Bulgaristan’dan ülkemize yaşanan 1989’daki zorunlu göçün hatıraları birçoğumuz için oldukça taze sayılır. Tren pencerelerinden kırgın, yorgun ve şaşkın bakışlarla bizleri selamlayan soydaşlarımızın gözlerinden okunan acılarını unutmak ne mümkün? Hele ülkemize ayak basar basmaz toprağa kapanıp öpmelerini nasıl unutabiliriz?
Komünizmin en katı halini uygulayan bir demirperde ülkesinde yaşamalarına rağmen hiç unutmadıkları tertemiz bir Rumeli Türkçeleri ve Müslümanlıklarıyla bizleri kendilerine hayran bırakan Bulgaristan Türkleri, ilerleyen yıllarda bu defa çalışkanlıkları ve dürüstlükleriyle Türkiye’nin toplumsal dokusuna büyük katkı sağladılar.
Aslında Bulgaristan’dan ilk göç dalgası 1878 Osmanlı-Rus harbine kadar iner… Daha sonra 1912 Balkan harbi, 1940’ların sonları derken en son 1989’da büyük bir göç dalgası daha yaşadık bu ülkeden…
Bulgaristan’dan gelen soydaşların önemli bir bölümü de Samsun’a yerleşti. O günlerde Samsunlu mübadiller ve daha önceki yıllarda Balkan ülkelerinden göç etmiş olanlar kucak açtılar soydaşlara… Elbette Rumeli ile hiç alakası olmayan yerli Samsunlular da göçmenlere destek olmak için ellerinden gelenleri yaptılar. Lakin Samsun’a gelenlerden çok az bir bölümü tutunabildi bu şehirde. Ekseriyeti diğer kentlerde Bulgaristan göçmenlerinin oluşturdukları gettolara yerleşmeyi tercih ettiler. Çoğunluk Bursa, İstanbul ve Trakya vilayetlerine giderken bir kısmı hala Samsun’da yaşıyor.
Sayısal azlıktan mıdır, yoksa zorlu hayat şartlarından mıdır bilemiyorum, ama Samsun’a yerleşen Bulgaristan Türkleri bir türlü örgütlenemediler. Bulgaristan göçmenlerince Bursa, Kocaeli, İzmir, Balıkesir ve Trakya’da kurulan birçok sivil kuruluş olduğu halde Samsun’da böyle bir yapılanma oluşmadı.
Hani diyeceksiniz ki Samsun’da zaten Mübadele Derneği ve Balkan Türkleri gibi iki dernek varken yeni bir oluşuma gitmeye gerek görmeyip bu derneklere katılmış olabilirler… Ama bakıyoruz, her iki dernekte de ancak birkaç Bulgaristan göçmeni var… Demek ki mevcut dernekleri de tam olarak benimsememişler. Galiba derneklerimiz de Bulgaristan göçmenleri için çok davetkar bir duruş ortaya koymamış. Neticede belki çok büyük bir ekseriyetleri olmasa da küçümsenmeyecek sayıda Bulgaristan göçmeninin bulunduğu Samsun’da soydaşlarımız sivil bir kuruluşta kendilerine yeterince yer bulamamışlar.
Samsun Mübadele Derneği, bu konuda Bulgaristan göçmenlerinden gelen serzenişlere duyarsız kalamamış olacak ki, gelecek hafta Cumartesi günü (6 Mart 2010) saat 13:30’da “Bulgaristan Türkleri ile tanışma ve dayanışma çayı” adı altında bir etkinlik tertip ediyor. Anakent İş Merkezi Nikah Salonunun alt katındaki Yerel Gündem 21 salonunda yapılacak etkinlik için Balgöç’ün katkılarıyla Bulgaristan’dan yaşanan göçü anlatan bir de sunum hazırlandı.
Kendisi de Bulgaristan kökenli bir aileden gelen YG21 sorumlusu Sayın Sinan HACIYUNUS’un ev sahipliğini yapacağı etkinliğe Samsun Mübadele Derneği yönetimi ve üyeleri de katılacak.
Etkinliğin bir diğer sahibi de emekli İngilizce öğretmeni Recep ÖZTÜRK… Samsun Mübadele Derneğinin kurucu üyesi olan Recep Hoca, 1950’lelerin başlarında Bulgaristan’dan sürgün edilen bir aileden geliyor. Emekli olduktan sonra fidan üretimi yapmaya başlayan ve birçok gence örnek olacak işler başaran Recep ÖZTÜRK, Samsun’daki Bulgaristan göçmenlerinin sivil toplum örgütlerinde yerlerini almaları için öncülük yapmaya çalışıyor.
Aslında Bulgaristan Türkleri ile Samsunlu mübadillerin etnik geçmişleri ortak. Rodop Türkleri diye tanımlayabileceğimiz bir koldan geliyorlar ve hayat görüşleri, şiveleri, gelenek görenekleri ortak… Bulgaristan’ın Kırcali kenti ile Yunanistan’ın Sarışaban kentleri arasındaki mesafe, at sırtında bir günde, otomobil ile bir – iki saatte alınabiliyor. Dolayısıyla Mübadiller ile aralarındaki tek fark, aslında memleketten geliş tarihleri ve öykülerindeki farklılıklar…
Bulgaristan Türkleri’nden etkinliğe ilgi ne kadar olacak bilemiyorum. Ama inanıyorum ki etkinliğe katılacak herkes, geçmişteki acı olayların anılarını taze tutmak, dayanışmak ve tanışmak için yarınlara doğru bir adım atmış olacak.
VALİZLERİ TOPLAYIN, MEMLEKETE GİDİYORUZ…
Samsun Mübadele Derneği tarafından artık her yıl birkaç kez organize edilmeye başlayan “memlekete gezileri” bu yıl da devam ediyor.
Zengin tur programı özetle şöyle:
27 Nisan – 2 Mayıs: Atina – Girit Adası
30 Nisan – 6 Mayıs : Yunanistan (Selanik – Kavala) ve Makedonya Cumhuriyeti (Manastır- Resne- Ohrid- Kalkandelen- Üsküp)
19 Mayıs – 23 Mayıs : İskeçe – Kavala – Drama – Sarışaban – Selanik – Kayalar
12 Haziran – 18 Haziran: Batı Trakya üzerinden Selanik – Kastorya – Yanya
Görüldüğü gibi birçok değişik tarihte ve değişik kapsamda dört tur ilan edilmiş durumda. Fiyat ve diğer bilgiler için derneğin facebook gurubundan, www.samsunmubadele.org.tr ‘den ve samsunmubadele@mynet.com adresini size salık veririm.