Bu haftaki sayfamızda “Pandemi Döneminde Türkiye Turizmini” Limak Holding Turizm Grubu Başkanı Kaan Kavaloğlu ile enine boyuna konuştuk.

– Pandemi turizmde ne kadar bir pazar kaybı yaşattı?

Turizmdeki pazar kaybı tüm dünyada yüzde 80’lerin üzerinde oldu. Antalya’yı %77, Türkiye’yi de %70 seviyesinde etkiledi. Dolayısıyla biz, dünyaya kıyasla kötünün iyisi olarak geçirdik. Ben bunu turizm alt yapımızın yanı sıra, çok iyi uyguladığımız pandemi sertifikasyon programına, Türk Hava Yolları’nın başarısına ve Türkiye’yi temsil eden tur operatörlerinin varlıklarını sürdürebilme çabalarına bağlıyorum. Temmuz, ağustos aylarında, neredeyse turizm hareketinin tek olduğu ülke, Türkiye ve Antalya oldu. Hatta İspanyolların ünlü La Razon gazetesi, Antalya ve Türkiye’nin başarısını anlatırken kendi hükümetlerini ve turizmcilerini eleştirdiler. Türkiye’ye İspanya ve Fransa’nın ayak uyduramadığını, Türkiye’nin çok gerisinde kaldığını, Türkiye’nin bu anlamda 2020 yılını kötünün iyisi olarak atlattığını teyit ettiler.

– Bu başarıda Avrupalı Türklerimizin payı da var sanıyorum.

Avrupalı Türklerin hem iç hem de dış pazara çok olumlu etkileri oldu. Avrupa’da yasayan soydaşlarımızın Türkiye’ye gelebilme ve Türkiye’de tatil yapabilme hevesleri, oradaki siyasi iktidarlara baskı unsuru oluşturdu ve kapıyı aralattılar. Böylece onlarla birlikte yurt içi misafirlerine yani iç turizm hareketimize de ivme vermiş oldu.

– Bu yıl en çok hangi ülkelerden turist ağırladınız?

Avrupa’da bu yıl temmuzdan başlayarak ekim ayına kadar en büyük destekçimiz İngilizler oldu. İngilizlerin ardından Polonya ve Romanya bize bir parça nefes aldırdı. Almanya’dan Avrupalı Türkler dışında çok fazla turist gelmedi. Türkiye’deki turizm hareketinde Rusya her zaman bir numara olmuştur, bu yıl da öyle oldu. Yüzdesel olarak bakarsak da en az daralma Ukrayna ve Moldovya’da oldu.

– Turizm gelirleri ne kadar oldu, 2021 yılı beklentiniz nedir?

Doğal olarak bu yıl 2019 yılı verilerine göre çok çok gerideyiz. Bu yıl yaklaşık 10 milyar dolar turizm geliri 14 milyon turist geldi. 2020 yılının ilk iki ayında yeni bir rekor hedefe gidiyorduk ama pandemiden dolayı bu yılı 10 milyar dolarla kapattık. 2020 yılında öngörüm, 20 milyon turist ve 14 milyar dolar civarı bir turizm geliri. Ana toplanmayı yani 35 milyar dolar gelir ve 50 milyon turist seviyesine de 2023 yılında ulaşabileceğimizi düşünüyorum.

– Limak Grubu olarak siz bu yıl otellerinizi açtınız mı?

Biz bu yıl İstanbul otelimizin dışında tüm otellerimizi açtık. Antalya’da 4 otelimiz sezon boyunca açıktı, hala da açık. Özellikle belirtmek isterim ki, güvenli turizm sertifikamızı Alman TÜV NORD’dan aldık ve ayrıca kendi içimizde iyi bir denetim mekanizması geliştirdik. Bununla da yetinmedik, gelecek olan misafirlerimizin, çalışanlarımızın sağlığını en iyi şekilde korumaya yönelik 150 maddelik bir manifesto hazırladık ve uygulamaya devam ediyoruz. Dört oteli de açık tutabilen çok az sayıda zincirlerden birisiyiz.

– Yılbaşıyla ilgili yasaklar konusunda ne düşüyorsunuz?

