Rifat Sait

24.Dönem İzmir Milletvekili

Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi (BASAM) Başkanı

rifatsait@balkangunlugu.com Twitter: @saitrifat

Referandum oylamasında yurt dışı seçmenlerin etkisi oldukça önemli olduğunu söylemek gerek. Özellikle Almanya, İngiltere, Avusturya ve İsviçre’de çok sayıda vatandaşımız yaşıyor.  Referandumda oy kullanacak toplam seçmenin yaklaşık yüzde 5’ini yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız oluşturuyor. Yurt dışındaki seçmenlerin %86’sı 8 ülkede yaşıyor. Son 1 Kasım seçimlerinde Yurt dışındaki seçmenler için 54 ülke, 113 temsilcilikte sandık kurulmuştu. Yurtdışında oy kullanacak yaklaşık 3 milyon seçmen bulunuyor. Ayrıca referandum tarihi olan 16 Nisan’da yurtdışında olacak vatandaşlar da yurtdışına çıkarken 30 gümrük kapısında oy kullanabilecek.

Yurtdışındaki Evet/Hayır analizi

1 Kasım’da yapılan son seçimlere baktığımızda yurtdışında Evetçi cephe olarak AK Partinin %56,2, MHP’nin %7,1 oy ile toplam %63,3 oy potansiyeli olduğunu görüyoruz. Hayırcı koalisyonda yer alan HDP’nin %18,2, CHP’nin %16,4, Diğer %2,1 oy ile toplam % 36,7 potansiyeli var. İlginçtir HDP, İngiltere ve İsviçre’de birinci parti olmuş. Bu arada Balkan ülkelerinde de ciddi oranda çıkan HDP oyu var. Bunların büyük bir kısmının Fetocu oyları olduğunu düşünüyorum. Açtıkları kolejlerle Fetocuların Arnavutluk ve Kosova’da ne kadar etkin olduklarını biliyoruz. Buralardaki teröristlerin okullarının hala kapatılmamış olması düşündürücü ve üzücüdür. Aldığımız bilgilere göre buralardaki Fetocular, Sırbistan ve Hırvatistan’a iltica talebinde bulunuyorlar. Örneğin Kosova üzerinden Sırbistan’ın Preşava bölgesine geçen ve iltica talebinde bulunan Fetocular var. Bunlardan bir kısmı referandumda oy kullanmak isteyecektir. Dışişleri bakanlığımızın Büyükelçiliklerimiz vasıtasıyla bunları takip etmesi gerekiyor.

Yurtdışında heba olan ve kullanılmayan oylar

7 Haziran seçimlerinde yurtdışı oy kullanım veya katılım oranı hayli düşüktü. Bu denli düşük olmasında en belirgin nedeni randevu sistemi olarak adlandırılan sistemden kaynaklandığını söyleyebiliriz.   Neyse ki bu sistem düzeltildi. Bu sistem YSK tarafından uygulanmış, fakat beklenin aksine oy verme sürecinde seçmenlerin oy vermesini engelleyici mahiyet kazandırmıştır. Yaklaşık 500 Bin oy ’un bu şekilde heba olduğu düşünülüyor. Yukarıda da belirttiğimiz gibi AK Parti’nin yurtdışındaki %56,2’lik potansiyeline göre AK Partinin yurtdışındaki yaklaşık 280 bin oyu heba edilmiştir.  Bunun dışında yine de yurtdışında 1,8 Milyon seçmenin oy kullanmadığı görülüyor ki bu da önemli bir rakamdır. Yurtdışındaki vatandaşlarımızın neden oy kullanmadıkları araştırılmalı ve varsa problemlere çözüm getirilmelidir. Ayrıca oy kullanmaları teşvik edilmelidirler. Bu arada yurtdışındaki vatandaşlarımız Yurtiçi ve yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlere yönelik bilgilendirme hizmetlerinde YSK’nın secmen.ysk.gov.tr internet adresinden ve e-Devlet kapısı aracılığıyla ulaşılabilirler.

Yurtdışında ne zaman oy kullanılacak?

Yurt dışında kurulan temsilciliklerde oy verme işlemleri 27 Mart-9 Nisan tarihleri arasında, gümrük kapılarında ise 27 Mart-16 Nisan tarihleri arasında yapılacak. Balkan ülkelerinde referandum tarihleri ise şöyle: Arnavutluk ve Kosova’da 9 Nisan’da, Bosna-Hersek, Yunanistan ve Makedonya’da 8-9 Nisan tarihlerinde, Bulgaristan’da 7-9 Nisan tarihleri arasında ve Romanya’da 6-9 Nisan tarihleri arasında yapılacak. Görüldüğü gibi yurtdışındaki vatandaşlarımız Anavatandaki seçmenlerden daha önce oy kullanacaklar. Ancak bu oylar Türkiye’deki oylarla birlikte aynı anda açılacak.