Sanal ortamda oynanan oyunlar çocuklarda gerçeklik hissini ortadan kaldırabiliyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

ANKARA (AA) – Psikiyatrist Prof. Dr. Abdülkadir Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Roblox isimli oyun platformuna ve uygulama marketlerindeki linklerine, çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırması sebebiyle Adana 6. Sulh Ceza Hakimliğince erişim pürüzü getirilmesini kıymetlendirdi.

İnsanlık tarihi boyunca değişim ve gelişimin kaçınılmaz bir durum olduğunu belirten Çelik, dijital teknoloji ve bağlantının de bu değişim ve gelişimin bir modülü olarak ele alınması gerektiğini söyledi.

Çelik, teknolojinin getirdikleri olduğu kadar kaybettirdiği kimi şeyleri barındırabildiğini söz ederek, kimi vakit toplum için risk taşıyabildiğini lisana getirdi. Çelik, “Bu nedenle bu risklerin hakikat yönetilmesi gerekiyor. Dijital teknoloji ve toplumsal medya globalleşen dünyada irtibatı ve kültürel etkileşimi arttırsa da denetlenmesindeki zorluklardan ötürü en fazla da çocuklar üzerinde bir tehdit oluşturuyor.” dedi.

Teknolojinin içinde doğan Z jenerasyonunun bir yandan teknolojinin nimetlerinden yararlanarak bilgiye daha kolay ulaşabilirken, bir yandan da dijital teknolojinin bağımlılık yaratıcı istikametiyle bu teknolojiyi makûs istikamette kullanabildiğine dikkati çeken Çelik, kelamlarına şöyle devam etti:

“Çocuklar akıllı telefon ve tablet üzerinden değişik oyunlar oynayabiliyorlar. Bu noktada kontrol ve ailenin dijital teknoloji kullanımı konusunda son derece şuurlu olması çok kıymetli. Zira, toplumsal medyanın da tesiriyle kendi tercihleri olmasa dahi çocuklar uygunsuz içeriklere maruz kalabiliyorlar. Örneğin, ABD’de 8-12 yaş ortasındaki çocukların dörtte üçü bu üzere uygunsuz içerikleri izliyor. Burada ailelerin çok kıymetli bir hissesi bulunuyor. Maalesef, ailelerin denetim edemedikleri birtakım durumlar ortaya çıkabiliyor. Kimi vakit çalışan anne baba çocuklarını telefon ve internet ile oyalamaya çalışıyor, çocuklar tahminen anne babayı rahatsız etmiyorlar lakin çocuğun hem teknolojiye bağımlı hale gelmesi kolaylaşıyor hem de insan alakalarını geliştirmesi zorlaşıyor. Çocukların tükettiği içerik de anne babalar tarafından sıkı denetlenmediğinde bu durum önemli bir risk oluşturabiliyor.”

Her yaş kümesine nazaran izlenebilecek ve izlenemeyecek içeriklerin farklı olduğunun altını çizen Çelik, çocuklukta somut niyet kadar soyut niyetin de gelişmesi gerektiğini vurguladı.

Çelik, şunları kaydetti:

“Çocuklar soyut fikre lakin ergenliğin sonunda ulaşabilirler, böylelikle gerçeği test etme ve kıymetlendirme olabilir, gerçek hayat ile sinemalarda televizyonda gösterilen ortasındaki farkı anlamış olabilirler. Bu nedenle bilhassa sanal ortamda oynanan oyunların değerli bir boyutu da gerçeklik hissini ortadan kaldırıyor olmasıdır. Büsbütün hayal dünyası, sanal bir alemde olan şeyler, sanal alemde olan şeyler de gerçekmiş üzere algılanıyor ama kendisi o ortamda olmadığı için berbat bir hareket yapılıyor, o hareketi izliyor tıpkı bir gözlemciymiş üzere. Ancak o onun iç dünyasına, his dünyasına ve beyin dünyasına işlemiş oluyor. Bu nedenle de örneğin o yaşlar için uygun olmayan cinsellikle ilgili bir şey olduğu vakit utanma yahut suçluluk da ortadan kalkabilir. ‘Yasaklama’ birinci bakışta berbat üzere gelebilir ama birtakım şeylerin sınırlanması daha gerçek olur. ‘Yasak’ sözü her vakit daha cazip bir söz olduğu için ‘sınırlama’ sözünü kullanmakta yarar vardır. Yaşlara nazaran kullanıma kapalı hale getirilebilir.”

“Bu çeşit içerikler, çocukların sıhhatsiz bir cinsellik algısı geliştirmelerine sebep olabilir”

Türkiye Psikiyatri Derneği ve Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği Üyesi uzman Dr. Önder Küçük de geçen yıl yayımlanan bir araştırmaya nazaran, 2 yaş üstü çocukların yüzde 90’ından fazlasının görüntü oyunu oynadığını ve 8-17 yaş ortasındaki çocuklar günde ortalama 1,5-2 saatlerini görüntü oyunu oynamakla geçirdiğini ortaya koyduğunu söyledi.

