Uzmanlar, Pekin Diyaloğu’nu “uzlaşı için diğer adımlar gereken öncü hamle” olarak kıymetlendirdi

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

AA

RAMALLAH (AA) – Uzmanlar, Filistinli 14 kümenin üst seviye temsilcilerinin imzasıyla, ortalarındaki bölünmüşlüğe son vermeyi ve birlik oluşturmayı amaçlayan “Pekin Diyaloğu”nun, gerçek bir uzlaşıya ulaşmak için kimi adımlara gereksinim duyan öncü ve değerli bir atak olduğunu belirtti.

Filistinli 14 kümenin üst seviye temsilcileri, 21 Temmuz’da Çin’in başşehri Pekin’de başlayan uzlaşma görüşmeleri sonrası, 23 Temmuz’da ortalarındaki bölünmüşlüğe son vermeyi ve birlik oluşturmayı amaçlayan “Pekin Diyaloğu”nu imzaladı.

Bildiride, Filistinli tüm kümelerin fikir birliğine dayalı ve mevcut Filistin temel maddesine uygun süreksiz ulusal uzlaşı hükümeti kurma niyeti vurgulandı; Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) bünyesindkie tüm kümeleri kapsayan ulusal birliğin sağlanması konusunda mutabık kalındı.

Birleşmiş Milletler (BM) kararlarına uygun, başşehri Kudüs olan bağımsız bir Filistin Devleti kurmak ve Batı Şeria, Kudüs ve Gazze dahil, Filistin topraklarının bütünlüğünün korunması kararı alınan bildiride, BM öncülüğünde, bölgesel ve memleketler arası iştirakle bir konferansa gereksinim duyulduğu kaydedildi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, ortalarında Fetih Hareketi ve Hamas’ın da bulunduğu Filistinli kümelerin, Çin’in başşehri Pekin’deki görüşmelerin akabinde imzaladıkları bildiriyle süreksiz uzlaşı hükümeti kurma niyetlerini vurguladığını bildirdi.

“Bildiri unsurları uygulanabilir”

Kudüs Gelecek Araştırmaları Merkezi Başkanı Ahmed Refik Avd, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Üzerinde mutabık kalınan bildiri, siyasi iradenin mevcut olması durumunda uygulanabilir.” dedi.

Avd lakin Filistinlilerin içinde bulunduğu önemli ve tehlikeli koşulların yanı sıra Filistin sıkıntısını silme, yok sayma, tasfiye eforları nedeniyle bu iradenin varlığının mümkün olmaması ihtimaline de işaret etti.

Filistinli uzman, mutabakatın tüm Filistinlilere “güç, mevcudiyet ve değer” verdiğini, bunlardan dolayı gerekli bir mutabakat ve hayatta kalma refleksi olarak geliştiğini lisana getirdi.

Uygulanabileceğine dair inancına karşın bildiri hususlarında sistemlerin ve ayrıntıların eksikliğinin hissedildiğini belirten Avd, tahminen bunların daha kapsamlı bir tartışma ve toplantı için bırakılmış olabileceğini de söyledi.

Avd, bildirinin uygulanması engelleyebilecek kimi faktörlerin de olduğunu; en başta bunu başarısızlığa uğratacağını söyleyen İsrail’in yanı sıra ABD’nin uzlaşıyı teşvik edecek durumda olmadığını, bilakis itmama ermemesi için de şartlar ortaya koyabileceğini tabir etti.

“Diyalogtaki yenilik, siyasi aksiyon haritasının oluşturulması”

Arap Amerikan Üniversitesinde medya alanında öğretim vazifelisi Said Ebu Mualla ise “Pekin Diyaloğu’ndaki yenilik, siyasi aksiyon haritasının oluşturulması. Şayet uygulanırsa mevcut siyasi dönüşümler ışığında bir ulusal birlik hükümetine ve uzlaşı mutabakatına varılabilir.” diye konuştu.

Bununla birlikte karşılaşılabilecek mahzurlar de olduğuna işaret eden Ebu Mualla, Pekin Diyaloğu’na kağıt üzerinde bir yazı olarak yaklaşanlar olduğunu söyledi.

Ebu Mualla, ayrıyeten siyasi eksenlerde oynanan oyunlar, İsrail’in bildiriyi reddeden açıklamalarının yanı sıra İsrail’i tanımayı kabul etmeyen birtakım Filistinli kümelerin, Tel Aviv’i tanıyan örgütün çatısı altında toplanmasının da aksaklıklara yol açabileceğini aktardı.

Ulusal birlik hükümeti kurulması konusunda ilerleme kaydedildiğini ve bu pürüzün aşıldığını söz eden Ebu Mualla lakin “şeytanın detaylarda; siyasi sistemlerde zımnî olduğuna” dikkati çekti.

Filistin birliğine ulaşmanın önündeki engeller

Ebu Mualla, “Filistin birliğine ulaşmanın önündeki harici maniler bulunuyor. Bu pürüzler, ABD, İsrail ve kimi Arap ülkelerinden kaynaklanıyor, çünkü her birinin uzlaşı konusunda kendilerine has eğilimleri ve bakış açıları var.” dedi.

Uzlaşı konusunun “sunulduğu formuyla büsbütün ulusal bir karar” olmadığı savunan Ebu Mualla, bu görüşünü şöyle izah etti:

“Arapların bir kısmı Filistin’de yeni kurulan Muhammed Mustafa hükümetinden şad değil ve yardımlara devam etmediler. Bu hükümete bir de Hamas’ın katıldığını düşünsenize, nasıl olur?”

Ebu Mualla, bir öteki problemin de Hamas’ın, Lübnan’daki Hizbullah üzere, ulusal birlik hükümeti altında paralel bir güce dönüşeceği telaşı olduğunu savundu.

Uzman, tüm bunlara karşın bölünmeyi sonlandırma kararının Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın elinde olduğunu ve şayet ikna olursa bunu yapabileceğini kelamlarına ekledi.

“Uzlaşı hükümeti konusunda önemli bir belirti yok”

Yazar ve siyasi analist Eşref Bedir, Filistinli kümeler ortasındaki diyaloglar konusunda telaş uyandıran noktanın, daha evvelki diyalogların sonuçları olduğunu söz etti.

Filistinli kümelerin daha evvel Rami Hamdallah liderliğinde 2014’te ulusal birlik hükümeti kurma konusunda mutabaka vardığını lakin hükümette revizyona gidildiğini ve tek parti hükümetine dönüştüğünü anımsatan Bedir, “Yakın vakitte bir uzlaşı hükümetinin kurulacağına dair şimdi önemli bir belirti yok.” dedi.

Bedir, Filistin uzlaşısı önünde ebediyen pürüzler olduğuna dikkati çekerek, “Uzlaşı Batı ve İsrail baskıları nedeniyle ebediyen çıkmaza girdi. İsrail de uzlaşıdan doğacak rastgele bir hükümetle çalışmayı reddettiğini ilan etti.” diye konuştu.

Siyasi analist, bildiri unsurlarında vakit çizelgesinin yer almamasını da olumsuz bir nokta olarak kıymetlendirdi.

Muhabir: Awad Rjoob,Halime Afra Aksoy