Bir turizmci ve sivil toplum kuruluşu yetkilisi olarak devletimizin yılbaşıyla ilgili aldığı kararı yerinde buluyorum. Doğrusu bu ortamda, yılbaşına eğlenme değil dinlenme olarak bakmak lazım. Devletimizin aldığı karar da bu doğrultuda içinde bulunduğumuz süreci ve mücadeleyi destekleyen doğru bir karardır. Zaten dünyaya model olan Türk Turizm sektörü için yani biz turizmciler için yılbaşı; eller havaya, dans müzik demek değildir ki. Kamuoyunda bu şekilde bir bilgi kirliliği oldu. Dünyaya kıyasla işini çok daha iyi yapan turizmcilerimiz ve muhteşem bir turizm altyapımız var. Güvenli turizm sürecini çok başarılı şekilde uygulayan otellerimiz var ve yılbaşına hazırlar. Adeta otellerimiz bir laboratuvar kadar titiz ve covid mücadelesinde manifestolarını titizlikle uyguluyor. Bu yıl misafirlerimizi eğlenmeye değil, dinlenmeye bekliyoruz, gönül rahatlığıyla gelsinler.

– Turizm çalışanları için de zor bir dönem olmalı.

Sağlık çalışanları ve emniyet çalışanları kadar turizm çalışanları da büyük bir övgüyü hak ediyor bence. Turizm çalışanlarımız, maskelerle 40 derece sıcakta cansiperane bir şekilde hizmet verdiler. Ve bu şartlara rağmen ülkemize 10 milyar dolar döviz girdisi sağladılar. Türkiye turizm sektörü zaten otokontrolü en yüksek, kendisini her anlamda en iyi şekilde ortaya koymuş bir sektör. Bunu hem kendi grubumuz adına hem de sektör adına övgü kaynağı olarak görüyorum ve tüm turizm çalışanlarımıza da ayrıca teşekkür ediyorum.

– Kriz dönemlerinde yani içinde bulunduğumuz dönemde yatırım öneriyor musunuz ve Limak Turizm grubu olarak yatırım yapıyor musunuz?

Biz bu krizi yatırım için bir fırsat krizi olarak görmüyoruz. Turizm grubumuzda 2350 çalışanımız var ve eldekileri koruyarak, istihdam gücümüzü devam ettirmeyi daha önemli görüyoruz. Ancak bizim devam eden bir projemiz vardı, onu sürdürüyoruz. Makedonya’nın başkenti Üsküp’te büyük bir proje yapıyoruz. 25 Milyon EURO yatırımla 142 odalık bir otel yapıyoruz ve mart ayında açılışını yapacağız. Limak Kıbrıs otelinden sonra yurt dışındaki ikinci otelimiz olacak.

– 2021 Yılında iç turizm mi daha hareketli olacak?

Evet önümüzdeki dönem iç turizm daha iyi olacak. Bu yıl da zaten iç turizm olmasaydı otellerimizi açamazdık, iç turizm sektöre nefes aldırdı. 2020 Yılında grubumuzda iç pazar oranı %17’lerden, %35 seviyesine çıktı. 2021 de ise %25’ler seviyesinde olacağını düşünüyorum. İç Pazardaki hakimiyetimizi bırakmayacağız. Bu yıl gelen misafirlerimiz sertifika kurallarına harfiyen uydular, bu bizi perçinledi ve hırslandırdı. Bize hem gelir imkanı sundular hem de bizi motive etmiş oldular. Güvenli sertifika uygulamasına dört dörtlük uyduğumuzu ve sistemin işlediğini herkes görmüş oldu. Bu yıl iç turizm için misafirlere erken rezervasyonu tavsiye ediyorum, büyük fırsatlardan yararlanmış olacaklar.

– Bu yıl sezon ne zaman açılır?

Aşının da etkisiyle sezonun 2021 yılı Nisan ayı başında sezonun açılacağını düşünüyorum. Şu an bu röportajı yaparken bile Antalya’da hava 18 derece ve misafirlerimiz denize giriyor. Bunun hayalini kuran milyonlarca insan var. Geçen yıl İskandinav ülkelerinden gelemeyen birçok insan var. 2021’de Batı ve Kuzey Avrupa’dan Türkiye ve Antalya’ya ciddi bir talep olacağını düşünüyorum.

– Pandemi sürecinde turizm sektörü olarak devletten nasıl bir yaklaşım gördünüz?

Pandemi sadece bizi değil tüm dünyayı çok olumsuz etkiledi. Böyle bir ortamda devletimizin turizm sektörüne yaklaşımı yerinde ve zamanında aldığı kararları konusunda müteşekkirim. Özellikle her adımda yanımızda hissettiğimiz Kültür ve Turizm Bakanımıza, adeta kültür ve turizm elçisi olarak çalışan Dış İşleri Bakanımıza, turizm hareketimizi doğru ve bilimsel verilerle yapmamızı sağlayan Sağlık Bakanımıza, sektöre gerekli finansman desteğini veren Hazine Maliye Bakanımıza, işimizi güvenle yapmamızı sağlayan İç İşleri Bakanımıza ve tabi ki Cumhurbaşkanımıza çok teşekkür ediyorum.