Çocukların gerek çevrim dışı gerek çevrim içi oyunlar oynayarak vakit geçirmelerinin onlara eğlenceli, geliştirici ve eğitici tecrübeler sağlayabileceği üzere risk oluşturacak durumlara ve yaşantılara da yol açabildiğini tabir eden Küçük, “Çevrim dışı yahut çevrim içi oyun oynamanın, bu oyunların içeriklerini tüketmenin çocukların bilişsel, duygusal ve toplumsal açılardan gelişimlerini etkileyebileceği söylenebilir. Ama oyun oynamanın gelişim üzerindeki tesirlerini değerlendirirken çocuğun oyun oynama motivasyonu, oynadıkları oyunların özellikleri ve içeriği, oyunda diğer beşerlerle toplumsal etkileşime ne kadar girebildikleri ve çocuğun oyunun dışında yetiştiği toplumsal bağlam üzere faktörleri de göz önünde bulundurmak uygun olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Küçük, bilişsel açıdan değerlendirildiğinde oyun oynamanın çocukların sorun çözme marifetlerini, stratejik düşünme kabiliyetlerini, el göz uyumlarını ve uzamsal algılarını geliştirmede olumlu bir tesiri olabildiğini aktardı.

Aşırı oyun oynama durumunda ise çocukların, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon sıkıntıları yaşayabileceğini de belirten Küçük, kelamlarına şöyle devam etti:

“Duygusal açıdan değerlendirildiğinde işbirliği gerektiren oyunlar çocukların diğerleriyle ahenk içinde çalışmayı öğrenmelerine ve sosyal-duygusal hünerlerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Fakat şiddet içerikli oyunlara maruz kalan çocukların saldırgan davranışlar sergileyebildiği, endişe ve korku düzeylerinin arttığı da gözlemlenebilmektedir. Bunun yanı sıra, şiddet içerikli görüntü oyunlarının saldırgan davranışları ne düzeyde artırabildiği üzerine araştırmaların şimdiki olarak devam ettiği vurgulanmalıdır. Şiddet içeriklerine maruz kalmak ile saldırgan ve şiddet içerikli davranışlar sergilemek ortasındaki alaka değerlendirilirken çocuğun içinde büyüdüğü toplumsal bağlam ve aile ortamı üzere değişkenler de göz önünde bulundurulmalıdır.”

Küçük, toplumsal açıdan değerlendirildiğinde öbür beşerlerle etkileşime girmelerini sağlayan çevrimiçi oyunlar oynamanın çocukların işbirliği yapma ve liderlik marifetlerini geliştirebildiğini ve toplumsallaşmalarına imkan tanıyabildiğini belirterek, “Öte yandan öbürleri ile girdikleri etkileşimlerde siber zorbalık, farkında olmadan ferdî bilgileri paylaşma yahut ferdî bilgilerin güvenliğini etkileyecek davranışlarda bulunma, uygunsuz içerikler ve davranışlara maruz kalma üzere birçok açıdan riskli olabilecek durumlar deneyimleyebilirler.” dedi.

Cinsel içerikli oyunlara ait de görüşlerini bildiren Küçük, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Çocukların bilhassa cinsellik barındıran, yaşlarına uygun olmayan içeriklere maruz kalmaları onları birçok açıdan olumsuz tarafta etkileyebilir. Erken yaşta bu çeşit içerikler, çocukların sıhhatsiz bir cinsellik algısı geliştirmelerine sebep olabilir ve davranışlarını olumsuz istikamette etkileyebilir, ruhsal sıhhatlerini tehdit edebilir ve uzun vadede sıhhatsiz münasebetler geliştirmelerine sebep olabilir.”

Küçük, oyun oynamanın ve oyunlardaki içeriklerin çocuklar üzerinde hem olumlu hem de olumsuz tesirleri olabildiğinden, bu riskleri azaltmak ve önleyebilmek için ebeveynler ve eğitimcilerin, çocukların oyun alışkanlıklarını takip etmesi, tecrübelerini dikkatle izlemesi ve onları yönlendirmesi gerektiği ihtarında bulundu.

Uzman Dr. Küçük, “Çocukların yaşlarına uygun oyunlar seçmeleri, oyun müddetlerini dengelemeleri/sınırlandırmalı, oyunların yanı sıra farklı ilgi alanlarına da yönlendirmeleri ve çevrimiçi güvenlik kurallarını öğrenmeleri değerlidir. Böylelikle, oyunların potansiyel yararlarından yararlanırken olumsuz tesirlerini en aza indirmek mümkün olacaktır.” diye konuştu.

Muhabir: Yeşim Sert Karaaslan