bu mirası gelecek kuşaklara taşıyacak çırak bulamamaktan şikayetçi.

Sinop’ta 1960’ta doğan, 3 yaşındayken ailesiyle Beykoz’a yerleşen Ercan’ın, ahşabın görkemli dünyasıyla tanışması küçük yaşlardayken dedesinin Tokatköy’deki marangozhanesinde başladı.

Tahtayı işlemek için çocukken iskarpelayı eline alan Ercan’ın el sanatlarına yatkınlığı, hem dülger hem marangoz olan “Gökusta” lakaplı dedesi Ali Ercan’dan miras kaldı.

Türk süsleme ve el sanatları kümesindeki kündekariyi yapabilen sayılı ustalardan Hasan Ercan’ın, bu mesleğe yönelmesinde dedesi üzere hayatını şekillendiren bir başka isim ise dünyaca ünlü hattat Hasan Çelebi oldu.

Kündekarinin yanı sıra mukarnas, çizgi, tezhip, fotoğraf, kaligrafi ve heykel üzere sanatın birçok koluyla ilgilenen Ercan, yaklaşık 40 yıllık meslek hayatı boyunca Mescid-i Aksa’nın sembollerinden Kıble Mescidi başta olmak üzere Medine’deki Kuba Mescidi ve Fatih Camii üzere yurt içi ve yurt dışındaki pek çok yapıda iz bıraktı.

Dedesinden aldığı bu mirası yanında çırak olarak yetiştirdiği oğlu Abdülvahit Ercan’a aktaran Hasan usta, kündekari işlediği vaaz kürsüsünde çocukken fotoğraf çektiren oğluyla yıllardır ahşabı sanatıyla şekillendiriyor.

Kündekari sanatıyla tanışma ve birinci eser

Sanat seyahatini AA muhabirine anlatan Hasan Ercan, çocukluktan beri ağaçla haşır neşir olduğunu ve lise yıllarında fotoğraf ve maketle ilgilendiğini belirterek, annesinin periyodun siyasi ortamı nedeniyle üniversiteye gidip hoş sanatlar okumasına müsaade vermediğini söyledi.

Ercan, dede mesleği mobilyacılığa yöneldiğini ve Kadıköy Hasanpaşa’da Bulgar göçmeni marangoz Bekir Yanılmaz’ın yanında çıraklığa başladığını, askerlikten sonra hattat Hasan Çelebi’yle tanıştığını belirterek, Çelebi’ye kendisinin yaptığı kalem ucunu düzeltmek için kullanılan kemikten maktalar yaptığını anlattı.

Çelebi’nin el işçiliğini beğenmesi ve kendisinden istemesi üzerine kündekari şeklinde cami kürsüsü yaparak bu işe başladığını lisana getiren Ercan, çalıştığı kundura fabrikasından ayrılarak atölyesini açtığını kaydetti.

Ercan, Çelebi’nin Kuba Mescidi’nin yazılarını yazmak için gittikleri Medine’ye kendisini de götürdüğünü anlatarak, 1987’de Medine’den geldikten sonra büsbütün yöneldiği bu işi hala sürdürdüğünü kaydetti.

En hoş işi Mescid-i Aksa oldu

Şu ana kadar çok sayıda kayda bedel iş yaptığını belirten Ercan, 1969’da Mescid-i Aksa’daki Kıble Mescidi’nde çıkan yangında büsbütün küle dönen minberin özgününe uygun biçimde tekrar yapılması için Ürdün Hükümdarı 2. Abdullah’ın buyruğuyla açılan ilana yaptığı müracaatın kabul edildiğini söyledi.

Hasan Ercan, en büyük dileği olan Mescid-i Aksa’da sanatını yapmanın nasip olduğunu tabir ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“O vakit uçuyordum. 2001’de imtihana çağırdılar. 4 gün tuttular. ‘Sen sanatkarsın belirli, geleceksin fakat bir işimiz var. Minareci, taşçı ustası bir Suriyeli, şerefeye mukarnas yapacaktı, yapamadı. Şayet numune olarak mukarnas yaparsan güzel olur.’ dediler. 4 günde çağırdıklarına nazaran -Mısırlı, Suriyeli, Faslı, Cezayirli, Iraklı sanatkarlar orada imtihandalar, bir ay süreleri vardı- yaparım dedim ve onu da 10-11 gün içinde yaptım. Türkiye’ye geldim, sonra tekrar beni atölyeye çağırdılar. Oğlum Abdülvahit, ben, kalfam, üçümüz gittik. Atölyeyi hazırlamışlardı. Üniversitenin içinde, hoş sanatlar kısmında devasa, çok hoş bir atölyemiz vardı. Benimle imtihana gelen merhum Mevlüt Çiller, bir de Maraş’tan Ali Gülaçtı diye bir arkadaşımız vardı Türkiye’den.”

İmtihan süreci devam ederken üniversitedeki bir levhayı oğluyla oyduklarını, kenarlarına rumiler yaptıklarını aktaran Ercan, “Mimar bey ‘Bu oymayı kime yaptırdınız?’ demiş. Demişler ‘Kim yapacak Hasan usta yaptı.’ ‘Ya bu oyma yapıyor muydu?’ demiş. ‘Hasan ustaya ne verirsen onu baştan başlar, sondan çıkarır.’ demişler. ‘Tamam.’ demiş. Oymacıya da muhtaçlık kalmadı. İmtihana gelenlerin içinden oymacıyı da çağırmadılar. Atölyenin çalışma sistemindeki işlerin sorumluluğunu da bana verdiler. En hoş işim bu oldu.” diye konuştu.

Mescid-i Aksa’nın kendisi için çok farklı olduğunu, değerinin farkında olarak çalıştığını, Kuba Mescidi’nde de birebir şuurda olduğunu lisana getiren Ercan, bunların parayla yapılacak işler olmadığını vurguladı.

“Eskilere bakınca kendimi çırak görüyorum”

Eski sanatkarlar ile yenileri karşılaştıran Ercan, “Eskilere bakınca kendimi çırak görüyorum. Onlar o vaktin kaidelerine nazaran bildiğimiz keski aletlerinden rendeler, iskarpelalar, testerelerle bu işi yapmışlar. Artık CNC’ler var. CNC’ye veriyorsun programı, takır takır yapıyor. Bunlar makine işi. Onlar büsbütün el marifeti ve kabiliyet sorunu. Onun için onlara çok hürmet duyarım. Elimi bile değdiğim vakit bazen o ustanın hissiyatını anlamaya çalışırım.” tabirlerini kullandı.

Eskilerin ortaya koyduğu yapıtlara hayran kaldığını lisana getiren Ercan, “Biz de yapmıyor muyuz, yeri geliyor yapıyoruz lakin yeniden eksiğiz. Onlar bizden düzgün sanatkardı. Biz yapılandan örnek alarak öğrendik, kendi kendine oluşmadı. Bizler yapmaya çaba eden usta de çırak de kalfa de ne dersen de lakin hoşunu yapmaya çalışıyoruz.” dedi.

Kündekar Ercan, bir işi severek yapmanın, gönül vermenin ve dört elle sarılmanın kıymetini vurgulayarak, “Şimdiki gençlere bakıyorum. Sanata olan bir aşk, sevgi, çalışma isteği yok. Giydireceksin spor ayakkabıları hoş tertemiz, üstüne tişörtleri, eline de vereceksin hoş bir telefon, giyindireceksin, kuşandıracaksın, orası benim burası senin gezecekler. Gençler bu duruma geldi. Eleman bulmak, yetiştirmek çok sıkıntı.” değerlendirmesinde bulundu.

“Bundan sonra gerçek sanatkar güç bulunur”

Kündekarinin makineyle yapılmasından sıkıntılı olduğunu lisana getiren Ercan, kendisinin bilgisayarda çok çizim yapmadığını, kalıplarıyla çalıştığını, çoklukla başına nazaran uygun olanı tasarlayıp çizdiğini kaydetti.

Oğlunun da kendisini geçtiğini, çok hassas ve daha hoş oymalar yaptığını lisana getiren Ercan, şöyle konuştu:

“Mesleğimi gelecek kuşaklara aktarmak için uğraşıyorum lakin çırak bulamıyorum. Gelmiyorlar ki çalışmıyorlar. Beğenmiyorlar tozlu, eziyetli, cefalı iş. Hele ki kündekari o denli kolay bir iş değildir. Hakikaten çok değerli bir meslek lakin yapan yok. Ustamın yanından hiç ayrılmazdım, şimdiki gençlik o denli değil yanına çağırıyorsun uzak duruyor. Baka baka öğreneceksin. Sanat gözle beyinle çalınır. Lakin bunlar işimi yaptım akşam olsun kaçayım diye uğraşıyor. Bu türlü meslek öğrenilir mi? Yazık, üzülüyorum bu gençliğe. Okullar okutuluyor diploma için, diploma nedir, kağıt modülü. Sanatın hangi kısım olursan ol en hoşunu yapılmaya çalış. Göreceksin seni tercih edecekler. Bundan sonra gerçek sanatkar sıkıntı bulunur.”

“Çırak olarak babamızın yanında devam ediyoruz”

Abdülvahit Ercan, 7-8 yaşlarındayken babasının atölyesine giderek bu işe elinin alıştığını, lisede derslerinin olmadığı vakitlerde da atölyede vakit geçirdiğini belirterek, “Yapabileceğimiz kadar aşkla şevkle bir şeylere sarılırdık. Canım sıkılır geç saat olsun, erken saat olsun, mesai saati bittikten sonra dükkana iner, kendimce bir şeyler yapardım. Elimiz güzelce kırıldıktan sonra çok ikramlık kutular yaptım. Kündekari çalışmalarında babamın yaptığı birtakım işlere ben de müdahil oldum. Yaşımız 41 oldu. Elimizden geldiğince daha çırak olarak babamızın yanında devam ediyoruz.” diye konuştu.

Babasının Türkiye’de ve Avrupa’da yaptığı çalışmalara kendisinin de emeği olduğunu aktaran Ercan, şunları kaydetti:

“Yani en berbat zımparasını, bir oymasının biçimini vermişimdir. Allah razı olsun, babam benim için çok emek sarf etti. Yapmış olduğu işleri çok bozdum. Onun oyma işlerini boza boza öğrendik. Çok da fırça yedik. Sebat ettik, sıkılmadık. Sevgimizi verdik, gördük, duyduk, elimiz de tuttu. Biraz da ailevi bir meslek olduğu için zannedersem bu sevgi içimizde, Rabbim lütfetmiş.”

Abdülvahit Ercan, bu meslekte usta çırak alakanın kıymetli olduğunu lakin bunu öteye taşımak için çocuğun eğiliminin şimdi ortaokul çağlarında gözlemlenip ona nazaran yönlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Bu sanatı geleceğe aktarabilmenin ehemmiyetine değinen Ercan, “Benden sonrası yok. Babamın tek erkek oğluyum. Artık düşünüyorum bu işi, mesleği, atölyeyi elimizden geldiğince sürdürebilirsek kime bırakacağız. O yüzden genç yetiştirmeye uğraş ediyoruz lakin onlarda sabır yok. O sebepten ötürü gençlerin biraz sabırlı, sebat içerisinde hasretle sevdiği işe sarılmaları koşul.” formunda konuştu.

Muhabir: Zeynep Rakipoğlu